Studia a kształcenie zawodowe w Niemczech: która opcja daje szansę na wyższe zarobki?

Dobre zarobki to jedno z istotnych kryteriów, jakimi kierują się młodzi ludzie przy wyborze zawodu. Istnieje powszechne przekonanie, że absolwenci szkół wyższych zarabiają więcej niż osoby, które nie posiadają dyplomu wyższej uczelni. Jest to jednak tylko częściowa prawda.

Z danych Federalnej Agencji Pracy wynika, że na dzień 31 grudnia 2020 r. średnie miesięczne wynagrodzenie brutto dla pracowników z dyplomem uniwersyteckim zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin i podlegających ubezpieczeniu społecznemu wynosiło 5.265 euro. W przypadku osób, które mają wykształcenie zawodowe, kwota ta wynosiła 3.300 euro.

Ale „nie oznacza to, że osoby, które ukończyły studia, zawsze zarabiają lepiej” – wyjaśnia Matthias Hertle z Federalnej Agencji Pracy w Norymberdze.

Duże różnice: inżynier lotniczy vs. architekt

Markus Kiss, ekspert z Niemieckiego Związku Izb Przemysłowo-Handlowych (DIHK) w Berlinie, jest tego samego zdania. Dużo zależy od ukończonego kierunku studiów lub kształcenia zawodowego. I bynajmniej nie jest tak, że każdy, kto ma dyplom wyższej uczelni, znajdzie się kiedyś wśród najlepiej zarabiających. Na przykład bardzo dobre zarobki lekarzy i inżynierów wyraźnie podnoszą pokazywaną w statystykach średnią płacę osób po studiach.

A jak to wygląda w przypadku absolwentów innych kierunków studiów? Markus Kiss podaje przykład: inżynier pracujący w przemyśle lotniczym i kosmicznym na początku swojej kariery zawodowej otrzymuje średnio około 5.700 euro brutto, podczas gdy architekt – zaledwie 3.500 euro.

Wzrost wynagrodzeń po zakończeniu kształcenia zawodowego

Jednak ci, którzy decydują się na Ausbildung, czyli kształcenie zawodowe, pracując latami w zawodzie ciągle się kształcą i zdobywają dodatkowe kwalifikacje i mogą pewnego dnia objąć wysokie stanowiska w firmach i instytucjach – wyjaśnia Matthias Hertle. Może to na przestrzeni lat prowadzić do takiego wzrostu wynagrodzeń, w wyniku którego pensja takich osób będzie ostatecznie wyższa niż pensja wielu osób posiadających dyplom ukończenia szkoły wyższej.

Zaletą kształcenia zawodowego jest to, że młodzi ludzie – w przeciwieństwie do wielu studentów – wcześnie otrzymują wynagrodzenie w postaci stałej pensji. „Na przykład w branży budowlanej w trzecim roku kształcenia można otrzymać do 1.400 euro brutto” – mówi Markus Kiss.

Ausbildung daje na początku finansową przewagę

Z kolei studenci muszą sami finansować swoje studia lub korzystać ze stypendium socjalnego (Bafög). Wielu absolwentów szkół wyższych rozpoczyna pracę dopiero w wieku 25-30 lat, a wtedy często muszą najpierw spłacić kredyty studenckie. Osoby, które zdecydowały się na kształcenie dualne, mają już wyraźną przewagę finansową. „Wielu osobom z dyplomem ukończenia szkoły wyższej często udaje się zniwelować tę różnicę dopiero pod koniec życia zawodowego” – mówi Kiss.

Jednak nie zawsze nauka zawodu wiąże się z wynagrodzeniem. Zdarza się, że pobierane są nawet opłaty za szkolenie. „Pod pewnymi warunkami uczniowie mogą w takich przypadkach ubiegać się o stypendium socjalne” – mówi Matthias Hertle.

Wynagrodzenie początkowe po ukończeniu kształcenia zawodowego często powyżej oczekiwań

Poza tym początkowe wynagrodzenie osób, które ukończyły kształcenie zawodowe, jest często wyższe niż się powszechnie sądzi: na przykład urzędnicy bankowi po ukończeniu kształcenia zawodowego, w zależności od firmy i regionu, mogą liczyć na wynagrodzenie w wysokości do 3.400 euro brutto.

Mechanik lotniczy już na początku swojej kariery zawodowej zarabia około 3.100 euro. „Jest to wynagrodzenie początkowe, które wraz z ciągłym doskonaleniem zawodowym może systematycznie rosnąć” – mówi Matthias Hertle.

Według Markusa Kissa, wykwalifikowany mechanik przemysłowy zarabia początkowo około 2.600 euro brutto miesięcznie. Po uzyskaniu tytułu mistrza przemysłowego jego miesięczne wynagrodzenie początkowe może sięgać nawet 4.400 euro brutto.

Kształcenie zawodowe może być w Niemczech opłacalną alternatywą

Podsumowując, decyzja o wyborze nauki zawodu lub kierunku studiów zależy oczywiście od własnych preferencji i upodobań. Uzyskanie dyplomu ukończenia studiów nie gwarantuje jednak automatycznie uzyskania wysokich zarobków w późniejszym okresie, a w każdym razie większych niż w przypadku kształcenia zawodowego.

„Także jeśli chodzi o możliwości i pewność zatrudnienia, absolwenci szkół wyższych niekoniecznie są w lepszej sytuacji” – mówi Markus Kiss. Według niego stopa bezrobocia wśród osób, które ukończyły wyższą uczelnię, wynosiła ostatnio 2,0 procent. Natomiast stopa bezrobocia wśród pracowników, którzy po ukończeniu kształcenia zawodowego uzyskali tytuł mistrza rzemiosła lub technika, wynosiła 1,2 procent. „Tak więc, ogólnie rzecz biorąc, ścieżka kariery oparta na kształceniu zawodowym może być opłacalną alternatywą dla studiów”.

Według DIHK, zarobki absolwentów uczelni wyższych oraz osób, które ukończyły kształcenie zawodowe i uzyskały np. dyplom mistrzowski, pod koniec ich kariery zawodowej kształtują się średnio na tym samym poziomie i wynoszą około 1,4 mln euro brutto.