Dzięki ustawowej ochronie socjalnej pracującej kobiety w ciąży i po połogu (niem. Mutterschutz) przyszłe matki nie muszą martwić się o kwestię zatrudnienia. Ustawa o ochronie macierzyństwa (niem. Mutterschutzgesetz) zapewnia bowiem pracownicom będącym w ciąży szczególną ochronę przed zwolnieniem.
Niemiecka ustawa o ochronie macierzyństwa chroni kobiety w ciąży przed wypowiedzeniem umowy o pracę
Zakaz zwolnienia kobiety w ciąży ma na celu ochronę zatrudnienia jako źródła utrzymania przyszłych matek. Ponadto, przepisy zabezpieczające przed wypowiedzeniem umowy mają chronić kobiety w ciąży przed obciążeniami psychicznymi, które wiązałyby się z utratą pracy.
Z tych powodów niemiecka ustawa o ochronie macierzyństwa przewiduje dla pracodawcy zakaz zwolnienia pracownicy, który ma zastosowanie do wszystkich rodzajów zwolnień: w trybie zwykłym, nadzwyczajnym, wypowiedzenia zmieniającego, a także do tych zwolnień, które zaczynają obowiązywać dopiero po zakończeniu okresu ochronnego.
Przez jaki okres czasu kobieta w ciąży jest chroniona przed zwolnieniem?
Ochrona przed zwolnieniem z pracy istnieje przez cały okres ciąży i do czterech miesięcy po urodzeniu dziecka. Jeżeli po upływie określonego przez ustawę okresu ochrony socjalnej pracującej kobiety w ciąży i po połogu młoda matka wykorzystuje urlop wychowawczy, ochrona przed zwolnieniem nadal istnieje na mocy przepisów ustawy federalnej w sprawie zasiłku rodzicielskiego i urlopu wychowawczego (niem. Bundeselterngeld- und Elternzeitgesetz).
Ochrona przed zwolnieniem dotyczy również kobiet, które poroniły po dwunastym tygodniu ciąży.
Kryteria warunkujące ochronę kobiety w ciąży przed wypowiedzeniem
Niezbędnym warunkiem wstępnym obowiązywania ochrony kobiety w ciąży przed zwolnieniem jest poinformowanie pracodawcy o ciąży. Zanim to nastąpi, zatrudniona nie może powoływać się na zakaz zwolnienia z pracy.
Jeżeli pracodawca nie wie o ciąży i wypowiada takiej pracownicy umowę o pracę, może ona powiadomić o tym fakcie pracodawcę w ciągu kolejnych dwóch tygodni. Zwolnienie staje się tym samym nieskuteczne, aczkolwiek pracodawca może wymagać dostarczenia zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego ten stan rzeczy. Jeżeli jednak pracownica zajdzie w ciążę dopiero po rozwiązaniu stosunku pracy, wówczas nie jest ona chroniona przed zwolnieniem.
Czy zakaz zwolnienia z pracy zapisany w niemieckiej ustawie o ochronie macierzyństwa przewiduje przypadki szczególne?
W pewnych okolicznościach ochrona kobiet w ciąży przed zwolnieniem nie ma zastosowania lub też obowiązuje jedynie w ograniczonym zakresie:
- Umowa o pracę na czas określony: jeżeli umowa o pracę jest zawarta na czas określony, ochrona przed wypowiedzeniem obowiązuje tylko do momentu, w którym wygasa umowa o pracę.
- Okres próbny: co do zasady, kobiety w ciąży są chronione przed zwolnieniem w okresie próbnym. Jeśli jednak zgodnie z umową stosunek pracy kończy się wraz z upływem okresu próbnego, wówczas obowiązuje ta sama zasada, co w przypadku zatrudnienia na czas określony: nie ma zakazu zwolnienia pracownicy po upływie okresu próbnego. Inaczej wygląda sytuacja, gdy okres próbny jest częścią umowy o pracę na czas nieokreślony. W takim przypadku ochrona przed zwolnieniem nadal trwa po zakończeniu okresu próbnego.
- Zwolnienie za zgodą urzędu: w wyjątkowych przypadkach właściwy zarząd okręgu administracyjnego może wyrazić zgodę na zwolnienie pracownicy pomimo tego, że jest w ciąży. Do takich szczególnych przypadków zaliczają się np. zamknięcie zakładu, ogłoszenie upadłości, zagrożenie dla funkcjonowania małego przedsiębiorstwa, a także popełnienie czynu karalnego lub rażące naruszenie obowiązków przez pracownicę.
Specjalne prawo do wypowiedzenia dla pracownic w ciąży
Pracownice w ciąży mają prawo do rozwiązania stosunku pracy. Nie obowiązuje ich zakaz wypowiedzenia umowy, mogą je złożyć z zachowaniem terminów określonych przez ustawę lub umowę o pracę. Ponadto w grę wchodzi również wypowiedzenie na mocy tzw. Aufhebungsvertrag – umowy rozwiązującej określony stosunek prawny – zarówno w czasie ciąży, jak i po porodzie.
Warto jednak mieć na uwadze to, że jeśli rozwiązanie umowy o pracę nastąpi z inicjatywy kobiety będącej w ciąży, wówczas nie przysługują jej już żadne roszczenia względem pracodawcy. Na przykład, nie będzie ona już otrzymywać dodatku do zasiłku macierzyńskiego.
Źródło: www.t-online.de
