Tradycyjnie rozwiązanie stosunku pracy następuje w drodze tzw. jednostronnego oświadczenia woli, mającego na celu zakończenie istniejącego stosunku pracy po upływie okresu wypowiedzenia. Potocznie mówimy o wypowiedzeniu umowy o pracę. W przeciwieństwie do tego rodzaju wypowiedzenia umowy o pracę, stosunek pracy może być również rozwiązany za porozumieniem stron w drodze umowy. Popularną opcją w tym zakresie jest wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron. W Niemczech tego typu umowa pomiędzy pracownikiem i pracodawcą nosi nazwę „Aufhebungsvertrag”.
Wypowiedzenie umowy o pracę jako oświadczenie jednostronne staje się skuteczne także w razie braku zgody pracodawcy. Z kolei wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron stanowi uzgodnienie dwustronne. Wynika z tego, że obie strony umowy muszą wyrazić zgodę na porozumienie o rozwiązaniu umowy, w przeciwnym razie nie dochodzi ono do skutku. Zawarcie porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę leży więc w rękach zarówno pracownika, jak i pracodawcy i nikt nie jest postawiony przed faktem dokonanym.
Zalety wypowiedzenia umowy o pracę za porozumieniem stron
W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę za porozumieniem stron, obydwie strony mogą swobodnie uzgodnić termin zakończenia stosunku pracy. Dla pracodawcy ma to tę zaletę, że nie musi on przestrzegać prawnie uregulowanych okresów wypowiedzenia. Może to być również korzystne dla pracownika. Na przykład, jeśli pracownik ma już w perspektywie nową pracę, może szybciej wyjść ze starej umowy o pracę i tym samym szybciej rozpocząć nową pracę. Ponadto w ramach wypowiedzenia umowy o pracę za porozumieniem stron pracownikowi często proponowane są wysokie odprawy. W zamian pracodawca nie musi już brać pod uwagę ochrony pracownika przed zwolnieniem. Ponieważ ochrona przed wypowiedzeniem nie ma zastosowania w przypadku skutecznego porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy, w ten sposób można również rozwiązać stosunki pracy, które z reguły nie mogą być rozwiązane z powodu przykładowo kwestii socjalnych. Odrębna ochrona przed zwolnieniem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności lub rad zakładowych również traci moc w przypadku zawarcia porozumienia o rozwiązaniu umowy.
Ostrożność przy zawieraniu tego typu umów
W większości przypadków różnice między porozumieniem o rozwiązaniu umowy a zwykłym wypowiedzeniem interesują jedynie pracodawcę. Za pomocą porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę pracodawca może nawet zagrozić pracownikowi rozwiązaniem stosunku pracy, mimo że może nie istnieć żadna uzasadniona przyczyna wypowiedzenia. Ponieważ pracodawca regularnie ma tu silniejszą pozycję negocjacyjną, może przesunąć równowagę interesów na swoją korzyść. Tym samym takie porozumienia o rozwiązaniu umowy stwarzają pewne ryzyko nadużyć.
Ponadto pracownik musi pamiętać, że porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę zwykle skutkuje okresem blokady (3 miesiące). W tym okresie agencja pracy nie wypłaca zasiłku dla bezrobotnych, ponieważ pracownik dobrowolnie opuścił stosunek pracy. Dlatego też porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę powinno być zawarte tylko wtedy, gdy nie ma interesu w kontynuowaniu stosunku pracy również z Waszej strony i nie zachodzą niekorzystne okoliczności w świetle prawa socjalnego. Jeśli pracodawca zaproponuje porozumienie o rozwiązaniu umowy, pracownikowi zdecydowanie zaleca się skorzystanie z porady prawnej.
Przegląd zalet i wad z punktu widzenia pracownika:
Zalety:
- brak sztywnych okresów wypowiedzenia
- możliwe wysokie odprawy
- inne świadczenia przyznawane przez pracodawcę
Wady:
- zniesienie ochrony przed zwolnieniem
- brak możliwości konsultacji z radą zakładową
- okres blokady, jeśli chodzi o zasiłek dla bezrobotnych
- potrącenie odprawy z zasiłkiem dla bezrobotnych
