Dla wielu osób, zwłaszcza dla dzieci, Mikołajki są szczególnym wydarzeniem sezonu adwentowego. Poniżej dowiecie się jaka jest historia tego święta oraz jak obchodzone są Mikołajki w Niemczech.
Kiedy wypadają Mikołajki w Niemczech?
Podobnie jak na całym świecie, również w Niemczech Mikołajki wypadają każdego roku 6 grudnia. W Niemczech i w większości innych krajów nie jest to święto państwowe, a jedynie dzień pamięci w kościele. Wyjątek stanowi przykładowo Luksemburgu, gdzie Mikołajki są ważnym dniem: dzieci w przedszkolach i szkołach podstawowych mają wolne, a Kleeschen (św. Mikołaj) przynosi prezenty, które w niektórych miejscach są nawet bogatsze niż w Boże Narodzenie.
Dlaczego świętujemy Mikołajki?
Mikołajki są obchodzone w imię pamięci Świętego Mikołaja z Miry. Mówi się, że zmarł on 6 grudnia. Święty Mikołaj jest jednym z najbardziej znanych i popularnych świętych w Kościele Katolickim. W Rosji i innych Kościołach prawosławnych Święty Mikołaj jest do dziś bardzo ważny. Jest on tam czczony jako „anioł na ziemi” lub „zbawiciel świata”. W kościołach zachodnich utrwalił się wizerunek dobroczynnego biskupa.
Kim był Mikołaj z Miry?
Istnieje jedynie kilka historycznie udowodnionych faktów na temat życia Mikołaja z Miry. Nie jest do końca jasne, czy jest to jedna i ta sama osoba, czy też w narracjach przewijają się historie życia dwóch osób: Biskupa Mikołaj z Miry, który żył w IV wieku oraz opata Mikołaja z Syjonu (VI wiek). Obaj mieszkali na wybrzeżu Lycia na terenie dzisiejszej Turcji.
Mikołaj z Myry urodził się między 270 a 286 rokiem n.e. w Patarze, starożytnym mieście położonym około 100 kilometrów na południowy zachód od dzisiejszej Antalyi. Wówczas w tym regionie nadal mówiono po grecku. Zgodnie z tradycją święty Mikołaj został wyświęcony na kapłana w wieku 19 lat i został opatem w klasztorze w Sionie koło Miry. Według opowieści, został schwytany podczas prześladowań chrześcijan w 310 roku, po czym rozdzielił swoje wielkie dziedzictwo wśród biednych.
Mikołaj stał się tak popularny dzięki wielu otaczającym go legendom, które malują obraz hojnego i popularnego katolika. Mówi się na przykład, że kiedyś pojawił się on marynarzom, którzy byli w niebezpieczeństwie na morzu. Ukazał się jako człowiek o nadprzyrodzonych mocach i kierował statkiem, ustawiał żagle, a nawet uciszył burzę. Marynarze rozpoznali Mikołaja, gdy później chcieli odmówić modlitwę dziękczynną w kościele w Mirze. Dlatego Święty Mikołaj jest uważany za patrona żeglarzy również dzisiaj.
W jaki sposób powstały Mikołajki w formie, w której znamy ją dzisiaj?
Święty Mikołaj był czczony w prawosławiu już w VI wieku. Dowodem na to jest np. budowa kościoła około roku 550, który został poświęcony byłemu biskupowi.
W średniowieczu tradycją stało się dawanie prezentów dzieciom i ubogim 6 grudnia – w stylu Świętego Mikołaja, który podobno był szczególnie dobry dla dzieci. Jednak wraz z reformacją Marcina Lutra około 1535 r. tradycja ta zmieniła się, zwłaszcza dla protestantów. Od tego czasu kult świętych został odrzucony, a rozdawanie prezentów w wigilię świętego Mikołaja zostało zniesione. Zamiast tego, „Święty Chrześcijanin” lub „Dzieciątko” przynosi prezenty na Boże Narodzenie. Zwyczaj ten ugruntował się także wśród katolików na początku XX wieku. W dzisiejszych czasach nadal daje się dzieciom w dniu Św. Mikołaja prezenty, ale zazwyczaj są one nieduże.
Z czasem „kult” świętego Mikołaja rozwinął się także w Stanach Zjednoczonych. Zazwyczaj pojawiał się on tam w czerwono-białym stroju i czapce. Również w Niemczech i Polsce zaczęto przedstawiać Świętego Mikołaja w ten sposób. Czasami Święty Mikołaj odwiedza w tym przebraniu także jarmarki bożonarodzeniowe w Niemczech, a także szkoły, przedszkola lub inne miejsca, aby rozdać dzieciom drobne prezenty. W niektórych miejscach w Niemczech Św. Mikołaj jest jednak ubrany w klasyczny kostium biskupa.
Mikołajki w Niemczech – zwyczaje
W Mikołajki w Niemczech szczególnie popularny jest zwyczaj stawiania talerza lub butów przed drzwiami w wigilię Św. Mikołaja, lub wieszania pończoch przy kominku, aby mogły być wypełnione w nocy przez Św. Tradycja ta sięga legendy o Świętym Mikołaju: biedny człowiek nie mógł sobie pozwolić na posag dla swoich trzech córek i dlatego nie mógł ich wydać za mąż. Chciał je nawet zmusić do prostytucji. Kiedy dowiedział się o tym Św. Mikołaj, wziął złoto ze swojej fortuny i przez trzy kolejne noce wrzucał coś przez okna domu rodziny. Trzeciej nocy, ojciec odkrył przynoszącego dary i podziękował mu za jego hojność.
Kto towarzyszy Świętemu Mikołajowi?
Często częścią niemieckich tradycji mikołajkowych jest to, że Św. Mikołaj pyta dzieci, czy były grzeczne. W niektórych krajach Święty Mikołaj ma towarzysza, który może być dość przerażający. Podczas gdy w dużych częściach Niemiec jest to sługa Ruprecht, w Austrii i na południu Niemiec bardziej powszechny jest Krampus. Pomocnik wspiera Świętego Mikołaja w rozdawaniu prezentów lub straszy dzieci, które były niegrzeczne.
Ma on reprezentować oswojone zło. W związku z tym 5 grudnia jest znany w wielu miejscach w Niemczech jako Dzień Krampusa. Ludzie przebrani za Krampusa włóczą się wtedy głośno po ulicach, zanim zostaną „oswojeni” przez Świętego Mikołaja wieczorem lub nawet następnego dnia.
List do Świętego Mikołaja: Adres Mikołaja
Wiele dzieci w Niemczech kieruje swoje życzenia bezpośrednio do Świętego Mikołaja. W St. Nikolaus w Kraju Saary znajduje się Poczta Świętego Mikołaja, która jest prowadzona przez wolontariuszy od 5 grudnia aż do Wigilii Bożego Narodzenia (24.12.). Dzieci w Niemczech mogą wysyłać swoje listy do Świętego Mikołaja na następujący adres:
An den Nikolaus
Nikolausplatz
66352 St. Nikolaus
Na każdy list jest udzielana odpowiedź. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej urzędu pocztowego Świętego Mikołaja.
