Każdy pracownik w Niemczech płaci podatek dochodowy. Jego wysokość zależy od klasy podatkowej, do której dana osoba jest przypisana przez urząd skarbowy (Finanzamt). O tym, do której klasy podatku od wynagrodzeń zostanie ostatecznie przyporządkowana dana osoba, decydują różne czynniki. Przy meldunku w Niemczech osobom samotnym automatycznie przypisywana jest pierwsza klasa podatkowa.
Jeśli posiadamy dzieci, to do Finanzamtu (urząd skarbowy w Niemczech) należy dostarczyć akt urodzenia, aby móc skorzystać z ulgi podatkowej na dzieci, zwanej po niemiecku Kinderfreibetrag. Małżeństwo otrzymuje przy meldunku automatycznie komibinację klas podatkowych 4/4. Można ją zmienić przesyłając do Finanzamtu wniosek o zmianę na kombinację 3/5 (poniżej w tekście znajdzieci link do artykułu, w którym dokładnie tłumaczymy jak to zrobić).
Osoby samotnie wychowujące dzieci mogą się starać o drugą klasę podatkową, lecz również w tym wypadku należy dostarczyć odpowiedni wniosek. Pracodawca pobiera z Finanzamtu raz w miesiącu drogą elektroniczną aktualny stan klasy podatkowej, na podstawie którego wyliczane jest wynagrodzenie.
Poniżej wyjaśniamy jak funkcjonują poszczególne klasy podatkowe w Niemczech.
Klasy podatkowe w Niemczech
W Niemczech istnieją następujące klasy podatkowe:
Steuerklasse 1
Dotyczy osób samotnych i żyjących osobno małżonków. Podstawowa ulga podatkowa wynosi w przypadku tej klasy podatkowej 9 984 euro za rok podatkowy 2022.
Klasa podatkowa 1 przeznaczona jest dla singli lub podatników, którzy nie są już w związku małżeńskim. W związku z tym, klasa ta jest skierowana do osób samotnych, niezamężnych, rozwiedzionych lub owdowiałych.
Osoby należące do tej klasy podatkowej nie mogą zmienić klasy podatkowej na inną. Na przykład klasy podatkowe 3 lub 4 są przeznaczone wyłącznie dla osób pozostających w związku małżeńskim lub zarejestrowanym związku partnerskim.
Osoby samotne z dziećmi, które nie mieszkają we własnym gospodarstwie domowym są również przypisane do klasy podatkowej 1. Jeżeli dziecko mieszka na stałe w gospodarstwie domowym, osoba stanu wolnego zostaje przypisana do klasy podatkowej 2.
Odpowiednie odliczenia podatkowe w klasie podatkowej 1 są obliczane w zależności od wysokości wynagrodzenia podatnika. Chyba, że pracownik pracuje na Minijob i nie przekracza limitu 450 euro miesięcznie. W przypadku pracy za 450 euro, dochód i tak pozostaje nieopodatkowany. Zaklasyfikowanie do danej klasy podatkowej jest zatem bez znaczenia.
W związku z tym nie dokonuje się odliczeń podatkowych. Od wynagrodzenia w wysokości 451 euro miesięcznie pracownik oprócz podatku dochodowego musi opłacać składki na ubezpieczenie społeczne, takie jak ubezpieczenie pielęgnacyjne, ubezpieczenie zdrowotne, ubezpieczenie na wypadek bezrobocia czy ubezpieczenie emerytalne.
Osoby zaliczone do klasy podatkowej 1 i posiadające dzieci otrzymują pełny zasiłek na dziecko oraz zasiłek na potrzeby opiekuńczo-wychowawcze. Obie ulgi są kompensowane w podatku dochodowym.
Ulgi dla klasy podatkowej 1 w 2022 r.:
- Podstawowa kwota wolna od podatku: 9984 euro
- Ryczałt pracowniczy (zwany również ryczałtem na wydatki związane z dochodami): 1000 euro
- Ryczałt na wydatki specjalne: 36 euro
- Zryczałtowany dodatek emerytalny: Na podstawie wynagrodzenia brutto
- Dodatek na dziecko: 2730 euro (oboje rodzice razem 5460 euro)
- Nieopodatkowany zasiłek na opiekę lub edukację dzieci: 1464 euro (oboje rodzice razem 2928 euro)
- Kwoty przekraczające kwotę wolną od podatku w klasie podatkowej 1 muszą zostać opodatkowane.
Kwoty przekraczające kwotę wolną od podatku w klasie podatkowej 1 muszą zostać opodatkowane.
Steuerklasse 2
Klasa podatkowa 2 jest skierowana do rodziców samotnie wychowujących dzieci, osób samotnych, wdów lub osób rozwiedzionych posiadających dzieci. Osoby w tym przedziale podatkowym mają prawo do ulgi podatkowej – czyli płacą niższy podatek. Powodem tego jest tak zwana kwota ulgi z tytułu samotnego wychowywania dziecka, w skrócie składka z tytułu ulgi. Warunkiem jest, aby dziecko mieszkało w swoim własnym gospodarstwie domowym i aby żadna inna osoba dorosła nie prowadziła z nim wspólnego gospodarstwa domowego. Ulga wynosi 4008 euro. Na każde kolejne dziecko przypada 240 euro jako kwota ulgi do odliczenia. Przy zwiększeniu tej kwoty o 2100 euro uwzględniono szczególne obciążenie rodziców samotnie wychowujących dzieci z powodu pandemii COVID 19. Podwyżka ma charakter stały od 2022 r.
Kwota wolna od podatku nie jest mylona z kwotą wolną od podatku na dziecko w wysokości 5460 euro, czyli 2730 euro na rodzica. Do tego dochodzi jeszcze zasiłek na opiekę i potrzeby edukacyjne lub szkoleniowe dzieci w wysokości 2928 euro, czyli 1464 euro na rodzica. Obie ulgi podatkowe są kompensowane w podatku dochodowym.
Jednocześnie klasa podatkowa 2 oferuje najwięcej ulg podatkowych spośród wszystkich klas podatku dochodowego. Oprócz podstawowej kwoty wolnej od podatku lub ryczałtu pracowniczego, pracownicy korzystają z ulgi z tytułu samotnego wychowywania dziecka, która przysługuje tylko w 2 klasie podatkowej.
Ulgi dla klasy podatkowej 2 w 2022 r.:
- Podstawowa kwota wolna od podatku: 9984 euro
- Ryczałt pracowniczy: 1000 euro
- Zryczałtowane wydatki socjalne: 36 euro
- Ryczałt emerytalny: w zależności od zarobków brutto
- Dodatek na dziecko: 2730 euro (oboje rodzice razem 5460 euro)
- Nieopodatkowany zasiłek na opiekę lub edukację dzieci: 1464 euro (oboje rodzice razem 2928 euro)
- Kwota ulgi dla rodziców samotnie wychowujących dzieci (Entlastungsbetrag): 4008 euro na pierwsze dziecko, plus 240 euro na każde następne dziecko
Kwoty przekraczające ulgi podatkowe w klasie podatkowej 2 muszą zostać opodatkowane.
Steuerklasse 3
Klasa podatkowa 3 jest możliwa tylko dla osób samotnie wychowujących dzieci pozostających w związku małżeńskim, osób żyjących w zarejestrowanym związku partnerskim lub osób zarabiających podwójnie, w przypadku gdy jeden z partnerów ubiega się o klasę podatkową 5. Jest to klasa podatkowa z najniższą stawką podatkową, ale również bez ulg podatkowych. Idea tego połączenia opiera się na modelu sole earner, gdzie jedna osoba generuje główny dochód dla współmałżonka i rodziny.
Osoba samotnie zarabiająca otrzymuje klasę podatkową 3 i może ubiegać się o nią tylko w połączeniu z klasą podatkową 5 dla osób o niskich dochodach.
Konsekwencja: Ponieważ w klasie podatkowej 5 nie ma ulgi podstawowej w wysokości 9984 euro, jest ona doliczana podwójnie do dochodu w klasie podatkowej 3. Oznacza to, że wynagrodzenie osoby o niskich dochodach jest opodatkowane znacznie wyżej niż wynagrodzenie osoby samotnie wychowującej dzieci. Niskie dochody nie są już tak „opłacalne”.
Niewłaściwie model ten jest często zalecany jako model sprawiedliwy dla małżonków ze wskazaniem, że jest on korzystniejszy z podatkowego punktu widzenia. Jednak spojrzenie na podział klasy podatkowej 4/4 pokazuje, że jest to uporczywa plotka.
Małżeństwa nie płacą mniejszego podatku wybierając ten przedział podatkowy. Zobowiązanie podatkowe jest jedynie inaczej rozłożone.
Ulgi dla klasy podatkowej 3 w 2022 r.:
- Podstawowa kwota wolna od podatku: 19.968 euro
- Ryczałt pracowniczy: 1.000 euro
- Kwota ryczałtowa na wydatki socjalne: 36 euro
- Ryczałt emerytalny: w zależności od zarobków brutto
- Dodatek na dziecko: 5460 euro
- Nieopodatkowany zasiłek na potrzeby opieki lub edukacji dzieci: 2928 euro
Kwoty przekraczające ulgi podatkowe klasy podatkowej 3 muszą zostać opodatkowane.
Steuerklasse 4
Klasa podatkowa 4 jest przeznaczona dla małżeństw/zarejestrowanych cywilnych partnerów żyjących w gospodarstwach domowych o podwójnym dochodzie. W przeciwieństwie do kombinacji 3 i 5, wspólnicy płacą w ciągu roku tylko tyle podatku, ile odpowiada ich dochodom.
Oznacza to, że nawet przy różnych dochodach, np. w przypadku pracy na pół etatu, dochód netto jest większy.
W przypadku bardzo zróżnicowanych dochodów może być również opłacalne zastosowanie metody współczynnikowej. Należy to robić co dwa lata w urzędzie skarbowym. Następnie sprawdzane są poprzednie zarobki, aby zobaczyć, jak wysoki był i będzie w przyszłości udział w faktycznym dochodzie – innymi słowy, kto w jakim stopniu przyczynił się do wspólnego dochodu. Wynik musi być zgłoszony pracodawcy.
Następnie koryguje się obciążenie podatkowe. W ostatecznym rozrachunku zapewnia to sprawiedliwsze opodatkowanie w sensie równego partnerstwa.
O zmianę na 4 klasę podatkową, w przeciwieństwie do zmiany na 3/5, małżonkowie mogą ubiegać się również indywidualnie.
Ulgi dla klasy podatkowej 4 w 2022 r.:
- Podstawowa kwota wolna od podatku: 19.968 euro (9.984 euro na partnera)
- Ryczałt pracowniczy: 1.000 euro
- Zryczałtowane wydatki socjalne: 36 euro
- Ryczałt emerytalny: w zależności od zarobków brutto
- Dodatek na dziecko: 2730 euro
- Nieopodatkowany zasiłek na potrzeby związane z opieką lub edukacją dzieci: 2928 euro
Steuerklasse 5
Tylko osoby pozostające w związku małżeńskim lub zarejestrowani partnerzy mogą wybrać klasę podatkową 5. Ta klasa podatku dochodowego działa jako swego rodzaju odpowiednik klasy podatkowej 3 i może być stosowana tylko w połączeniu z tą ostatnią. Osoba o niższym dochodzie wybiera klasę podatkową 5.
Połączenie klasy podatkowej 3 i 5 zapewnia, że dochód w klasie podatkowej 3 jest opodatkowany w mniejszym stopniu. W przeciwieństwie do klas podatkowych 1, 2, 3 i 4, w klasie podatkowej 5 nie ma jednak ulgi podstawowej ani ulgi na dzieci. Jest on przyznawany tylko osobie, która należy do 3 klasy podatkowej.
Ulgi dla klasy podatkowej 5 w 2022 r.:
- Ryczałt pracowniczy: 1000 euro
- Zryczałtowane wydatki socjalne: 36 euro
- Ryczałt emerytalny: Obliczany na podstawie zarobków brutto
Kwoty przekraczające kwotę wolną od podatku w klasie podatkowej 5 muszą zostać opodatkowane.
Steuerklasse 6
Klasa podatkowa 6 przeznaczona jest dla osób posiadających dodatkową kartę podatkową z tytułu innego stosunku pracy. Zasadniczo klasa podatkowa 6 ma najwyższe obciążenie podatkowe, ponieważ nie można w niej skorzystać ani z ulgi na dzieci, ani z ulgi pracowniczej, ani z ulgi podstawowej. Wysokie potrącenia i niewielkie odliczenia roczne są uzasadnione drugim stosunkiem pracy, ponieważ w rezultacie dana osoba zarabia więcej.
Jeśli pracownik oprócz swojej głównej pracy ma również drugą pracę lub pracę marginalną, nie znajduje się on już tylko w jednej klasie podatkowej, lecz oprócz swojej poprzedniej klasy podatkowej dotyczącej wynagrodzenia ma również klasę podatkową 6.
Przed podjęciem drugiej pracy z klasą podatkową 6, warto obliczyć, czy ta druga praca jest opłacalna finansowo. W klasie podatkowej 6 nie ma znaczenia, czy jesteś żonaty lub masz dzieci. Wynika to z faktu, że w tym przypadku nie można uwzględniać żadnych rocznych odliczeń. To sprawia, że klasa podatkowa 6 różni się zasadniczo od klas podatkowych 1 do 5.
Jak się dowiedzieć jaka jest moja aktualna klasa podatkowa?
Osoby samotne, które nie posiadają dzieci otrzymują pierwszą klasę podatkową. Jeśli Wasza sytuacja rodzinna jest jednak inna, to klasę podatkową w Niemczech można ustalić następująco:
- Od 1. stycznia 2013 roku funkcjonuje w Niemczech elektroniczna karta podatkowa, niem. Elektronische Lohnsteuerabzugsmerkmale (w skrócie ELStAM), która zastąpiła dotychczasową papierową wersję karty podatkowej (Lohnsteuerkarte). ELStAM zawiera wszelkie dane podatnika, również informacje o aktualnej klasie podatkowej. Niemieckie urzędy skarbowe (Finanzamt) udzielają informacji dotyczących danych zawartych w elektronicznej karcie podatkowej. Aby dowiedzieć się jaką klasę podatkową aktualnie posiadacie, wystarczy wykonać telefon do urzędu skarbowego lub przesłać maila z zapytaniem
- Można również przejść się osobiście do Finanzamtu, gdzie od ręki zostanie wystawione zaświadczenie o klasie podatkowej
Klasa podatkowa w Niemczech, jeśli jedno z małżonków mieszka w Polsce
W związku z tym, że wiele osób pyta o klasę podatkową w sytuacji, kiedy jedno z małżonków mieszka w Polsce, postanowiliśmy napisać o tym krótką informację. Otóż sytuacja wygląda następująco:
- Jeśli łączne zarobki w przynajmniej 90 procentach podlegają niemieckiemu podatkowi dochodowemu, to istnieje możliwość otrzymania 3 klasy podatkowej w Niemczech. Jeśli zarobki jednego z małżonków nie przekraczają kwoty 19.968 (stan: 2022) euro rocznie, to możliwość otrzymania 3 klasy podatkowej jest dana, nawet jeśli niemieckiemu podatkowi dochodowemu podlega mniej niż 90 proc. łącznych zarobków. Zmiany można dokonać w urzędzie skarbowym za pomocą nieformalnego wniosku
- Małżonek pracujący w Niemczech, musi dołączyć do rozliczenia podatkowego robionego w Niemczech zaświadczenie o zarobkach drugiego z małżonków, które mieszka i pracuje w Polsce
- Jeśli wyjazd do Niemiec nastąpił na przykład w maju 2021, to do rozliczenia za ten rok będzie trzeba dołączyć również zaświadczenie o zarobkach uzyskanych w Polsce
Czy rozliczać się wspólnie z małżonkiem mieszkającym w Polsce, czy lepiej osobno?
Jeśli pracujecie w Niemczech, a małżonek w Polsce, to pojawia się pytanie, czy korzystniej jest się rozliczać razem w Niemczech, czy lepiej osobno. Otóż, jeśli małżonek mieszkający w Polsce zarabia mniej, to warto dokonać wspólnego rozliczenia w Niemczech. W tym celu należy dołączyć zaświadczenie o zarobkach małżonka w Polsce. Olbrzymią zaletą tego rozwiązania jest możliwość dokonania odliczeń z tytułu „rozłąki z rodziną”. W ramach tego odliczenia można na przykład podać koszty przejazdu do Polski (raz w miesiącu), co w skali roku stanowi pokaźną sumę.
Kto w Niemczech jest zobowiązany do zrobienia rozliczenia podatkowego?
Na to pytanie odpowiedzieliśmy tutaj: Kto jest w Niemczech zobowiązany do zrobienia rozliczenia podatkowego?
Jak znaleźć niedrogiego doradcę podatkowego w Niemczech?
Numer identyfikacji podatkowej oraz numer identyfikacyjny?
Z tego miejsca zachęcamy również do przeczytania artykułu wyjaśniającego różnice pomiędzy numerem identyfikacji podatkowej oraz numerem identyfikacyjnym:
Oprócz tego we wzorach pism znajdziecie wniosek o opodatkowanie w Niemczech dla osób bez meldunku:
Ile netto z brutto w Niemczech?
Jeśli chcecie się dowiedzieć ile wyniesie Wasza wypłata netto, możecie skorzystać z naszego kalkulatora:
Klasa podatkowa dla firmy w Niemczech
Wiele osób wychodzi z błędnego założenia, że osoby posiadające w Niemczech firmę, mają własną klasę podatkową. Z tych i innych błędnych informacji wyprowadzamy Was w tym artykule: 7 błędnych opinii dotyczących klas podatkowych dla osób posiadających w Niemczech firmę.
Rozliczenie podatkowe w Niemczech za pomocą programu komputerowego
Inną opcją na stworzenie rozliczenia podatkowego są programy komputerowe. Jednym z lepiej ocenianych na niemieckim rynku jest WISO steuer. Program automatycznie wylicza wysokość zwrotu lub dopłaty podatku oraz daje wskazówki o kosztach, które można odliczyć od podatku w Niemczech. Jeśli ktoś zna język niemiecki, to korzystając z programu obejdzie się bez wizyty u doradcy podatkowego. Program można zakupić na stronie wydawnictwa Buhl, które jest autorem programu WISO steuer: www.buhl.de.
W Niemczech istnieją tak zwane Lohnsteuerhilfeverein, czyli stowarzyszenia pomagające w sprawach związanych z podatkiem od wynagrodzenia, np. w dokonywaniu rocznego rozliczenia podatkowego. Całość funkcjonuje na zasadach członkostwa, w ramach którego uiszcza się roczną składkę. Wysokość składki zależy od wysokości zarobków. Można ją obliczyć na stronie wybranego stowarzyszenia. Przykładowa składka w stowarzyszeniu „Steuerring”: przy zarobkach 33 000 euro brutto rocznie wysokość składki wynosi 98 euro rocznie.
Oto kilka popularnych stowarzyszeń pomagających w sprawach podatkowych:
Jak zmienić klasę podatkową w Niemczech?
Jeśli zastanawiacie się w jakich sytuacjach opłacalna będzie zmiana klasy podatkowej w Niemczech i jak tego dokonać, to zachęcamy do przeczytania następującego artykułu:
Znajdziecie w nim szczegółowe informacje oraz przetłumaczony formularz.