Co roku wiosną tysiące maturzystów cieszą się z ukończenia szkoły. Niektórzy chcą odpocząć i o nic się nie martwić. Inni przygotowują się już do rozpoczęcia studiów lub nauki zawodu, ale muszą jeszcze trochę poczekać na rozpoczęcie nowego etapu edukacji.
Wielu z nich wykorzystuje wolny czas i podejmuje pracę wakacyjną, aby trochę dorobić. Od tego, ile pieniędzy zarobią, zależy wysokość ewentualnych podatków i składek na ubezpieczenie społeczne. To samo dotyczy uczniów, którzy podejmują pracę w czasie wakacji lub regularnie popołudniami, aby móc spełnić swoje marzenie o posiadaniu nowej konsoli do gier, drogich instrumentów muzycznych, nowego smartfona, czy markowych ubrań.
By móc legalnie pracować w Niemczech, trzeba mieć ukończone 13 lat
Zgodnie z niemiecką ustawą o ochronie pracy młodzieży (niem. Jugendarbeitsschutzgesetz), dzieci poniżej 13. roku życia w ogóle nie mogą pracować – mogą jedynie pomagać w domu. W przypadku dzieci w wieku od 13 do 15 lat maksymalny czas pracy wynosi dwie godziny dziennie, w rolnictwie mogą to być trzy godziny dziennie. Jednak rodzice lub opiekunowie muszą wyrazić na to zgodę. Ponadto, godziny pracy powinny się mieścić w przedziale czasowym od 8:00 do 18:00 i nie mogą przypadać na czas zajęć szkolnych.
Ci, którzy chcą podjąć prawdziwą pracę wakacyjną, muszą mieć ukończone 15 lat. Wówczas, zgodnie z niemiecką ustawą o ochronie pracy młodzieży, jako osoby nieletnie mogą pracować w czasie wakacji przez maksymalnie cztery tygodnie (lub 20 dni) w roku, do 40 godzin tygodniowo. Jeśli młodzi ludzie chcą dorobić w okresie roku szkolnego, również mogą to zrobić, ale w wymiarze do dwóch godzin dziennie. Z reguły godziny pracy powinny mieścić się w przedziale czasowym od 6:00 do 20:00, ale dopuszcza się wyjątki.
Przepisy te dotyczą w zasadzie wszystkich uczniów poniżej 18. roku życia. Nie obowiązują one natomiast młodych ludzi, którzy nie podlegają już obowiązkowi szkolnemu, uczą się zawodu lub odbywają praktyki.
Praca oferowana uczniom musi być „łatwa i odpowiednia dla dzieci”, tzn. nie może być niebezpieczna lub szkodliwa dla zdrowia. I nie może ona kolidować z zajęciami szkolnymi, ani powodować nadmiernego zmęczenia, tak aby nie wpływała ona na zdolność radzenia sobie w szkole. Oczywiście praca na akord również jest niedozwolona.
Wynagrodzenie poniżej 538 euro miesięcznie: nie trzeba płacić składek na ubezpieczenie społeczne
Jeśli wykonuje się w Niemczech pracę dorywczą przez maksymalnie trzy miesiące lub 70 dni w roku, jest ona uważana za krótkoterminowe zatrudnienie. Przy zarobkach nie przekraczających 538 euro miesięcznie, z reguły nie trzeba płacić składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, zdrowotne i pielęgnacyjne). Co więcej, uczniowie lub maturzyści mogą być zgłoszeni do ubezpieczenia jako członkowie rodziny.
Sytuacja komplikuje się dopiero wtedy, gdy uczeń lub absolwent szkoły średniej podejmuje pracę krótkoterminową i zarabia ponad 538 euro miesięcznie. Przyszli studenci nie muszą płacić składek na ubezpieczenie społeczne. To samo dotyczy uczniów. Jednak ci, którzy po zakończeniu pracy wakacyjnej zamierzają podjąć naukę zawodu, FSJ (niem. Frewilliges Soziales Jahr, czyli dobrowolny rok socjalny) lub studia dualne, są traktowani jak osoby pracujące zawodowo i są zobowiązani do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.
Jeśli jednak podejmują pracę wakacyjną w trakcie trwania FSJ lub równolegle z głównym zajęciem, a nie w okresie poprzedzającym lub następującym po jego zakończeniu, wówczas są zwolnieni z obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu pracy dodatkowej. To, kiedy pracuje się dorywczo, nie jest zatem bez znaczenia.
Niektórzy uczniowie i studenci pracują przez ponad 70 dni w roku, np. jako kelnerzy w kawiarni. Nie jest to już wówczas traktowane jako zatrudnienie krótkoterminowe. Jeśli zarabiają mniej niż 538 euro miesięcznie (tzw. 538-Euro-Minijob), nie muszą płacić składek na ubezpieczenie społeczne. Jeśli chodzi o składki na ubezpieczenie emerytalne, to do nich należy decyzja, czy chcą je opłacać w pełnej wysokości.
Decydujące znaczenie ma klasa podatkowa
To, czy uczniowie lub maturzyści będą musieli zapłacić podatek z tytułu pracy wakacyjnej, z reguły uzależnione jest od zarobków i stanu cywilnego. Zazwyczaj osoby te należą do I klasy podatkowej, co oznacza, że zwykle nie muszą płacić podatków z tytułu pracy wakacyjnej. Jeśli jednak zarabiają na tyle dużo, że zobowiązane są do zapłaty podatku dochodowego, nie muszą podejmować żadnych działań we własnym zakresie: to po stronie pracodawcy leży automatyczne pobranie zaliczek na podatek dochodowy.
Jeśli wynagrodzenie nie przekracza 538 euro miesięcznie, pracodawca może odprowadzić za pracownika podatek w formie ryczałtu. Kwota wynagrodzenia brutto i netto jest wówczas identyczna.
Najpierw trzeba zapłacić podatki, potem można je odzyskać
Dobra wiadomość dla tych, których zarobki nie przekraczają około 10.000 euro rocznie. Osoby te otrzymają z powrotem wszystkie podatki, które zapłaciły z tytułu pracy wakacyjnej, albowiem zgodnie z ustawą:
- Podstawowa kwota wolna od podatku (kwota dochodu nie powodująca obowiązku zapłaty podatku dochodowego) wzrosła w 2024 roku do 11.784 euro.
- Ponadto można odliczyć od wynagrodzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, pielęgnacyjne i emerytalne – opodatkowana jest tylko pozostała kwota.
- Co więcej, urząd skarbowy automatycznie odlicza od wynagrodzenia 1.000 euro zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu (niem. Werbungskostenpauschale). Zaliczają się do nich np. wydatki związane z zakupem podręczników i odzieży roboczej, dojazdami do miejsca pracy itp. W ten sposób automatycznie zwiększa się kwota wolna od podatku.
Warunkiem koniecznym jest złożenie zeznania podatkowego.
Uczniowie i maturzyści nie powinni rezygnować z możliwości odzyskania zapłaconych podatków. W ich przypadku złożenie deklaracji podatkowej nie jest skomplikowane, a mogą dzięki temu otrzymać zwrot pieniędzy. Osoby, które nie czują się pewnie wypełniając tego typu formularze, mogą skorzystać z pomocy stowarzyszenia udzielającego pomocy przy rozliczaniu podatku dochodowego (niem. Lohnsteuerhilfeverein).
Pracodawca będzie potrzebował numeru identyfikacji podatkowej pracownika
Pracodawca poprosi o numer identyfikacji podatkowej (niem. Steuer-Identifikationsnummer) i datę urodzenia osoby podejmującej pracę w czasie wakacji, a ponadto zapyta, czy uczeń pracuje dodatkowo w innym miejscu. Chodzi o to, że w przypadku drugiego lub trzeciego miejsca pracy stosuje się inną klasę podatkową niż w przypadku pierwszego: dodatkowa praca podlega zawsze opodatkowaniu na mniej korzystnych zasadach określonych dla klasy podatkowej VI. Ale jak już wspomniano powyżej, pod koniec roku zazwyczaj można odzyskać nadpłacony podatek poprzez złożenie zeznania podatkowego.
Pracodawca może również wymagać dowodu posiadania ubezpieczenia zdrowotnego i pielęgnacyjnego dla członków rodziny. Można je uzyskać w kasie chorych.
Kiedy dochód z pracy w wakacje nie wpłynie na wysokość świadczenia Bürgergeld
Uczniowie szkół średnich lub zawodowych, których rodzice otrzymują Bürgergeld, mogą zarabiać dodatkowe pieniądze w czasie wakacji bez wliczania ich do zasiłku. Przepis ten obowiązuje od 1 lipca 2023 r., jeśli dziecko nie osiągnęło jeszcze wieku 25 lat i ma pracę wakacyjną tylko w czasie wakacji szkolnych.
Poza wakacjami obowiązują następujące zasady: Młodzi ludzie, którzy regularnie pracują, mogą zachować dochody z pracy w szkole i na studiach oraz dochody z kształcenia zawodowego do limitu Mini-Job, który obecnie wynosi 538 euro miesięcznie, bez ich potrącania.
Zła wiadomość dla wszystkich niepełnoletnich pracowników wakacyjnych i stażystów studenckich: Płaca minimalna nie ma do nich zastosowania. Płaca minimalna wynosząca w Niemczech obecnie 12,41 euro (od stycznia 2024 r.) za godzinę musi być wypłacana tylko stażystom i pracownikom tymczasowym w wieku 18 lat i starszym.
Czy praca wakacyjna wpływa na świadczenie Kindergeld
Rodzice otrzymują zasiłek rodzinny Kindergeld jeśli ich dziecko jest uczniem, jest w trakcie kształcenia zawodowego lub oczekuje na rozpoczęcie studiów lub nauki zawodu. Wtedy może zarabiać tyle, ile chce pracując w wakacje – pozostanie to bez wpływu na wypłatę świadczenia Kindergeld. Jednakże okres przejściowy pomiędzy ukończeniem szkoły a rozpoczęciem kształcenia zawodowego lub studiów nie może być dłuższy niż cztery miesiące.
Źródło: www.vlh.de
