Dzieci mają prawo do opieki rodzicielskiej – tak mówi Konwencja ONZ o prawach dziecka. W § 1631 niemieckiego kodeksu cywilnego (BGB) zdefiniowano obowiązek rodziców do „[. . . . ] opieki, kształcenia i nadzoru nad dzieckiem [. . . . ]”.
Obowiązek nadzoru i opieki rodzicielskiej chroni dziecko przed jakąkolwiek krzywdą, jaką mogłoby wyrządzić sobie lub osobom trzecim. Jednocześnie niemiecki ustawodawca przyznaje dzieciom i młodzieży prawo do samodzielnego rozwoju. Na przykład § 1626 BGB stanowi, że rodzice powinni „brać pod uwagę rosnącą zdolność i zarazem potrzebę niezależnego i odpowiedzialnego działania dziecka w zakresie opieki i wychowania”.
Wychowanie dziecka to między innymi opieka i kontrola
Również z prawnego punktu widzenia wychowanie porusza się więc między opieką i kontrolą z jednej strony, a prawem dziecka do niezależnego rozwoju jego osobowości z drugiej strony. Dlatego też pozostawienie dzieci i młodzieży samym sobie nie jest wyraźnie uregulowane w niemieckim prawie.
Czy w Niemczech dzieci można zostawiać same w domu?
„Nie ma jasnych przepisów prawnych dotyczących tego, czy i na jak długo rodzice mogą zostawiać dzieci same” – mówi prawnik z Monachium, dr Undine Krebs, specjalistka prawa rodzinnego. „Dziecko nie musi być pod stałą opieką rodziców”.
Rodzice nie naruszają zatem obowiązku nadzoru, jeśli nie towarzyszą dziecku w drodze do szkoły lub na plac zabaw lub też zostawiają je samo w domu na pewien okres czasu.
Matki i ojcowie powinni i muszą podejmować te decyzje z rozwagą i przestrzegać pewnych zasad. Przepisy te wywodzą się częściowo z zasad pedagogicznych, a częściowo z praktycznego orzecznictwa niemieckich sądów.
„Im młodsze dziecko, tym rodzice powinni być bardziej ostrożni”
Na przykład w 2009 r. Federalny Sąd Najwyższy w Niemczech (BGH) wydał orzeczenie: Im młodsze i bardziej nierozsądne jest dziecko, tym rodzice powinni je bardziej nadzorować (sygnatura akt: VI ZR 51/08).
„Matki i ojcowie nie mogą zostawić dziecka w wieku do trzech lat samego” – mówi ekspert ds. prawa rodzinnego, dr Undine Krebs. „Dziecko w wieku czterech lat może pozostać samo przez około dziesięć minut, przy czym rodzice nie powinni się od niego całkowicie oddalić”.
Dzieci uczęszczające do szkół podstawowych mogą radzić sobie bez matki lub ojca przez nieco dłuższy okres czasu. Starsze dzieci mogą nawet zostać same w domu na noc, jeśli posiadają odpowiednie zaufanie rodziców. Nie ma natomiast ograniczeń dotyczących pozostawiania dzieci samych, jeśli mają 14 lat i więcje.
Pozostawianie dzieci samych w domu: Na co powinni zwrócić uwagę rodzicie w Niemczech?
Rodzice powinni być jednak świadomi pewnych rzeczy przed opuszczeniem mieszkania i pozostawieniem dziecka samego. Przede wszytkim matki i ojcowie powinni powiedzieć swojemu dziecku, aby nie otwierało drzwi, gdy ktoś do nich zadzwoni. Rodzice powinni również powiedzieć dziecku, kiedy wrócą do domu i jak można się z nim skontaktować telefonicznie. Rodzice powinni absolutnie wykluczyć wszelkie źródła zagrożenia.
Pozostawiając dzieci same, rodzice powinni brać pod uwagę nie tylko wiek dziecka, ale także jego dojrzałość i osobowość.
Rodzice powinni również rozważyć „przewidywalność” szkodliwych zachowań. Dziecko, które często rozbija rzeczy i robi „bzdury”, nie powinno pozostawać bez opieki rodziców.
Czy dozwolone jest pozostawienie dziecka samego w domu ze starszym bratem lub siostrą?
Niektórzy rodzice zastanawiają się, czy mogą ewentualnie zostawić młodsze dziecko pod opieką starszego rodzeństwa. „Jeśli różnica wieku dzieci jest bardzo duża, to nie ma problemu” – mówi prawnik dr Krebs. „W przypadku dzieci w podobnym wieku należy zachować ostrożność – zwłaszcza jeśli mają tendencję do sprawiania klopotów”.
