Taschengeld – czyli wszystko o kieszonkowym w Niemczech!

„Taschengeld”, czyli po polsku kieszonkowe, to pieniądze, jakie młodzież i dzieci otrzymują od swoich rodziców na pokrycie drobnych wydatków. Dostając pieniądze, dziecko lub nastolatek uczą się gospodarowania i planowania wydatków, oszczędzania oraz liczenia. Dla polskich rodziców, którzy razem z dziećmi przeprowadzili się do Niemiec, określenie wysokości kieszonkowego to nie lada wyzwanie. Trudno jest im ocenić wysokość kwoty nie znając zbyt dobrze realiów życia niemieckich nastolatków. Z jednej strony nie chcą dać zbyt mało, aby dziecko nie czuło się gorsze od swoich rówieśników, a z drugiej strony muszą uwzględnić oni ograniczenia własnego budżetu domowego. O tym, jak znaleźć idealne rozwiązanie, przeczytacie w naszym artykule. Serdecznie zapraszamy do lektury!

„Taschengeldparagraph” w niemieckim prawie cywilnym

Kwestia kieszonkowego nie jest oficjalnie uregulowana w prawodawstwie niemieckim. Jednakże w potocznym rozumieniu utarło się pojęcie „Taschengeldparagraph” na określenie § 110 BGB (Bürgerliches Gesetzbuch, czyli niemiecki Kodeks Prawa Cywilnego) regulującego zdolność do czynności prawnych osób niepełnoletnich.

W Niemczech, podobnie jak i w innych krajach, osoby niepełnoletnie mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że dokonywanie kupna dóbr przez osoby niepełnoletnie (czyli zawieranie umów kupna-sprzedaży) nie jest ważne bez zgody ich rodziców lub opiekunów prawnych. Umowy kupna-sprzedaży bez względu na ich wartość mogą zostać unieważnione i anulowane. W życiu codziennym regulacja ta jest wysoce niepraktyczna, gdyż trudno wymagać od rodziców 15-latka lub 17-latki, aby kupowali sobie skarpetki, bieliznę osobistą lub kosmetyki wyłączenie w obecności i za zgodą ich prawnych przedstawicieli. Takie sytuacje są regulowane we wspomnianym § 110 BGB.

Uwaga: § 110 BGB nie stwierdza, że rodzice lub opiekunowie prawni mają obowiązek wypłacania kieszonkowego swoim dzieciom. To, czy wypłacają oni swoim dzieciom kieszonkowe oraz jego wysokość j są całkowicie pozostawione do ich uznania.

W myśl tego paragrafu osoby niepełnoletnie mogą dokonywać prawnie skutecznych zakupów (czyli zawierać cywilnoprawne umowy kupna-sprzedaży) bez zgody rodzica lub opiekuna prawnego, o ile mogą one zapłacić cenę zakupu ze środków finansowych (Taschengeld, czyli kieszonkowe) udostępnionych im przez rodziców, opiekunów lub inne osoby trzecie do ich własnej dyspozycji. W praktyce oznacza to, że mimo ograniczonej zdolności do czynności prawnych osoby nieletnie już od 7 roku życia mogą dokonywać zakupów rzeczy, o ile ich cena utrzymuje się w granicach ich możliwości finansowych. Te granice możliwości finansowych osób niepełnoletnich są domyślnie implikowane przez wysokość wyznaczonego im przez rodziców kieszonkowego.

Wyjątki od § 110 BGB

Regulacja zawarta w § 110 BGB nie oznacza, że wszystkie zakupy dokonane przez osoby nieletnie są ważne.

Przede wszystkim zakupy dokonane przez dzieci poniżej 7 roku życia nie są ważne. Według niemieckiego prawodawstwa nie są one zdolne do czynności prawnych i nie mogą złożyć skutecznego prawnie oświadczenia woli koniecznego do zawarcia umowy kupna-sprzedaży.

Istotne jest także, że § 110 BGB reguluje możliwość kupna za gotówkę. Oznacza to, że osoby niepełnoletnie nie mogą dokonywać na raty, płacić kartą kredytową, brać kredytów lub pożyczek, zawierać umów abonamentowych (np. w przypadku telefonu komórkowego) i kupować prenumerat czasopism. Nie mogą one także dokonywać ani sprzedaży, ani kupna rzeczy wartościowych (droga biżuteria, akcesoria modowe) oraz urządzeń elektronicznych (telefon komórkowy, komputer, telewizor itp.).

Umowy kupna-sprzedaży dokonane przez dziecko lub osobę nieletnią nie są ważne. Przykładowo samodzielne kupno telefonu komórkowego o wartości 350 euro przez 14-latka jest prawnie nieskuteczne. Jego cena przekracza mianowicie domyślne możliwości finansowe nastolatka (czyli przypuszczaną wysokość dostępnego mu kieszonkowego) i zakup ten może zostać anulowany przez jego rodziców lub opiekunów prawnych. Sprzedawcy w sklepach mają w takich przypadkach obowiązek sprawdzenia dokumentu tożsamości celem stwierdzenia, czy osoba kupująca jest pełnoletnia.

Wysokość kieszonkowego

Jak już wiecie, § 110 BGB nie określa, jaka powinna być wysokość kieszonkowego W tym przypadku należy orientować się wydanymi przez Urząd ds. Młodzieży wskazówkami dotyczącymi jego wysokości w zależności od wieku dziecka i jego indywidualnych potrzeb. Według psychologów i pedagogów wypłacanie kieszonkowego ma ogromną wartość pedagogiczną. Aby nauczyć dziecko znaczenia pieniędzy oraz umiejętności obchodzenia się z nimi, rodzice mogą wypłacać „tygodniówkę” dzieciom już od czwartego roku życia, nawet jeżeli nie mogą one samodzielnie dokonywać zakupów. Od 10 roku życia zalecana jest wypłata miesięcznego kieszonkowego. Instytut ds. Badań nad Młodzieżą (Deutsches Jugendinstitut) zaleca także, że dzieci od 14 roku życia powinny otrzymywać kieszonkowe nie w formie gotówki, lecz wypłacane na konto, co dodatkowo uczy dzieci oszczędzania.

Urząd ds. Młodzieży (Jugendamt) wraz ze wspomnianym Instytutem ds. Badań nad Młodzieżą co roku aktualizują wytyczne dotyczące wysokości kieszonkowego. Najnowsze zalecenia zawierają kwoty znajdziecie w poniższej tabeli.

Należy koniecznie wziąć pod uwagę, że przedstawiona tabela zawiera wyłącznie zalecenia. Faktycznie wypłacana kwoty kieszonkowego zależy od możliwości finansowych rodziców lub prawnych opiekunów dziecka oraz jego rzeczywistych potrzeb.

W przypadkach, gdy dziecko ma większe potrzeby finansowe, zawsze ma możliwość podjęcia pracy zarobkowej. Podjęcie pracy przez nastolatków w celu sfinansowania urlop lub dofinansowania kursu na prawo jazdy uczy dzieci odpowiedzialności oraz podejmowania inicjatywy w życiu.