Ślub kościelny dla polskich par to jedno z najważniejszych wydarzeń w życiu i nie lada wyzwanie. Dobre przygotowanie do małżeństwa to pierwszy krok w kierunku wspólnego życia i przyszłości we dwoje. W Polsce celowi temu służą obowiązkowe kursy przedmałżeńskie. Ale jak to jest w Niemczech? Jakie regulacje obowiązują kandydatów na małżonków chcących wziąć ślub kościelny? Serdecznie zapraszamy do lektury artykułu!
Ehevorbereitung, czyli przygotowanie do zawarcia małżeństwa w Niemczech
Przygotowanie do małżeństwa w Niemczech obejmuje następujące punkty lub etapy w małżeńskiej posłudze pastoralnej:
- Der Erstkontakt, czyli pierwszy kontakt z parafią, gdzie młodzi chcieliby wziąć ślub.
- Das Traugespräch, czyli rozmowa z osobę duchowną (księdzem lub proboszczem w parafii) mająca na celu wyjaśnienie kwestii spornych i sporządzenie tak zwanego „Ehevorebereitungsprotokoll”, czy protokołu dokumentującego przygotowanie do zawarcia związku małżeńskiego w parafii.
- Kurs przygotowawczy, czyli „Ehevorbereitungskurs” przygotowujący przyszłych małżonków do sakramentu małżeństwa.
- Przeprowadzenie ceremonii zawarcia małżeństwa.
Uwaga: Każda diecezja w Niemczech ma swoje własne regulacje dotyczące kolejności oraz zakresu poszczególnych etapów małżeńskiej posługi pastoralnej w Niemczech. W przypadku pytań lub wątpliwości musicie koniecznie skontaktować się z własną parafią lub z parafią, gdzie zamierzacie wziąć ślub!
Pierwszy kontakt z parafią w Niemczech
W przypadku, gdy młoda para zamierza wziąć ślub kościelny w Niemczech, należy koniecznie zgłosić się do kancelarii parafialnej celem omówienia wszystkich, koniecznych do zawarcia ślubu kroków. Do nich należy uzgodnienie terminu lub nawet niekiedy kilku terminów na „Traugespräch”, omówienie zapowiedzi ślubnych (Das Aufgebot) oraz wymagań mających na celu sporządzenie dokumentu zwanego „Ehevorebereitungsprotokoll”. Dodatkowo młoda para otrzyma tam informacje dotyczące organizowanych w parafii kursów przygotowawczych (Ehevorbereitungskurse).
Das Traugespräch, czyli rozmowa z przedstawicielem parafii
Jako Traugespräch (zwany także Ehevorbereitungsgespräch) rozumiane jedno lub więcej spotkań pary młodej z przedstawicielem parafii w Niemczech, gdzie zamierzają oni wziąć ślub. Pierwszy termin zazwyczaj ma miejsce najpóźniej trzy do czterech miesięcy przed ceremonią ślubną.
Uwaga: Traugespräch, czyli rozmowa z przedstawicielem parafii jest w Niemczech obowiązkowa dla młodej pary!
Na pierwszy termin przyszli państwo młodzi muszą przynieść następujące dokumenty:
- Dowód tożsamości osobistej lub ważny paszport,
- Metryka lub świadectwo chrztu (aktualne, wystawione nie wcześniej niż przez sześcioma miesiącami, można je otrzymać w parafii, gdzie zostaliście ochrzczeni, czyli w Polsce),
- Zaświadczenie, że oboje przyszli małżonkowie są stanu wolnego (ledig), które można otrzymać albo we właściwej miejscowo kancelarii parafialnej, albo w Urzędzie Stanu Cywilnego,
- Zaświadczenie o bierzmowaniu. Osoby niebierzmowane mają możliwość uzupełnienia braku tego sakramentu przed ślubem,
- Zaświadczenie z niemieckiego Urzędu Stanu Cywilnego, że ślub kościelny został tam zgłoszony lub ważny akt ślubu w przypadku, gdy ślub cywilny już się odbył.
- W przypadku, gdy ślub ma miejsce w innej parafii niż parafia rodzima konieczne jest przedstawienie zezwolenia z parafii (Traulizenz/Entlassschein),
- Personalia dwóch świadków ślubnych, w Niemczech wiek, płeć oraz religia świadków nie grają żadnej roli.
W przypadku zaświadczeń z zagranicy istnieje konieczność przetłumaczenia ich na język niemiecki przez tłumacza przysięgłego.
Uwaga! Przed ślubem kościelnym koniecznie wyjaśnijcie kwestię ślubu cywilnego i koniecznych do jego zawarcia dokumentów! Osoby z zagranicy muszą koniecznie dowiedzieć się, jakie dokumenty muszą przedstawić w niemieckim USC.
Podczas rozmowy przyszli małżonkowie mają możliwość omówienia przebiegu ceremonii ślubnej, wyboru i kolejności fragmentów Ewangelii, pieśni religijnych i zapowiedzi. Dodatkowo ksiądz zbiera informacje konieczne do wypełnienia oficjalnego protokołu kościelnego zwanego „Ehervorbereitunsprokoll”.
Konieczne formalności kościelne, czyli „Ehervorbereitunsprokoll” (EVP)
W niemieckim kościele katolickim spisanie i podpisanie tak zwanego Ehevorbereitungsprotokoll (EVP) jest obowiązkowe. Kościelną podstawą prawną jest uchwała walnego zebrania Niemieckiej Konferencji Biskupów z 24 września 2002 roku odnośnie do małżeństwa. Protokół ma na celu wypełnienie wszystkich wymagań katolickiego prawa kanonicznego.
Uwaga: Spisanie i podpisanie „Ehervorbereitunsprokoll” (EVP) jest absolutnie konieczne do zawarcia małżeństwa katolickiego w Niemczech!
W protokole zawarte są wszystkie informacje dotyczące małżonków mające na celu zawarcie ważnego małżeństwa w myśl prawa kanonicznego i zapobieżeniu jego unieważnieniu (Nichtigerklärung). Podczas rozmowy przyszli małżonkowie oświadczają do protokołu, że zawierają związek małżeński z własnej i nieprzymuszonej woli. Osoba duchowna spisująca protokół stawia pytania dotyczące personaliów nowożeńców, przyjętych sakramentów (data i miejcse chrztu, pierwszej komunii i bierzmowania), ich nastawianie do wiary katolickiej, kościoła katolickiego, praw i obowiązków wynikających z małżeństwa, woli wychowania dzieci w wierze katolickiej i notuje uzyskane odpowiedzi.
Ehevorbereitungsprotokoll (EVP) jest standardowym dokumentem jednakowym dla wszystkich diecezji i składa się z następujących części:
- Personalia osób zawierających małżeństwo, obywatelstwo, wyznanie, dane dotyczące rodziców, zawodu, przyjętych sakramentów, wcześniejszych związków małżeńskich,
- Przeszkody małżeńskie, zakazy zawarcia małżeństwa, zakazy udzielenia ślubu i stwierdzenie woli małżonków,
- Prośba o udzielenie dyspensy/pozwolenia, Nihil obstat (nic nie stoi na przeszkodzie),
- Udzielenie dyspensy/pozwolenia, Nihil obstat (nic nie stoi na przeszkodzie),
- Uwagi urzędowe dotyczące zawarcia związku małżeńskiego.
W protokole są ujęte informacje o przygotowaniu przedmałżeńskim małżonków, czyli odpowiednikiem polskiego kursu przedmałżeńskiego.
Kurs przedmałżeński w Niemczech
Według informacji niemieckiego kościoła katolickiego ukończenie kursu przygotowujące do małżeństwa jest konieczne do zawarcia związku małżeńskiego. Jeżeli chodzi o organizację, strukturę i treści takiego kursu, to każda diecezja ma pod tym względem własne ustalenia. Warto wiedzieć, że kościół katolicki w Niemczech jest pod tym względem bardziej liberalny i kursy przedmałżeńskie są przygotowane bardzo profesjonalnie i w sposób przyjazny dla przyszłych małżonków.
Uwaga: jeżeli ukończyliście kurs przygotowawczy w Polsce i chcecie przedłożyć to zaświadczenie w parafii w Niemczech, to musicie koniecznie zapytać się w kancelarii parafialnej, czy jest to możliwe. Weźcie pod uwagę, że koszty przetłumaczenia zaświadczenia z Polski mogą być wyższe niż ukończenie takiego kursu w Niemczech.
Kursy, seminaria lub warsztaty ślubne są organizowane zarówno przez parafie, jak i przez świeckie ośrodki edukacyjne związane z kościołem katolickim. Ośrodki takie można znaleźć w Internecie, a ich aktualnymi listami dysponują oczywiście kancelarie parafialne i diecezjalne. Przykładowymi ośrodkami oferującymi kursy przygotowawcze są Familienbildungsstätte (Ośrodek ds. Edukacji Rodzinnej), Katholische Studierenden- und Hochschulgemeinde (Katolicka Wspólnota Osób Studiujących i Członków Szkół Wyższych), Katholisches Bildungsforum (Katolickie Forum Edukacyjne), Katholisches Bildungswerk (Katolicki Instytut Edukacyjny) itp.
W zależności od ośrodka mogą to być kursy popołudniowe, całodniowe, jedno- lub kilkudniowe, weekendowe na miejscu lub wyjazdowe z noclegiem. Niektóre ośrodki organizuję seminaria podczas świąt i przedłużonych weekendów, a nawet seminaria sylwestrowe i noworoczne.
Ceny kursów przedmałżeńskich w Niemczech
Ceny kursów nie są jednolite. Niektóre parafie organizują je całkowicie za darmo lub za niewielką opłatą wynoszącą od 10 do 20 euro. Cena obejmuje zazwyczaj materiały szkoleniowe, napoje i wyżywienie. Kursy organizowane przez związane z kościołem katolickim ośrodki lub stowarzyszenia edukacyjne są trochę droższe, a ich koszt może wynieść od 30 do 75 euro.
Kilkudniowe warsztaty lub kursy przedmałżeńskie powiązane z noclegami i innymi aktywnościami (wspólne wędrowanie, gotowanie, wycieczki rowerowe) mają ceny indywidualne zależne od oferującej je organizacji.
Przykładowo Diecezja Essen pobiera za dwudniowy kurs z noclegiem i całkowitym wyżywieniem (Übernachtung und Vollpension) 190 euro za parę. Pięciodniowy kurs sylwestrowy organizowany przez Katolicki Ośrodek Kształceniowy należący do Diecezji Fulda kosztuje od 42 do 67 euro za jeden nocleg z pełnym wyżywieniem, czyli 210-335 euro za osobę za całość. W cenę wliczone są oczywiście wszystkie materiały wręczane kursantom.
Po każdym z tych kursów para młoda otrzymuje zaświadczenie o jego odbyciu, które zostanie przedłożone księdzu podczas Traugespräch celem umieszczenia go w Ehevorbereitungsprotokoll (EVP).
Warto wziąć pod uwagę, że kursy małżeńskie z innych parafii lub diecezji są w zasadzie bezproblemowo uznawane i wystarczy przedstawienie zaświadczenia o odbytym kursie.
Uwaga: W przypadku, gdy nie jesteście pewni lub macie wątpliwości, że wybrany przez was kurs jest uznawany, skontaktujcie się z Waszą kancelarią lub biurem parafialnym.
Niektóre diecezje przygotowują dodatkowe, profesjonalnie opracowane przez psychologów i pedagogów materiały dla przyszłych małżonków, które są im wręczane lub wysyłane po ukończeniu kursu przygotowującego. Na przykład Arcybiskupstwo w Kolonii przygotowało 12 Listów Małżeńskich. Pierwszy taki List Małżeński otrzymują przyszli małżonkowie podczas wspomnianego już Traugespräch. W liście tym zawarty jest specjalny „Gutschein”, czyli bon, za pomocą którego małżonkowie mogę zamówić 11 pozostałym listów.
Ceremonia ślubna w Niemczech
Po wypełnieniu wszystkich formalności, przedłożeniu odpowiednich dokumentów i zaświadczeń, spisaniu i podpisaniu „Ehervorbereitunsprokoll” (EVP) nic nie stoi na przeszkodzie zawarcia ceremonii ślubnej. Jej przebieg został ustalony przez przyszłych małżonków podczas Traugespräch.
