Basiskonto: Wszystko, co musisz wiedzieć o koncie podstawowym w Niemczech!

W obecnych czasach trudno sobie wyobrazić życie bez własnego konta bankowego. Ale jeżeli nie ma się stałego dochodu, otwarcie rachunku może być utrudnione. W takim przypadku warto założyć konto podstawowe (niem. Basiskonto). W tym artykule wyjaśnimy, jakie możliwości ono daje i dla kogo może być przydatne.

Konto podstawowe alternatywą dla rachunku bieżącego

Za jego pomocą płaci się czynsz i to na niego wpływa comiesięczna pensja: posiadanie konta wydaje się być niezbędne. Ale do roku 2016 niektórym ludziom nie było wcale tak łatwo je założyć – na przykład jeśli żyli z zasiłku socjalnego lub byli bezdomni. Dopiero niemiecka ustawa o kontach płatniczych (Zahlungskontengesetz, ZKG) położyła temu kres: pojawiło się Basiskonto, czyli konto podstawowe.

Ale czym właściwie jest Basiskonto? Jak ono działa? I czy posiadanie tego konta jest bezpłatne? Poniżej znajdziecie najważniejsze pytania i odpowiedzi dotyczące alternatywy dla rachunku bieżącego (niem. Girokonto).

Czym jest konto podstawowe w Niemczech?

Konto podstawowe jest przeznaczone dla osób, którym bank odmówił założenia standardowego rachunku bieżącego ze względu na ich niekorzystną sytuację finansową. Od 2016 roku do posiadania konta, które spełnia przynajmniej podstawowe funkcje, ma w Niemczech prawo każdy, także osoby bezdomne, ubiegające się o azyl i ci, którym udzielono zgody na pobyt tolerowany.

Posiadając konto podstawowe można na przykład gromadzić na nim środki i płacić kartą. Nie uprawnia ono jednak do korzystania z karty kredytowej lub dozwolonego debetu, zwanego również kredytem w ROR. Jedyne wymagania, które należy spełnić, aby móc założyć konto podstawowe, to ukończony 18. rok życia i posiadanie zdolności do czynności prawnych.

Jak działa Basiskonto?

Posiadacz konta podstawowego nie może zaciągać długów poprzez podjęcie lub przelew kwoty przekraczającej wysokość środków zgromadzonych na rachunku. Wyjątkiem jest sytuacja, w której bank zezwoli na przekroczenie dostępnego salda. Nie jest on jednak do tego zobowiązany. To samo odnosi się do wydania karty kredytowej. Jeśli posiadaczowi konta podstawowego wydawana jest karta, to zazwyczaj jest to karta przedpłacona (karta prepaid), której użycie wymaga wcześniejszego zasilenia środkami pieniężnymi.

Konto podstawowe musi oferować poniższe usługi:

• wpłaty i wypłaty,
• polecenia zapłaty,
• przelewy i zlecenia stałe,
• kartę płatniczą (bankomatową lub debetową),
• wypłaty gotówki w bankomatach,
• bankowość internetową, o ile jest ona przewidziana w ofercie banku.

Jak otworzyć konto podstawowe w Niemczech?

Konto otwiera się w sposób bardzo podobny do zakładania zwykłego rachunku bieżącego (instrukcja krok po kroku), z tym że dla konta podstawowego przewidziany jest specjalny formularz zgodny z przepisami ustawy. Bank ma obowiązek wysłać go nieodpłatnie, jak tylko otrzyma informację o chęci otwarcia konta podstawowego. Bank musi ponadto udostępnić formularz online. Można go również znaleźć na przykład na stronie internetowej Federalnego Urzędu Nadzoru Usług Finansowych (Bundesanstalt für Finanzdienstleistungsaufsicht, Bafin).

Po wypełnieniu wniosku trzeba jeszcze potwierdzić swoją tożsamość za pomocą dowodu osobistego lub paszportu. W przypadku osób ubiegających się o azyl wystarczy urzędowe potwierdzenie przybycia (niem. Ankunftsnachweis, AKN), w przypadku osób, którym udzielono zgody na pobyt tolerowany – decyzja wydana przez właściwy organ. Swoją tożsamość można potwierdzić albo osobiście w oddziale banku, albo – w przypadku złożenia wniosku o otwarcie konta podstawowego przez internet – za pomocą tzw. procesu weryfikacji PostIdent lub VideoIdent.

Chcąc skorzystać z możliwości weryfikacji tożsamości zgodnie z procedurą PostIdent, należy wydrukować wypełniony formularz, podpisać go i zanieść do najbliższego urzędu pocztowego. Na miejscu trzeba będzie okazać pracownikowi swój dokument tożsamości. Po pomyślnie zakończonym procesie weryfikacji pracownik urzędu pocztowego wyśle wniosek do banku. W celu przeprowadzenia procedury VideoIdent potrzebny jest komputer z kamerą. Następnie wystarczy okazać swój dowód tożsamości pracownikowi banku w czacie wideo. Czasami można to zrobić również za pomocą smartfona.

Następnie bank uruchomi proces otwierania konta podstawowego. Ma na to maksymalnie dziesięć dni. Później drogą pocztową zostanie wysłana karta bankowa. Ze względów bezpieczeństwa, kod PIN jest przekazywany w osobnym liście. Osoby bezdomne jako swój adres pocztowy mogą podać adres organizacji pomocowej.

Uwaga: osoby ubiegające się o azyl i osoby, którym udzielono zgody na pobyt tolerowany, mogą mieć problem z procesem weryfikacji tożsamości PostIdent lub VideoIdent. Rzecz w tym, że poczta nie musi akceptować potwierdzenia przybycia ani decyzji poświadczającej zgodę na pobyt tolerowany. W czacie wideo obowiązuje zasada, że dokumenty muszą mieć elementy zabezpieczające, takie jak hologramy. W takiej sytuacji często nie pozostaje nic innego jak udanie się do oddziału banku celem otwarcia konta.

Czy bank może odrzucić wniosek o otwarcie konta podstawowego?

Bank może odmówić otwarcia konta podstawowego, ale tylko z bardzo konkretnych powodów, np. jeśli wnioskujący posiada już aktywne konto podstawowe lub rachunek bieżący. Ponadto bank nie ma obowiązku otwierania konta, jeżeli dana osoba w przeszłości popełniła przestępstwo działając na szkodę banku lub jeżeli bank wcześniej wypowiedział jej umowę rachunku, ze względu na to, że był on wykorzystywany do celów niezgodnych z prawem lub jeśli klient przez wiele miesięcy nie uiszczał miesięcznych opłat za prowadzenie rachunku.

Warto jednak wiedzieć, że bank absolutnie nie może odrzucić wniosku w przypadku, gdy Schufa oceniła zdolność kredytową wnioskującego jako zbyt niską.

Jeśli bank odmówi otwarcia konta podstawowego, musi o tym poinformować pisemnie w ciągu dziesięciu dni. Do pisma dołączany jest również określony ustawą formularz, za pomocą którego można złożyć wniosek do Federalnego Urzędu Nadzoru Usług Finansowych (BaFin) o sprawdzenie, czy bank miał prawo odmówić założenia konta.

Jeśli BaFin stwierdzi, że bank niesłusznie odrzucił wniosek, wyda polecenie otwarcia rachunku. Jeśli natomiast także urząd wyda decyzję odmowną, wówczas można jeszcze złożyć skargę do właściwego sądu rejonowego. Alternatywnie, można również pominąć składanie wniosku do Urzędu Nadzoru Usług Finansowych i od razu wnieść skargę do sądu.

Czy bank może wypowiedzieć umowę o prowadzenie konta podstawowego?

Tak, bank może wypowiedzieć umowę o prowadzenie konta podstawowego, na przykład w sytuacji, gdy klient przez kilka miesięcy nie uiszcza opłat związanych z posiadaniem konta. Obowiązuje przy tym dwumiesięczny okres wypowiedzenia. Bank może zamknąć konto podstawowe ze skutkiem natychmiastowym, jeśli jest ono wykorzystywane do działalności przestępczej lub jeśli klient podał fałszywe informacje we wniosku o otwarcie konta.

Bank musi podać powody rozwiązania umowy, chyba że utrudniłoby to walkę z praniem brudnych pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu.

Ile może kosztować konto podstawowe?

Państwo nie określiło konkretnej kwoty, jaką może pobierać instytucja finansowa za prowadzenie konta podstawowego. Ustawa stanowi jedynie, że wynagrodzenie za usługi musi być rozsądne/umiarkowane. Jeśli Bafin dojdzie do wniosku, że opłaty są zbyt wysokie, może nakazać bankom ich obniżenie. Czasami jednak dopiero złożenie skargi do sądu może doprowadzić do zmiany takiego stanu rzeczy. Na przykład w czerwcu 2020 roku Federalny Trybunał Sprawiedliwości (Bundesgerichtshof, BGH) rozstrzygał w sprawie kosztów prowadzenia konta podstawowego przez Deutsche Bank. Orzeczenie brzmiało: 8,99 euro miesięcznie to za dużo.

Bank uzasadniał wysokość tej opłaty faktem, że otwieranie kont podstawowych i obsługa nietypowych klientów wiążą się z wyższymi kosztami. Ale BGH nie zgodził się z tą argumentacją, uznając, że Deutsche Bank nie może przerzucać tych dodatkowych kosztów jedynie na posiadaczy kont podstawowych.

Deutsche Bank nie jest jednak jedyną instytucją finansową, która pobiera niemałą opłatę za prowadzenie konta podstawowego. Jak wynika z badania przeprowadzonego przez Stiftung Warentest, według stanu na dzień 1 października 2019 roku tylko dwa spośród 124 banków oferowały ten rodzaj konta bezpłatnie. W najdroższych placówkach za prowadzenie konta podstawowego pobierano nawet ponad 200 euro rocznie.

Czy środki zgromadzone na koncie podstawowym mogą podlegać zajęciu?

Tak, generalnie środki znajdujące się na koncie podstawowym mogą zostać zajęte, chyba że jest ono prowadzone jako Pfändungsschutzkonto/P-Konto, czyli konto chronione przed zajęciem. W takim przypadku do dyspozycji posiadacza rachunku pozostaje kwota w wysokości co najmniej 1.178,59 euro miesięcznie, do której wierzyciele nie mają dostępu. Kwota ta może nawet wyższa, na przykład w sytuacji, gdy dana osoba jest zobowiązana do płacenia alimentów, pobiera zasiłek Kindergeld lub ma wyższe wydatki z powodu choroby.

Składając wniosek o otwarcie konta podstawowego, można jednocześnie zażyczyć sobie, aby zostało ono utworzone jako tzw. P-Konto. Należy jednak pamiętać o tym, że jest się uprawnionym do posiadania tylko jednego takiego konta w tym samym czasie.

Źródło: www.t-online.de