Podwójne obywatelstwo – kiedy można się o nie ubiegać w Niemczech?

Jeśli ktoś posiada więcej niż jedno obywatelstwo, mówimy o tzw. podwójnym obywatelstwie. Można je posiadać od urodzenia lub nabyć w drodze naturalizacji. Co kryje się za tym pojęciem i kto uzyskuje w Niemczech podwójne obywatelstwo? Oto najważniejsze pytania i odpowiedzi dotyczące tego zagadnienia.

Co kryje się pod pojęciem „podwójne obywatelstwo”?

Zasadniczo o podwójnym obywatelstwie mówimy wtedy, gdy dana osoba posiada więcej niż jedno obywatelstwo. Może je posiadać od razu w momencie urodzenia lub może być ono efektem tzw. naturalizacji, czyli nadania cudzoziemcowi obywatelstwa państwa, na terytorium którego się osiedlił. Aby je uzyskać, muszą być spełnione określone wymogi.

Podstawę prawną podwójnego obywatelstwa określa w Niemczech ustawa o obywatelstwie (niem. Staatsangehörigkeitsgesetz, StAG).

Nie ma dokładnych danych na temat tego, ile osób posiada obywatelstwo niemieckie i dodatkowo obywatelstwo innego kraju. Jednak badanie Fundacji im. Friedricha Eberta z 2017 roku oszacowało liczbę osób z podwójnym obywatelstwem na około 2,9 mln, przy czym 10,1 mln osób potencjalnie ma do tego prawo, ale z niego nie korzysta.

Kto otrzymuje w Niemczech podwójne obywatelstwo?

Zasadniczo istnieją trzy sytuacje, w których możliwe jest posiadanie podwójnego obywatelstwa:

• gdy ma się jednego rodzica narodowości niemieckiej i jednego rodzica będącego cudzoziemcem
• gdy ma się rodziców-cudzoziemców i jest się urodzonym w Niemczech
• gdy jest się cudzoziemcem i otrzymało się obywatelstwo państwa, na terytorium którego się osiedliło (w tym przypadku Niemiec). Jest to tzw. proces naturalizacji.

Są to jednak tylko ogólne kryteria, nie ma gwarancji uzyskania podwójnego obywatelstwa na ich podstawie. Dla każdego z wariantów istnieją dodatkowe wymagania, które muszą być spełnione, lub pewne wyjątki.

Na przykład dzieci, które mają jednego rodzica narodowości niemieckiej i jednego rodzica cudzoziemca, nie mają już automatycznie prawa do obywatelstwa niemieckiego, jeśli rodzic pochodzenia niemieckiego urodził się po 31 grudnia 1999 roku, sam urodził się za granicą i tam mieszka. W tym przypadku potrzebny jest oddzielny wniosek.

Jeśli urodziliście się w Niemczech, a Wasi rodzice są cudzoziemcami, przynajmniej jedno z rodziców musi mieszkać w Niemczech od ośmiu lat i posiadać zezwolenie na pobyt stały. Co więcej, w tym przypadku dzieci często muszą wybrać jedno z obywatelstw po ukończeniu 21 lat.

W przypadku jakich krajów podwójne obywatelstwo jest w ogóle możliwe?

W przypadku niektórych krajów posiadanie podwójnego obywatelstwa (w tym niemieckiego) jest bardzo proste, ponieważ w procesie naturalizacji – w tym przypadku nadania cudzoziemcowi obywatelstwa niemieckiego – nie trzeba zrzec się swojego dotychczasowego obywatelstwa. Jest tak głównie w przypadku krajów należących do UE i Szwajcarii, ale także w przypadku państw, które nie zezwalają na zrzeczenie się obywatelstwa. Obecnie należą do nich:

• Afganistan
• Algieria
• Erytrea
• Iran
• Kuba
• Liban
• Maroko
• Syria
• Tunezja

Podwójne obywatelstwo jest możliwe do uzyskania również w przypadku innych krajów, jeśli spełnione są ogólne warunki. Może tak być na przykład w przypadku osób, którym przyznano status uchodźcy.

Zasadniczo przy ubieganiu się o podwójne obywatelstwo należy przestrzegać nie tylko prawa niemieckiego, ale także prawa drugiego kraju.