Kiedy powinno się rozmawiać z szefem o podwyżce? Początek roku uchodzi za szczególnie dobry czas na negocjacje płacowe. Budżety nie zostały jeszcze wykorzystane, zaczyna się nowe rozdanie. Dlaczego więc nie wykorzystać początku roku na podsumowanie własnych osiągnięć i próbę wynegocjowania wyższego wynagrodzenia? Rzeczywiście, wiele przemawia za tym – ale jest też wiele kontrargumentów. To, czy pierwsze tygodnie nowego roku to dobry czas na rozmowy o podwyżce, zależy od różnych czynników. I muszą być spełnione pewne warunki…
Początek roku: dobry czas na negocjacje płacowe?
Jak wynika ze statystyk i ankiet, w listopadzie i grudniu firmy zwykle nie są skore do podnoszenia wynagrodzeń. Budżety na ten cel są już zazwyczaj wykorzystane, a szefowie skupiają się na bezpieczeństwie i rezerwach. Jeśli już do takich podwyżek dochodzi, to zazwyczaj pracownicy nie mogą liczyć na zbyt wiele. W tym okresie nie należy się spodziewać zauważalnych wzrostów wynagrodzeń.
Statystycznie rzecz biorąc, początek roku to znacznie lepszy czas na negocjacje płacowe. W tym okresie dużo częściej dochodzi do podwyżek, a ponadto są one znacznie większe. Jednak wszystko zależy od indywidualnej sytuacji, więc podjęcie negocjacji płacowych na początku roku nie gwarantuje sukcesu.
Początek roku: co przemawia za tym, że to dobry moment na negocjacje płacowe?
Większe szanse na pozytywny efekt rozmowy o wynagrodzeniu na początku roku nie biorą się znikąd: akurat w takim momencie możecie przedstawić konkretne argumenty i wykazać, co udało Wam się osiągnąć w poprzednim roku. Ponadto w budżetach można jeszcze uwzględnić wzrost kosztów osobowych. A do tego być może szef wróci z urlopu wypoczęty i w dobrym nastroju? W niektórych firmach jest wręcz tradycją, że negocjacje płacowe odbywają się na początku roku.
Jednak niezależnie od tego, obowiązuje następująca zasada: początek roku niekoniecznie musi być lepszym momentem na przeprowadzenie rozmowy o podwyżce niż 13 lipca, 29 września czy jakikolwiek inny dzień w roku. Równie dobrze Wasz szef może odrzucić w styczniu Wasze żądania płacowe. O tym, czy negocjacje w tej sprawie zakończą się sukcesem, nie decyduje konkretny dzień. Należy wziąć pod uwagę także wiele innych okoliczności.
Od czego zależy podwyżka pensji?
Nie jest tak, że pracownicy na identycznych stanowiskach i w identycznych branżach zarabiają dokładnie tyle samo. Wysokość wynagrodzenia nie zależy też wyłącznie od tego, jak umiejętnie prowadzi się z pracodawcą negocjacje w tej sprawie. Oto jakie czynniki mają wpływ na nasze zarobki.
Branża
Pomimo tej samej nazwy stanowiska i porównywalnych zadań, osoby zatrudnione w branży farmaceutycznej, chemicznej i motoryzacyjnej otrzymują zazwyczaj wyższe wynagrodzenie niż osoby zatrudnione w sektorze usług lub pracownicy socjalni. Wynika to po części z układów zbiorowych pracy. Od lat wśród najlepiej wynagradzanych pracowników są ci zatrudnieni w branży farmaceutycznej, chemicznej, budowy maszyn, finansowej, energetycznej i informatycznej. Dużo mniej zarabiają natomiast osoby zatrudnione w sektorze handlu (zwłaszcza detalicznego), edukacji, turystyce, gastronomii oraz pracownicy socjalni.
Kwalifikacje
Im lepiej jesteście wykształceni i wyspecjalizowani, tym więcej zarabiacie. Osoby po studiach otrzymują średnio o 20 tys. euro rocznie więcej niż pracownicy, którzy mają ukończone kształcenie zawodowe. A z tytułem magistra zarabia się średnio o dziesięć procent więcej niż po ukończeniu studiów licencjackich. Do tego dochodzą dodatkowe kwalifikacje i dokształcanie. Wyższe kompetencje umożliwiają uzyskanie wyższych zarobków i to nie tylko w firmach, w których obowiązują układy zbiorowe.
Stanowisko
Osoby rozpoczynające karierę zawodową zarabiają mniej niż doświadczeni specjaliści czy menedżerowie. Większość osiąga swoje maksymalne wynagrodzenie – średnio 58.539 euro – w wieku 52 lat. Po tym czasie wynagrodzenie spada ze względu na tzw. zjawisko downshiftingu, położenie większego nacisku na równowagę między czasem wolnym a pracą, by móc bardziej cieszyć się życiem. Największe wzrosty wynagrodzeń są udziałem pracowników w wieku od 30 do 40 lat.
Wymiar etatu
Oczywiście nie bez znaczenia jest to, czy pracujecie na część etatu, czy na cały etat, czy w grę wchodzi 35-, czy 40-godzinny tydzień pracy. Ma to także przełożenie na wysokość świadczeń dodatkowych, takich jak wymiar urlopu, dodatek z okazji świąt Bożego Narodzenia, dodatek urlopowy itp.
Doświadczenie zawodowe
Odpowiednio wynagradzane są również doświadczenie i wiedza ekspercka, oczywiście o ile mają one znaczenie dla danego stanowiska.
Słabe punkty
Im mniej odpowiadacie profilowi wymagań w ofercie pracy, tym trudniejsze będą negocjacje płacowe. Osoby robiące karierę w dziedzinie niezwiązanej z wykształceniem i kandydaci mający pewne słabe punkty w swoim CV (długie okresy bezrobocia, przerwy w życiorysie, brak kursów doszkalających lub sukcesów zawodowych itp.) są w gorszej sytuacji. W takich przypadkach jedynym sposobem na wynegocjowanie lepszych warunków jest z reguły dokształcanie w danym zawodzie.
Wielkość przedsiębiorstwa
Wynagrodzenia w międzynarodowych koncernach są zazwyczaj wyższe niż w małych i średnich przedsiębiorstwach. Statystycznie rzecz biorąc, duże firmy płacą wyższe pensje niż te z sektora MŚP. Tak dla orientacji: w przedsiębiorstwach zatrudniających ponad 500 pracowników wynagrodzenie może być nawet o 50 procent wyższe w porównaniu do średniej w branży.
Sytuacja gospodarcza
Wzrost, sytuacja w zakresie zamówień i dane z gospodarki – wszystko to przekłada się na wynagrodzenia. Jeśli firma radzi sobie wyjątkowo dobrze, macie większe szanse w negocjacjach płacowych. Kiedy panuje słaba koniunktura, przełożeni lubią wymówki w stylu: „Na chwilę obecną po prostu nie możemy płacić więcej”.
Rynek
Podaż i popyt również decydują o wysokości wynagrodzeń. Jeśli jest więcej kandydatów niż wolnych miejsc, pensje spadają, a firmy mogą być wybredne i ostro negocjować. Jeśli natomiast należycie do wąskiego grona poszukiwanych fachowców o wysokim stopniu specjalizacji, możecie śmiało stawiać żądania dotyczące odpowiedniego wynagrodzenia – zazwyczaj pracodawcy je zaakceptują. Dotyczy to obecnie np. programistów i informatyków.
Kraj związkowy
W Niemczech istnieje podział na południe i północ: najwyższe wynagrodzenia wypłacane są w Bawarii, Badenii-Wirtembergii i Hesji. Najniższe płace otrzymują pracownicy w Saksonii, Turyngii i Meklemburgii-Pomorzu Przednim.
Region
W miastach i aglomeracjach ludzie otrzymują wyższe wynagrodzenia niż na wsiach lub w regionach słabo rozwiniętych i na prowincji. W dużych miastach, takich jak Monachium, Frankfurt czy Stuttgart, co do zasady można liczyć na wysokie zarobki, ale jednocześnie koszty życia są tu wyższe niż np. w Szlezwiku-Holsztynie czy Meklemburgii-Pomorzu Przednim.
Mobilność
Jeśli szukając nowej pracy ograniczacie się do okolic Waszego miejsca zamieszkania, zwykle nie macie wielkiego wyboru. Z kolei osoby, które są mobilne i szukają zatrudnienia na terenie całego kraju, a nawet poza jego granicami, mają szansę znaleźć dużo lepiej płatną pracę – mimo tych samych wymagań.
Kontakty
Jeżeli trafiliście do danej firmy z polecenia lub nawet zostaliście wyszukani przez headhunterów, możecie znacznie zwiększyć swoją wartość na rynku pracy. Warto więc wiedzieć dokładnie, jakiego wynagrodzenia możecie oczekiwać. Tabele płac (także TVöD) i porównania wynagrodzeń dostarczą przydatnych wskazówek w tym zakresie.
Najlepszy czas na negocjacje płacowe: te czynniki mają decydujący wpływ
Czy początek roku to najlepszy czas na negocjacje płacowe? Szczera, ale niezadowalająca odpowiedź brzmi: to zależy. Aby znaleźć odpowiedni moment, musicie wziąć pod uwagę kilka czynników:
1. Indywidualne osiągnięcia
Bez względu na dzień i miesiąc: dobry moment na podwyżkę wynagrodzenia zawsze zależy od indywidualnych osiągnięć. Przecież właśnie w ten sposób udowadniacie swoją wartość dodaną dla firmy, a to stanowi argument za podniesieniem Wam pensji. Jak wynika z przeprowadzonych analiz, naprawdę najlepszy czas na rozmowę o podwyżce to ten tuż przed pomyślnym zakończeniem ważnego projektu. Jesteście niezastąpieni, szef to widzi i zauważa, jak dobrze sobie radzicie.
W zasadzie zawsze, gdy osiągacie szczególnie dobre wyniki lub macie na koncie spore sukcesy, może to być dobry moment na zwrócenie się do pracodawcy z prośbą o zwiększenie Waszych zarobków. Pod warunkiem, że ostatnia podwyżka miała miejsce co najmniej rok temu.
2. Pozytywna ocena
Ten punkt jest ściśle powiązany z indywidualnymi osiągnięciami: w wielu firmach prowadzi się regularne przeglądy wyników, sukcesów i rozwoju pracowników. W rozmowach z pracownikami, przeglądach rocznych czy spotkaniach z szefem służących udzieleniu informacji zwrotnej, porównuje się oczekiwania ze stanem faktycznym. Jeśli dobrze wypadniecie, zyskujecie dobry argument w negocjacjach dotyczących wynagrodzenia.
Szef już potwierdził, że jest z Was bardzo zadowolony, że nie tylko dobrze wykonujecie swoją pracę, ale jesteście ważni dla zespołu. Czy to w styczniu, czy w październiku: wykorzystajcie ten czas na negocjacje płacowe. Aby jak najlepiej wypaść na rozmowie, warto odpowiednio się do niej przygotować, np. na podstawie poniższych pytań:
- Czy udało się zoptymalizować lub skrócić procesy pracy?
- Gdzie udało się zaoszczędzić koszty dla firmy?
- W jakim stopniu przyczyniliście się do realizacji celów firmy?
- Czy wykazaliście się szczególnym zaangażowaniem – na przykład w sytuacjach krytycznych?
3. Indywidualna wartość rynkowa
To, czy jest to dobry moment na negocjacje dotyczące wynagrodzenia, zawsze zależy od Waszej aktualnej wartości na rynku pracy. Już teraz osiągacie ponadprzeciętne zarobki albo Wasze roczne wynagrodzenie odpowiada dokładnie Waszej wartości na rynku pracy? Jeśli tak, trudno będzie przekonać pracodawcę do podniesienia Wam wynagrodzenia. To się sprawdza tylko wtedy, gdy ewidentnie osiągacie znacznie lepsze wyniki i tworzycie wartość dodaną dla firmy. Jeśli po prostu domagacie się podwyżki, a nie macie specjalnie podstaw ku temu, wyjdziecie na chciwych i źle przygotowanych.
Warto zawczasu sprawdzić, jakiego wynagrodzenia możecie oczekiwać. Tabele płac i porównania wynagrodzeń dostarczą przydatnych wskazówek w tym zakresie.
4. Sytuacja przedsiębiorstwa
Dobra sytuacja w zakresie zamówień, duże zyski, pozytywne perspektywy na przyszłość – jeśli sytuacja ekonomiczna firmy jest dobra, to jest też pole manewru, jeśli chodzi o podwyżki wynagrodzeń. Im lepsze liczby, tym większy budżet i większa chęć inwestowania w pracowników. Jeśli natomiast pracodawca odnotowuje straty lub jeśli firma boryka się ze znacznym spadkiem zamówień, wówczas domaganie się przez Was lepszej płacy będzie wyglądało źle, niezależnie od tego, czy o podwyżkę wystąpicie na początku roku, latem, czy w dowolnym innym okresie w ciągu roku.
5. Nastrój przełożonego
W rzeczywistości atmosfera towarzysząca rozmowie o wynagrodzeniu jest ważnym czynnikiem, którego nie powinniście ignorować. Czy Wasz szef jest zestresowany, czy sam jest w konflikcie z przełożonym, albo jakiś ważny projekt jest przyczyną permanentnych nadgodzin i przysparza całej masy zmartwień? Jeśli tak, to prawdopodobnie nie zareaguje przychylnie na Waszą prośbę, a raczej szybko zakończy rozmowę.
Czy szef codziennie rano ma zły humor? Jeśli tak, umówcie się na spotkanie w godzinach popołudniowych. Piątek, ze względu na bliskość weekendu, nie jest dobrym dniem, by poruszać ważne tematy. Lepiej porozmawiać o tym w czwartek. Nawet pogoda może mieć znaczenie. Od trzech tygodni nieustannie pada deszcz? To pogarsza nastrój. Ludzie są bardziej hojni kiedy za oknem świeci słońce – odkryli amerykańscy naukowcy Bruce Rind i David Strohmetz.
Przygotowanie: argumenty za wyższym wynagrodzeniem
Niezależnie od tego, czy zdecydujecie się podjąć negocjacje płacowe na początku roku, czy w innym terminie: zawsze trzeba mieć solidne i przekonujące argumenty, aby uzyskać więcej pieniędzy od pracodawcy. To, że akurat był Sylwester, albo że ostatnia podwyżka była dwa lata temu, nie są dobrymi powodami. Firma nie zapłaci Wam więcej nie widząc podstaw ku temu. Musicie dać jasno do zrozumienia, że tworzycie wartość dodaną, a więc jesteście dosłownie warci więcej. Liczą się dotychczasowe sukcesy, ale także przyszłe osiągnięcia.
Jeśli chcecie więcej pieniędzy, musicie zawsze patrzeć w przyszłość. Nie chcecie podwyżki wynagrodzenia dlatego, że zaczął się nowy rok, ale dlatego, że w minionym roku usprawniliście przetwarzanie zamówień o 23 procent, a w przyszłym roku będziecie odpowiadać za duży projekt, który zapewni firmie 10-procentowy wzrost obrotów. Waszym najlepszym argumentem jest zawsze to, dlaczego jesteście warci dla pracodawcy więcej, niż Wam dotąd płacił.
5 wskazówek dotyczących negocjacji wynagrodzenia
Dobre przygotowanie to połowa sukcesu. Jeśli nie przemyślicie wszystkiego wcześniej, nie powinniście być zaskoczeni, jeśli odejdziecie z pustymi rękami. Zapoznajcie się też ze wskazówkami dotyczącymi tego, jak skutecznie negocjować. Oto pięć tricków, dzięki którym znacząco zwiększycie szanse na spełnienie Waszej prośby o podwyżkę.
Podajcie fakty
„Osiągam dobre wyniki i jestem ważny dla zespołu”. To brzmi dobrze i być może jest prawdą. Ale jednoznaczne, weryfikowalne fakty są o wiele bardziej przekonujące. Na czym dokładnie polegają Wasze sukcesy? Co udało Wam się osiągnąć, co przynosi korzyści firmie? Jakie osiągnięcia sprawiają, że jesteście wartościowymi pracownikami? Nie mówcie ogólnikami, ale podawajcie twarde fakty i liczby.
Domagajcie się konkretnych kwot
Nie mówcie, że chcecie zarabiać „trochę więcej”. Wskażcie konkretne kwoty, które Waszym zdaniem odpowiadają Waszej wartości na rynku pracy i Waszym osiągnięciom. „Uważam, że wynagrodzenie w wysokości _____ euro miesięcznie byłoby odpowiednie.” A jeśli dodatkowo wskażecie dokładną kwotę, np. 43.550 euro rocznie, to pokażecie, że dokładnie wiecie, ile jesteście warci. Nie podawajcie więc okrągłej sumy, jakiejś kwoty „w przybliżeniu”. Nie mówcie: „Chciałbym zarabiać około 40 tys. euro rocznie”.
Powołajcie się na dane porównawcze
Odnieście pensję, którą chcecie uzyskać, do wartości porównawczej, najlepiej do średniej rynkowej na tym stanowisku. Załóżmy, że wynosi ona 48.700 euro rocznie. Możecie argumentować, że na podstawie posiadanych kwalifikacji i wyników pracy uważacie, że pensja na poziomie 44.380 euro rocznie byłaby odpowiednia. W ten sposób pokazujecie, że znacie swoją wartość – i wyszliście już z kompromisową propozycją. Dzięki temu pracodawcy jest trudniej negocjować w dół.
Nie przyjmujcie pierwszej oferty
W negocjacjach nigdy nie należy mówić od razu „tak” i przyjmować pierwszej oferty. Niedoświadczonym negocjatorom przychodzi to z trudem, ale spróbujcie sobie z tym poradzić i złóżcie własną kontrofertę, popierając ją argumentami.
Bądźcie pewni siebie
Wreszcie, o sukcesie w negocjacjach decyduje pewność siebie. Nie jesteście petentami, ale negocjujecie, ile jest warta Wasza praca. Nie sprawiajcie wrażenia uniżonych. Jeśli znacie swoją wartość i jesteście przekonani o swojej efektywności, możecie i powinniście śmiało żądać odpowiedniego wynagrodzenia.
