W Niemczech zdarza się, że pracodawca zabrania pracownikowi wykonywania pracy dodatkowej, powołując się na odpowiednią regułkę na ten temat w umowie o pracę. Jednak zawsze znajdzie się pracownik, któremu nie wystarcza jego główna praca i chce wykonywać pracę dodatkową – chociażby ze względów finansowych. W związku z tym pojawia się pytanie: czy niemiecki pracodawca może tego w ogóle zabronić?
Czy w Niemczech pracodawca może zabronić pracy dodatkowej?
Zasadniczo pracodawca w Niemczech nie może swojemu pracownikowi zabronić pracy dodatkowej. Dlatego klauzula na ten temat zawarta w umowie byłaby nieważna (Krajowy Sąd Pracy Nadrenia-Palatynat, decyzja z dnia 29.04.2005, nr. sprawy 8 Sa 69/05). Praca dodatkowa jest w związku z obowiązującą wolnością wyboru zawodu i swobodą działania w Niemczech dozwolona (artykuł 12 i 2 Konstytucji). Pracodawca może ograniczyć tę wolność wykonywania pracy dodatkowej tylko w określonych przypadkach, jeśli ma to negatywny wpływ na jego interesy (Federalny Sąd Pracy, decyzja z dnia 11.12.2001, nr. sprawy 9 AZR 464/00). Jest to możliwe w następujących sytuacjach:
- Ograniczenie jakości świadczonej pracy
Niemiecki pracodawca może zabronić wykonywania pracy dodatkowej, jeśli przez to obniżyłaby się jakość pracy świadczonej przez pracownika, czyli ucierpiałaby na tym jego główna działalność zawodowa. Np. pracodawca nie musi się zgadzać na sytuację, w której pracownik wiecznie przychodzi do pracy przemęczony, ze względu na nocną zmianę w ramach pracy dodatkowej.
- Zagrożenie odpoczynku podczas urlopu
Czas urlopu to kolejna sytuacja, kiedy pracodawca może ograniczyć możliwość wykonywania pracy dodatkowej. Jeśli pracownik bierze urlop to ma on służyć wypoczynkowi. Wykonywanie pracy dodatkowej może to zakłócić i w związku z tym może zostać zabronione przez pracodawcę.
- Przekroczenie dopuszczalnego czasu pracy
Zakaz pracy dodatkowej ma uzasadnienie również wtedy, jeśli dopuszczalny czas pracy został przekroczony. Dotyczy to w szczególności kierowców TIR-ów lub autobusów czy autokarów, ponieważ muszą oni ściśle przestrzegać czasu odpoczynku.
- Działalność konkurencyjna
Pracodawca jak najbardziej może mieć coś przeciwko, jeśli jego pracownik w ramach pracy dodatkowej będzie pracował dla konkurencji. W takim wypadku zakaz także ma uzasadnienie i jest dopuszczalny.
- Brak możliwości pogodzenia pracy dodatkowej z główną pracą zawodową
Niedopuszczalne jest w Niemczech wykonywanie pracy dodatkowej, jeśli jest ona nie do pogodzenia z głównym zajęciem. Jakich zawodów dotyczy to ograniczenie? Np. doradca podatkowy nie może dodatkowo pracować na etacie (Sąd Finansowy Münster, decyzja z dnia 20.07.2011, nr. sprawy 7K 77/11 StB). Kolejny przykład: pielęgniarz nie może pracować dodatkowo jako pracownik zakładu pogrzebowego. Obu zawodów nie da się ze sobą pogodzić – pierwszy polega na ratowaniu zdrowia i życia ludzkiego, a założeniem drugiego jest śmierć człowieka (Federalny Sąd Pracy, decyzja z dnia 28.02.2002, nr. sprawy 6AZR 357/01). Z kolei komornikowi sądowemu nie wolno pracować dodatkowo jako makler i zarządca nieruchomości (Sąd Administracyjny Berlin, decyzja z dnia 26.06. 2008, nr. sprawy VG 5A 147.06).
Czy pracodawca może w Niemczech zażądać zgłoszenia pracy dodatkowej?
Należy pamiętać o tym, że pracodawca jak najbardziej może zażądać podania informacji na temat pracy dodatkowej. Poza tym i tak lepiej go o tym powiadomić.
