Marzycie już o emeryturze, choć do tego momentu pozostało jeszcze dużo czasu? Dlaczego więc nie sprawdzicie, czy możecie przejść na wcześniejszą emeryturę? Z tego artykułu dowiecie się, co powinniście wziąć pod uwagę, jeśli chcielibyście zakończyć karierę zawodową w Niemczech jeszcze przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego.
Wysokość Waszej emerytury zależy m.in. od tego, jak długo odprowadzaliście składki na ubezpieczenie emerytalne. Dlatego może się okazać, że będziecie musieli zaakceptować wysokie potrącenia, jeśli zdecydujecie się na wcześniejsze przejście na emeryturę. Pobierane świadczenie może być wtedy niższe nawet o 14,4 procent – i to przez cały okres wypłacania emerytury.
Przez ile lat trzeba płacić składki, aby można było rozważać wcześniejszą emeryturę? Czy można w jakiś sposób zrekompensować potrącenia z tym związane? I gdzie można uzyskać fachową poradę? Oto odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące przejścia na emeryturę w Niemczech w wieku 63 lat.
Emerytura w wieku 63 lat – na czym to polega?
Przejście na emeryturę w wieku 63 lat jest formą wcześniejszej emerytury. Zasadniczo, w zależności od roku urodzenia, można w Niemczech przejść na emeryturę nie wcześniej niż po ukończeniu 65 lat. Jest to tzw. zwykły wiek emerytalny (niem. Regelaltersgrenze). Jeśli chcielibyście przejść na emeryturę wcześniej, musicie pogodzić się z wysokimi potrąceniami (zob. niżej).
Ale teraz wchodzi w grę także emerytura w wieku 63 lat (niem. Rente mit 63 Jahren), a ściślej mówiąc: emerytura dla osób posiadających wyjątkowo długi staż ubezpieczeniowy (niem. die Rente für besonders langjährig Versicherte). Jeśli płaciliście składki przez co najmniej 45 lat, możecie przejść na wcześniejszą emeryturę bez potrąceń.
Emerytura w wieku 63 lat jest jednak możliwa nawet wtedy, gdy płaciliście składki przez okres krótszy niż 45 lat. W tym przypadku jednak musicie pogodzić się z potrąceniami. Ponadto wymagany jest przynajmniej 35-letni staż ubezpieczeniowy. Jest to tzw. emerytura dla osób posiadających długi staż ubezpieczeniowy (niem. Rente für langjährig Versicherte).
Ale uwaga: emerytura od 63. roku życia bez potrąceń nie dotyczy wszystkich roczników; obowiązują tu również pewne ograniczenia wiekowe. Na przykład osoby urodzone w 1964 roku lub później mogą przejść na emeryturę dopiero w wieku 65 lat, chyba, że są gotowe pogodzić się z niższą kwotą wypłacanych świadczeń.
| Emerytura w wieku 63 lat: granice wieku | |
|---|---|
| Rok urodzenia | Granica wieku |
| przed 1953 | 63 lata |
| 1953 | 63 lata, 2 miesiące |
| 1954 | 63 lata, 4 miesiące |
| 1955 | 63 lata, 6 miesięcy |
| 1956 | 63 lata, 8 miesięcy |
| 1957 | 63 lata, 10 miesięcy |
| 1958 | 64 lata |
| 1959 | 64 lata, 2 miesiące |
| 1960 | 64 lata, 4 miesiące |
| 1961 | 64 lata, 6 miesięcy |
| 1962 | 64 lata, 8 miesięcy |
| 1963 | 64 lata, 10 miesięcy |
| od 1964 | 65 lat |
Ponadto, jeśli przechodzicie na emeryturę wcześniej, płacicie mniej składek. Oznacza to równocześnie mniej zgromadzonych punktów emerytalnych, które mają wpływ na wysokość Waszej emerytury. Jeśli więc przejdziecie na emeryturę w wieku 63 lat, otrzymacie niższe świadczenia (niezależnie od ewentualnych potrąceń), niż gdybyście przeszli na emeryturę po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego (zob. poniżej).
Czy da się zniwelować różnicę w wysokości świadczenia, która wynika z potrąceń będących skutkiem wcześniejszego przejścia na emeryturę?
Tak, jest to możliwe. W tym celu należy złożyć wniosek o informację dot. emerytury (tzw. „besondere Rentenauskunft”), która będzie uwzględniać okres do momentu planowanego przejścia na emeryturę. Znajdziecie go na stronie internetowej Niemieckiego Ubezpieczenia Emerytalno-Rentowego (DRV).
Dzięki tej informacji dowiecie się, jak wysokie będą potrącenia i ile musiałyby wynieść ewentualne dopłaty, które pozwoliłyby wyrównać obniżkę świadczenia w związku z wcześniejszym przejściem na emeryturę. Wówczas możecie zdecydować, czy chcecie je zrekompensować całkowicie, czy tylko częściowo.
Dodajmy, że jeśli przechodzicie na wcześniejszą emeryturę, a mieszkacie w jednym ze wschodnich landów Niemiec, płatność wyrównawcza jest tym bardziej opłacalna. Powód? Emerytury są tam wciąż niższe, a w związku z tym i płatności, które mają zrekompensować te potrącenia. Jednak do 2025 roku wartości emerytur wypłacanych na wschodzie i zachodzie Niemiec zrównają się.
Dodatkowe dochody
Aby zrekompensować ewentualne potrącenia, możecie również dorabiać na emeryturze. Kwota miesięcznego dochodu nie przekraczająca 520 euro w ramach tzw. Minijob nie podlega składkom na ubezpieczenie społeczne.
Jeśli chcielibyście zarabiać więcej, musicie to zgłosić do właściwej kasy chorych. Od 2023 r. nie ma już maksymalnego limitu dodatkowego dochodu dla emerytów. Jako osoba na wcześniejszej emeryturze można zatem uzyskać nieograniczoną kwotę dodatkowego dochodu bez zmniejszania swojej emerytury.
Tak samo jest po osiągnięciu standardowego wieku emerytalnego, tutaj też nie ma ograniczeń co do wysokości dodatkowego dochodu.
Które lata składkowe są uwzględniane w przypadku emerytury w wieku 63 lat?
Nie musicie koniecznie przepracować 45 lat na etacie, aby spełnić wymagania dotyczące tzw. wyjątkowo długiego stażu ubezpieczeniowego. Do lat składkowych możecie zaliczyć także inne okresy, takie jak:
- wychowywanie dziecka do momentu ukończenia przez nie 10. roku życia
- Freiwilliges Soziales Jahr, czyli dobrowolny rok socjalny
- okres wykonywania pracy w ramach Minijob, w trakcie którego opłacane były składki
- okresy samozatrudnienia z obowiązkowymi składkami
- okresy pobierania świadczeń w ramach doskonalenia zawodowego
- okresy obowiązkowej służby wojskowej lub cywilnej
- okresy, w których ubezpieczony nieodpłatnie sprawował opiekę nad bliskimi
- okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku chorobowego lub dodatku przejściowego
- okresy pobierania świadczenia z tytułu skróconego czasu pracy lub niewypłacalności przedsiębiorstwa
Regelaltersrente, czyli emerytura przyznawana po osiągnięciu ustawowego wieku
To, kiedy możecie przejść na emeryturę, zależy na ogół od Waszego wieku. Rzecz w tym, że musicie osiągnąć określony wiek (tzw. Regelaltersgrenze), aby móc przejść na emeryturę. Dodatkowo musicie mieć za sobą co najmniej pięć lat płacenia składek na ubezpieczenie emerytalne.
Po osiągnięciu 67. roku życia comiesięczna emerytura będzie wypłacana wszystkim osobom urodzonym w 1964 roku i w latach następnych. Z kolei pracownicy urodzeni przed 1 stycznia 1947 roku mogli przejść na emeryturę już w wieku 65 lat.
Dla wszystkich pozostałych roczników ustawowy wiek emerytalny oscyluje w przedziale pomiędzy 65 a 67 lat (zob. tabela). Wiek emerytalny uprawniający do wypłaty emerytury w pełnej wysokości i potrącenia:
| Rocznik | Standardowy wiek emerytalny | Maksymalna ilość miesięcy dla wcześniejszej emerytury | Maksymalna kwota potrącenia (%) |
|---|---|---|---|
| przed 1947 | 65 lat | 24 | 7.2 |
| 1947 | 65 lat, 1 miesiąc | 25 | 7.5 |
| 1948 | 65 lat, 2 miesiące | 26 | 7.8 |
| 1949 | 65 lat, 3 miesiące | 27 | 8.1 |
| 1950 | 65 lat, 4 miesiące | 28 | 8.4 |
| 1951 | 65 lat, 5 miesięcy | 29 | 8.7 |
| 1952 | 65 lat, 6 miesięcy | 30 | 9 |
| 1953 | 65 lat, 7 miesięcy | 31 | 9.3 |
| 1954 | 65 lat, 8 miesięcy | 32 | 9.6 |
| 1955 | 65 lat, 9 miesięcy | 33 | 9.9 |
| 1956 | 65 lat, 10 miesięcy | 34 | 10.2 |
| 1957 | 65 lat, 11 miesięcy | 35 | 10.5 |
| 1958 | 66 lat | 36 | 10.8 |
| 1959 | 66 lat, 2 miesiące | 38 | 11.4 |
| 1960 | 66 lat, 4 miesiące | 40 | 12 |
| 1961 | 66 lat, 6 miesięcy | 42 | 12.6 |
| 1962 | 66 lat, 8 miesięcy | 44 | 13.2 |
| 1963 | 66 lat, 10 miesięcy | 46 | 13.8 |
| od 1964 | 67 lat | 48 | 14.4 |
Wysokość państwowej emerytury jest uzależniona w głównej mierze od dochodów, ale również od tego, kiedy przechodzi się na emeryturę, tzn. czy następuje to jeszcze przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego.
Zasadniczo wcześniejsza emerytura wiąże się z potrąceniami
Jeśli chcecie przejść na wcześniejszą emeryturę – tzn. przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego – zwykle musicie liczyć się z potrąceniami. Każdy miesiąc wcześniejszego pobierania emerytury wiąże się z potrąceniem 0,3 procenta Waszej emerytury, czyli 3,6 procent w ciągu roku. Maksymalne potrącenie może wynieść 14,4 procent (zob. tabela powyżej).
Dotyczy ono całego okresu wypłaty emerytury. Możecie jednak zrekompensować tę stratę jednorazową wpłatą (zob. wyżej). Ponadto wymagany jest minimalny staż ubezpieczeniowy wynoszący 35 lat. Tylko w sytuacji gdy płaciliście składki przez co najmniej 45 lat, możecie przejść na wcześniejszą emeryturę bez potrąceń (zob. wyżej).
Przykład: jeśli ustawowy wiek emerytalny wynosi w Waszym przypadku 67 lat, ale chcecie przejść na emeryturę dokładnie w wieku 63 lat, bo nie chcecie czekać ani miesiąca dłużej, musicie liczyć się z potrąceniami w wysokości 14,4 procent. Zakładając, że normalnie Wasza emerytura wyniosłaby 1.000 euro, oznaczałoby to 144 euro mniej na miesiąc i 1.728 euro mniej na rok.
Z pomocą kalkulatora Niemieckiego Ubezpieczenia Emerytalno-Rentowego (Deutsche Rentenversicherung) możecie obliczyć zarówno przewidywaną datę przejścia na emeryturę wynikającą z ustawowego wieku emerytalnego, jak i wysokość Waszej miesięcznej emerytury. Możecie go znaleźć tutaj.
Na czym polega wcześniejsza emerytura?
Oznacza to przejście na emeryturę jeszcze przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego. Jest to zazwyczaj tzw. emerytura dla osób posiadających (wyjątkowo) długi staż ubezpieczeniowy (niem. Rente für (besonders) langjährig Versicherte) (zob. wyżej). W tym przypadku możecie przejść na emeryturę w wieku 63 lat. Jeżeli odpowiednio długo płaciliście składki na ubezpieczenie emerytalne, nie musicie obawiać się żadnych potrąceń.
Ale istnieją też przepisy, które mają zastosowanie tylko w niektórych branżach. Na przykład górnicy, którzy przez długi czas pracowali pod ziemią, pod pewnymi warunkami mogą przejść na emeryturę już w wieku 60 lat. Ta granica wieku zostanie jednak podniesiona do 62 lat. Wcześniej kobiety lub osoby bezrobotne mogły przechodzić na emeryturę w wieku 60 lat – ale w międzyczasie zrezygnowano z tego.
Wcześniejsza emerytura dla osób ze znaczną niepełnosprawnością
Istnieją również specjalne zasady dla osób ze znaczną niepełnosprawnością, ponieważ ich stan zdrowia często uniemożliwia im pracę do czasu osiągnięcia standardowego wieku emerytalnego. Tak więc osoby niepełnosprawne urodzone w 1964 roku lub później mogą przejść na emeryturę w wieku 65 lat i nie wiąże się to z żadnymi potrąceniami, a starsze roczniki jeszcze wcześniej.
Warunkiem jest co najmniej 35 lat opłacania składek na ubezpieczenie w momencie rozpoczęcia pobierania emerytury oraz poważna niepełnosprawność uznana przez urząd opieki społecznej (stopień niepełnosprawności >=50).
Czy konieczne jest złożenie wniosku o przejście na emeryturę w wieku 63 lat?
Tak, wniosek powinien być złożony na około trzy miesiące przed planowaną datą przejścia na emeryturę.
Źródło: www.t-online.de
