Czy w Niemczech istnieje obowiązek zwrócenia pomyłkowo przelanych pieniędzy?

Zdarzają się sytuacje, kiedy pieniądze zostają przelane przez pomyłke na inne konto niż powinny. Na pierwszy rzut oka właściciel konta, na które zostały przelane omyłkowo pieniądze może mówić o wielkim szczęściu. Jednak czy ma prawo je zatrzymać? Czy jest zmuszony przelać je z powrotem właścicielowi?

Czy w Niemczech istnieje obowiązek zwrócenia pomyłkowo przelanych pieniędzy?

Obwiązek zwrócenia pomyłkowo przelanych pieniędzy można uzasadnić na dwa sposoby.

• Zwrot bezpodstawnego wzbogacenia [ungerechtfertigte Bereicherung]

Niemiecki kodeks cywilny reguluje między innymi sytuacje, kiedy ktoś wzbogacił się bezpodstawnie. Bezpodstawne wzbogacenie ma miejsce również w przypadku otrzymania pieniądzy na skutek błędnego przelewu. Zgodnie z § 812 I 1BGB [Bürgerliches Gesetzbuch – kodeks cywilny] pieniądze uzyskane w ten sposób należy zwrócić ich właścicielowi. Obowiązek zwrócenia pieniędzy uzyskanych w ramach bezpodstawnego wzbogacenia obowiązuje nawet jeśli pieniądze te zostały w między czasie wypłacone i wydane. Wprawdzie niemiecki kodeks cywilny przewiduje w § 818 III BGB możliwość powołania się w niektórych sytuacjach na tzw. zubożenie [die Entreicherung], jednak regulacja ta nie znajduje zastosowania, jeśli wzbogacona osoba wie lub musiała wiedzieć, że pieniądze zostały przelane na skutek błędu i w związku z tym jej się nie należą. W przypadku pomyłkowego przelewu od początku jest dla każdego jasne, iż te pieniądze mu się nie należą. W związku z tym niemożliwe jest powołanie się na tzw. zubożenie w myśli § 818 III niemieckiego kodeksu cywilnego.

• Zobowiązanie do odszkodowania [die Schadensersatzpflicht] względem banku

Oprócz tego bank prowadzący konto może mieć prawo do odszkodowania. Kto bowiem nie kontroluje stanu konta na jego poprawność, narusza obowiązek tzw. staranności [die Sorgfalt] wobec banku. Dotyczy to w szczególności przypadków, w których stan konta jest nadzwyczajnie wysoki (patrz Wyższy Sąd Krajowy Cell, wyrok z dnia 8.06.2005, sygnatura akt 3 U 11/05), co w takiej sytuacji należy bezzwłocznie wyjaśnić w banku.