10 rzeczy, które koniecznie musisz wiedzieć o Minijob!

O charakterystyce umowy o pracę na warunkach Minijob pisaliśmy już w tym artykule: Minijob: wszystko o pracy do 538 euro na miesiąc w Niemczech!. Dzisiaj prezentujemy kompletne uzupełnienie wiadomości w oparciu o niemieckie prawo, dzięki któremu będziecie wiedzieć wszystko co niezbędne.

Gdy zostajemy przyjęci do pracy na warunkach Minijob, a nowy pracodawca zarejestruje nas w urzędzie, wkrótce z centrali dostajemy urzędowe pismo które po tłumaczeniu na język Polski wygląda tak (pismo nie jest aktualne, stąd podana jest w nim nieaktualna kwota wynosząca wówczas 450 euro):

Niemieckie prawo pracy dotyczące osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze (Minijob)

Zgodnie z ustawą o pracy w niepełnym wymiarze godzin i zatrudnieniu na czas określony (Teilzeit- und Befristungsgesetz), pracownicy wykonujący pracę zarobkową w niewielkim wymiarze czasu (tzw. Minijob) uznawane są za osoby zatrudnione w niepełnym wymiarze godzin. W świetle prawa pracy posiadają oni takie same prawa, jak osoby zatrudnione w pełnym wymiarze godzin. Pracodawcy powinni zatem przestrzegać przede wszystkim następujących zasad wynikających z prawa pracy:

1. Zasada równego traktowania

Jako pracownicy zatrudnieni w niewielkim wymiarze czasu nie możecie być traktowani w mniej lub bardziej korzystny sposób niż porównywalni pracownicy zatrudnieni w pełnym wymiarze godzin jedynie z tytułu formy swojego zatrudnienia. W stosunku pracy dotyczy to podejmowania wszelkich środków wobec pracownika oraz postanowień zawartych pomiędzy nim i pracodawcą. Odmienne traktowanie znajduje uzasadnienie jedynie w przyczynach o charakterze obiektywnym (§ 4 Ustawy o pracy w niepełnym wymiarze i zatrudnieniu na czas określony (Teilzeit- und Befristungsgesetz)). Należą do nich np.: wydajność pracy, kwalifikacje, doświadczenie zawodowe oraz różnego rodzaju wymagania dotyczące pracownika na danym stanowisku.

2. Zaświadczenie o warunkach pracy

Jeśli Wasz pracodawca nie wręczył Wam żadnej pisemnej umowy o pracę, zobowiązany jest do wystawienia pisemnego zaświadczenia zawierającego najważniejsze warunki współpracy i to najpóźniej po upływie jednego miesiąca od nawiązania stosunku pracy (§ 2 Ustawy o potwierdzeniu warunków umowy o pracę, czyli Nachweisgesetz). Powinny się w nim znaleźć m.in.: dane osobowe obu stron umowy, data nawiązania stosunku pracy (w przypadku zatrudnienia na czas określony także przewidziana długość jego trwania), miejsce pracy, rodzaj wykonywanej działalności lub czynności, godziny pracy, długość rocznego urlopu wypoczynkowego, obowiązujący okres wypowiedzenia, wskazówki dotyczące postanowień układu zbiorowego pracy (o ile taki istniej w danej branży), porozumienia zakładowe, struktura i wysokość wynagrodzenia za pracę oraz terminy płatności.

3. Płaca minimalna

Rząd Federalny ustalił płacę minimalną obowiązującą na terenie całego kraju. Wynosi ona aktualnie 12,41 euro. Celem jej wprowadzenia jest wyznaczenie minimalnej, nieprzekraczalnej granicy, która ma ochronić pracowników przed nieodpowiednio niskimi wynagrodzeniami. Płaca minimalna dotyczy zasadniczo wszystkich pracowników powyżej 18 roku życia zatrudnionych na terenie Niemiec, a tym samym również pracowników zatrudnionych w ramach tzw. Minijob. Kilka wyjątków stanowią grupy osób opisane w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu (Mindestlohngesetz).

4. Urlop wypoczynkowy

Jako pracownicy zatrudnieni w niewielkim wymiarze czasu macie prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego. Zgodnie z prawem przysługuje urlop roczny w wymiarze co najmniej 4 tygodni bądź 24 dni urlopu przy sześciodniowym systemie pracy (§ 3 Federalnej ustawy o urlopie wypoczynkowym Bundesurlaubsgesetz).

Jeśli pracujecie mniej dni w ciągu tygodnia, należy odpowiednio dostosować czas trwania urlopu. Oznacza to, że jeśli Wasz pracodawca przyzna pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze godzin urlop w większym wymiarze, zgodnie z zasadą równego traktowania (patrz wyżej) nie możecie zostać pokrzywdzeni bez podania rzeczowej przyczyny. W takiej sytuacji przysługuje Wam również odpowiednio wyższy wymiar urlopu.

5. Kontynuacja wypłaty wynagrodzenia w przypadku choroby, ciąży i urlopu macierzyńskiego

Przysługuje Wam wynagrodzenie chorobowe przez pierwsze sześć tygodni niezdolności do pracy z powodu choroby. Wysokość wynagrodzenia chorobowego odpowiada wysokości wynagrodzenia zasadniczego, które przysługiwałoby, gdybyście byli zdolni do pracy (§§ 3 – 4 ustawy o wypłacie wynagrodzenia za dni wolne od pracy i w przypadku choroby, czyli Entgeltfortzahlungsgesetz). Ponadto pracodawca jest zobowiązany do wypłaty dodatku do zasiłku macierzyńskiego kobietom zatrudnionym w niewielkim wymiarze czasu w trakcie tzw. okresu ochronnego matek i kobiet w ciąży (Mutterschutzfrist). Musi on także kontynuować świadczenie wynagrodzenia w czasie całkowitego zakazu podejmowania pracy przez kobietę w ciąży lub w trakcie urlopu macierzyńskiego. Dodatek do zasiłku macierzyńskiego przysługuje przy tym jedynie kobietom, których zarobki wynoszą powyżej 390 euro. Oprócz tego kobiety zatrudnione w niewielkim wymiarze czasu mają regularne prawo do zasiłku macierzyńskiego z kasy chorych lub z Federalnego Zakładu Ubezpieczeń dla Pracowników (Bundesversicherugsamt).

6. Wynagrodzenie za czas przestoju w pracy w dni świąteczne

Pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia Wam wynagrodzenia również za czas pracy, który przepadnie na skutek ustawowych dni świątecznych. Wysokość wynagrodzenia jest przy tym równa wysokości wynagrodzenia zasadniczego, które otrzymujecie za dni, w trakcie których wykonujecie pracę (§ 2 ustawy o wypłacie wynagrodzenia za dni wolne od pracy i w okresie niezdolności do pracy Entgeltfortzahlungsgesetz). Prawo do wynagrodzenia za dni wolne jest dane również wtedy, gdyby w danym dniu byliście zobowiązani do świadczenia pracy, jednak ze względu na święto nie macie możliwości jej podjęcia. Nie ma możliwości zastąpienia wypłaty pensji za dni świąteczne przez odrabianie utraconego czasu pracy w inny dzień wolny.

7. Bonusy finansowe i gratyfikacje

Nie przysługują Wam ustawowe bonusy finansowe i gratyfikacje (np.: gratyfikacja bożonarodzeniowa czy dodatek urlopowy). Prawo do nich może wywiązać się jednak z układu zbiorowego pracy, regulacji firmowych lub postanowień zawartych w umowie. Jeśli Wasz pracodawca przyznał gratyfikację pracownikowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu, nie może on odmówić jej i Wam, chyba że istnieje ku temu rzeczowy powód związany np. z: wydajnością pracy, kwalifikacjami, doświadczeniem zawodowym czy innego rodzaju wymaganiami stawianymi wobec pracownika na danym stanowisku. Powinniście otrzymać gratyfikacje w zakresie odpowiadającym udziałowi swojego czasu pracy w czasie pracy porównywalnego pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu. (§ 4 ustawy o pracy w niepełnym wymiarze i zatrudnieniu na czas określony (Teilzeit- und Befristungsgesetz).

8. Ochrona przed nieuzasadnionym zwolnieniem i okres wypowiedzenia

Jako pracownicy zatrudnieni w niewielkim wymiarze czasu objęci jesteście taką samą ochroną przed nieuzasadnionym wypowiedzeniem stosunku pracy ze strony pracodawcy, jak pracownicy zatrudnieni w pełnym wymiarze godzin. Dotyczy to zarówno zwyczajnej ochrony przed nieuzasadnionym zwolnieniem wynikającej z ustawy o ochronie pracowników przed nieuzasadnionym wypowiedzeniem umowy o pracę (Kündigungsschutzgesetz), jak i specjalnej ochrony wynikającej między innymi z przepisów zawartych w ustawie o ochronie macierzyństwa (Mutterschutzgesetz). Według ustawy o ochronie pracowników przed nieuzasadnionym zwolnieniem (Kündigungsschutzgesetz) wypowiedzenie umowy przez firmę zatrudniającą więcej niż 10 pracowników posiada moc prawną jedynie wtedy, kiedy wynika z przyczyn społecznych. Oznacza to, że powód wypowiedzenia musi być związany bezpośrednio z osobą lub postępowaniem poszczególnego pracownika lub też z nagłymi sytuacjami w firmie, które nie pozwalają na dalsze zatrudnienie danej osoby.

Ustawowy okres wypowiedzenia obowiązujący obie strony umowy wynosi cztery tygodnie liczone do piętnastego dnia miesiąca lub do końca miesiąca kalendarzowego. W przypadku zatrudnienia tymczasowego istnieje możliwość wyznaczenia krótszego okresu wypowiedzenia obowiązującego w pierwszych trzech miesiącach pracy. W wypadku co najmniej dwuletniego trwania stosunku pracy pracownika pracodawca musi przestrzegać dłuższego okresu wypowiedzenia. Przy umowach zbiorowych istnieje możliwość ustalenia innych (dłuższych lub krótszych) okresów wypowiedzenia, przy czym okres wypowiedzenia pracy przez pracownika nie może być jednak dłuższy niż okres wypowiedzenia pracy przez pracodawcę. Stosunek pracy może zostać rozwiązany bez zachowania okresu wypowiedzenia, jeśli istnieje ku temu ważny powód uniemożliwiający kontynuację współpracy do upływu okresu wypowiedzenia lub do wygaśnięcia umowy na czas określony (§§ 622 i 626 kodeksu cywilnego (Bürgerliches Gesetzbuch)).

9. Szczególne prawa dotyczące pracowników z wysokim stopniem niepełnosprawności

Pracodawcy posiadają szczególne obowiązki natury opiekuńczej wobec pracowników z wysokim stopniem niepełnosprawności. Polegają one m.in. na optymalnym wsparciu osoby niepełnosprawnej podczas jej zatrudnienia, angażowaniu jej w szkolenia firmowe oraz zapewnieniu wyposażenia miejsca pracy dostosowanego do jej potrzeb (§ 81 ust. 4 kodeksu prawa socjalnego – dziewiątej księgi – (SGB IX)). Ponadto istnieje kategoryczny zakaz dyskryminacji pracownika ze względu na jego niepełnosprawność, co dotyczy zarówno zatrudnienia, awansu zawodowego, jak i wypowiedzenia. W przypadku zaistnienia aktu dyskryminacji wobec chorego pracownika, przysługuje mu prawo do wniesienia roszczenia o odszkodowanie.

Pracownicy z wysokim stopniem niepełnosprawności, wykonujący pracę 5 dni w tygodniu, mają prawo do 5-dniowego urlopu dodatkowego w roku (§ 125 IX księgi kodeksu prawa socjalnego, czyli Sozialgesetzbuch IX). Oprócz tego są oni także objęci wyjątkową ochroną przed nieuzasadnionym zwolnieniem. W celu prawomocnego wypowiedzenia umowy o pracę osobie niepełnosprawnej pracodawca musi uzyskać zgodę od Urzędu Integracyjnego (Integrationsamt) (§ 85 IX księgi kodeksu prawa socjalnego Sozialgesetzbuch IX). Ponadto pracownik z wysokim stopniem niepełnosprawności może wnioskować o zwolnienie z pracy w godzinach nadliczbowych (§ 124 IX księgi kodeksu prawa socjalnego (Sozialgesetzbuch IX). Niniejsze zasady dotyczą z reguły także traktowanych na równych prawach pracowników o wysokim stopniu niepełnosprawności. Nie mają oni jednak prawa do dodatkowego urlopu (§ 68 ust. 3 IX księgi kodeksu prawa socjalnego (Sozialgesetzbuch IX).

10. Sposoby dochodzenia przez Was praw pracownika

Jako pracownicy możecie dochodzić swoich praw wynikających ze stosunku pracy na drodze sądowej. Jednostką odpowiedzialną w takich sytuacjach jest z reguły sąd pracy, któremu podlegają dane miejsca pracy. Jeśli podczas postępowania pojednawczego nie zostanie uzyskany kompromis, wszczynane jest postępowanie w celu uzyskania wyroku. W pierwszej instancji nie istnieje przymus adwokacki, dlatego pracownik może sam dochodzić swoich praw. W przypadku sporu prawnego z pracodawcą zaleca się jednak stosunkowo wczesne zaangażowanie pomocy prawnej m.in. ze względu na konieczność przestrzegania terminów prekluzyjnych i okresów przedawnienia. Warto przy tym wstąpić do związku zawodowego, który z reguły zapewnia swoim członkom bezpłatną opiekę prawną (w tym pomoc adwokacką) w przypadku zaistnienia sporów.