Wohnberechtigungsschein – czym jest i kiedy jest potrzebny?

Wohnberechtigungsschein (w skrócie WBS) to zaświadczenie, które muszą posiadać osoby chcące korzystać z mieszkań wybudowanych dzięki dotacjom państwowym. Mając takie zaświadczenie, najemca może udowodnić, że ma prawo do mieszkania wybudowanego dzięki publicznym dotacjom. Zaświadczenie to nazywane jest też często potocznie „§ 8 Schein”. Wohnberechtigungsschein regulują dwie ustawy: Wohnungsbindungsgesetz – ustawa o zabezpieczeniu przeznaczenia mieszkań socjalnych (§ 5 WoBindG) i Wohnraumförderungsgesetz – ustawa o wspieraniu budowy mieszkań (§ 27 akapit 3 do 5 WoFG). Dzięki takiemu zaświadczeniu, wszystkie osoby żyjące w Niemczech mają prawo i dostęp do stosunkowo tanich mieszkań socjalnych.

Podczas gdy popyt na mieszkania stale wzrasta, wiele regionów Niemiec narzeka na brak mieszkań socjalnych. Mimo to, opłaca się wnioskować o Wohnberechtigungsschein – w końcu stanowi on alternatywę dla wyśrubowanych cen mieszkań. Pewne grupy osób są obsługiwane poza kolejnością. Należą do nich seniorzy, przyszłe matki i osoby niepełnosprawne.

Kto może się starać o zaświadczenie?

Prawo do Wohnberechtigungsschein posiadają wszystkie osoby, które są w stanie uzasadnić swój długotrwały pobyt w Niemczech. Należy jednak pamiętać, iż nie można przekroczyć pewnego poziomu dochodu. Wszystkie kraje związkowe ustalają go same. Kwestia dochodów została uregulowana w paragrafach od 20 do 24 WoFG – ustawy o wspieraniu budowy mieszkań. Dochody obliczane są na podstawie dochodów wszystkich osób mieszkających w danym gospodarstwie domowym. Orientacyjna granica dochodów kształtuje się następująco (kwoty netto):

• roczny dochód wnioskodawcy = 12.000 euro
• łączny dochód z jednym członkiem rodziny = 18.000 euro
• łączny dochód z dwoma członkami rodziny = 22.600 euro
• łączny dochód z trzema członkami rodziny = 27.200 euro
• każdy kolejny członek rodziny dodatkowo 4.100 euro

Orientacyjne dochody z podziałem na wybrane regiony Niemiec:

Do dochodu nie wliczają się:
• Kindergeld, czyli zasiłek rodzinny
• Wohngeld, czyli zasiłek mieszkaniowy
• Świadczenia z ubezpieczenia zdrowotnego i ubezpieczenia pielęgnacyjnego
• Pracowniczy dodatek oszczędnościowy (jeśli jest wolny od podatku).

Ponadto istnieje jeszcze jedno kryterium, które jest ustalane przez każdą gminę lub miasto indywidualnie – chodzi o minimalny czas pobytu w Niemczech, który często jest brany pod uwagę w przypadku wnioskowania o zaświadczenie.

W niektórych miastach osoba zainteresowana musi mieszkać w Niemczech od dwóch lat lub nawet więcej, żeby móc się w ogóle ubiegać o Wohnberechtigungsschein. Zalecamy skontrolować uprzednio zasadność wniosku, gdyż w przypadku kiedy nie wszystkie formalności zostaną dopełnione, to wniosek nie zostanie nawet rozpatrzony, a opłata mimo wszystko zostanie pobrana.

Okres ważności Wohnberechtigungsschein 

Wohnberechtigungsschein ważny jest przez rok od dnia wystawienia. Obowiązuje w całych Niemczech, ale w przypadku przeprowadzki należy się zgłosić do miejscowego urzędu. Każdy land ma swoje własne regulacje, które są istotne w niektórych pojedynczych przypadkach. W przypadku przeprowadzki do nowego mieszkania socjalnego, należy złożyć wniosek o nowy Wohnberechtigungsschein.

Gdzie można złożyć wniosek o Wohnberechtigungsschein?

Wohnberechtigungsschein może wystawić gminny urząd mieszkaniowy. W wielu regionach Niemiec można uzyskać szczegółowe informacje za pośrednictwem platformy internetowej urzędu albo podczas dni otwartych w ramach obsługi klienta. Należy mieć na uwadze, że złożenie wniosku musi nastąpić osobiście lub za pośrednictwem opiekuna sądowego. Oryginalny podpis jest podstawą. W pojedynczych przypadkach jest też możliwość, aby zasięgnąć informacji telefonicznie. W wielu gminach termin w urzędzie można ustalić drogą internetową. Zwłaszcza w przypadku Wohnberechtigungsschein jest to bardzo praktyczne, ponieważ mając ustalony termin można uniknąć stania w kolejce. W ramach indywidualnej obsługi klienta przed złożeniem wniosku o zaświadczenie, urzędnik informuje o szczegółach kolejnych etapów postępowania.

Ile kosztuje złożenie wniosku o Wohnberechtigungsschein?

Złożenie wniosku o Wohnberechtigungsschein wiąże się z kosztami administracyjnymi rzędu 5 – 40 euro. W zależności od gminy/miasta koszty te mogą znacznie się różnić.

Różne rodzaje Wohnberechtigungsschein

Przy wystawieniu zaświadczenia rozróżnia się dwa jego typy. Są one uzależnione od wysokości obliczonych dochodów wszystkich osób żyjących w danym gospodarstwie domowym. Pod uwagę brane są wszystkie osoby żyjące w gospodarstwie domowym, czyli:
• Małżonek/małżonka
• Partner
• Rodzice i ich dzieci
• Rodzeństwo
• Synowa
• Szwagierka/szwagier
W praktyce wygląda to tak, że w przypadku niektórych mieszkań socjalnych, ich właścicielem może stać się wyłącznie osoba posiadająca konkretny rodzaj zaświadczenia. Do tego dochodzi jeszcze fakt, że czynsz w przypadku mieszkań z zaświadczeniem typu B jest wyższy niż typu A.

Poniżej tłumaczymy na czym polega różnica pomiędzy obydwoma zaświadczeniami:

• Wohnberechtigungsschein typu A: do pewnej granicy dochodowej wystawiane jest zaświadczenie typu A. Przekazanie mieszkania następuje za pośrednictwem miejscowego urzędu.
• Wohnberechtigungsschein typu B: to zaświadczenie jest wystawiane, jeśli dochody rodziny są wysokie. W tym wypadku przekazaniem mieszkania nie zajmuje się bezpośrednio odpowiedzialny urząd. Tutaj ma miejsce inna procedura. Osoba zainteresowana nawiązuje kontakt z wynajmującym. Jeśli mieszkanie mu/jej się spodoba, wtedy szukający mieszkania składa wniosek o zezwolenie na zamieszkanie bezpośrednio w Urzędzie Mieszkaniowym (niem. Wohnungsamt). W pojedynczych przypadkach jest też możliwe zamieszkanie w mieszkaniu typu A (posiadając zaświadczenie typu B).

Różne stopnie priorytetu

Na każdym Wohnberechtigungsschein odnotowany jest osobisty tzw. „stopień priorytetu“. Jeśli np. macie zaznaczony stopień 1-6, oznacza to, że grozi Wam bezdomność, choroba lub z innego powodu pilnie jest Wam potrzebne mieszkanie. Ten stopień nadawany jest przez miejscowy odpowiedzialny urząd. Mieszkań socjalnych jest mało i rozdysponowanie ich następuje ze względu na pilną socjalną potrzebę danej osoby. Wiele firm pośredniczących w sprzedaży mieszkań ma szansę z urzędem miejskim tylko w przypadku naglących sytuacji, czyli jeśli istnieje wysoki stopień priorytetu.

Dokumenty potrzebne do złożenia wniosku

Wohnberechtigungsschein wystawiany jest na łączną ilość osób żyjących w jednym gospodarstwie domowym. Dokument zawiera również informację o wielkości mieszkania, do której te osoby mają prawo. Aby móc złożyć wniosek o Wohnberechtigungsschein, potrzebne są następujące dokumenty:
• Deklaracja o zarobkach z ostatnich 12 miesięcy wszystkich osób żyjących w gospodarstwie domowym, łącznie z poszczególnymi zaświadczeniami (np. zaświadczenie o uczęszczaniu do szkoły, zaświadczenie o niepełnosprawności, zaświadczenie o tym, że dana osoba wymaga opieki, ważne pozwolenie na pracę)
• Ostatnia deklaracja podatkowa
• Zaświadczenia o pobieraniu renty (wyciągi z konta)
• Nieopodatkowane dochody (decyzja na temat pobierania Elterngeld czyli zasiłku wychowawczego, Arbeitlosengeld czyli zasiłku dla bezrobotnych oraz Krankengeld czyli zasiłku chorobowego)
• Zaświadczenie o pobieraniu świadczeń alimentacyjnych ( z ostatnich 3 miesięcy)
• Informacje na temat majątku kapitałowego (np. odnośnie wynajmu lub dzierżawy, gospodarstwa rolne i leśne bez kwoty odsetek wolnej od podatku)
• Jeśli znajdujecie się na urlopie wychowawczym to potrzebne jest zaświadczenie od pracodawcy
• Odbiorcy świadczeń socjalnych: ostatnie poświadczenie wypłaty oraz oficjalne zaświadczenie na temat całego okresu pobierania pomocy finansowej
• Studenci i uczniowie (powyżej 16 lat): zaświadczenie o immatrykulacji lub o uczęszczaniu do szkoły, dane na temat opłacania przez rodziców utrzymania dziecka, ew. zaświadczenie o własnych dochodach
• Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą: ostatnia deklaracja podatkowa, BWA czyli betriebswirtschaftliche Steuerabwicklung – ocena ekonomiki przedsiębiorstwa sporządzona przez doradcę podatkowego z ostatniego i bieżącego roku podatkowego.
Potrzebne są jeszcze kolejne dokumenty, aby przy obliczaniu dochodu odliczyć kwoty wolne od podatku:
• Mutterpass, czyli książeczka prowadzenia ciąży lub zaświadczenie lekarskie o ciąży (jeśli termin porodu planowany jest w kolejnych 6 miesiącach)
• Zaświadczenie o płatności świadczeń alimentacyjnych planowanych w przyszłości
• Zaświadczenie o prawie do opieki nad dzieckiem ( jeśli w gospodarstwie żyją dzieci a ich rodzice są rozwiedzieni lub się rozstali)
• Legitymacja inwalidzka
• Akt ślubu

Powyższe informacje, to ogólnie obowiązujące dane, które w każdym landzie w Niemczech wyglądają podobnie. O ewentualnych niewielkich odstępstwach możecie się dowiedzieć w odpowiednim urzędzie. Ponadto warto nawiązać kontakt osobisty, ponieważ w pojedynczych landach dla pewnych grup osób istnieją wyjątki. Przykładowo w niektórych krajach związkowych seniorzy mogą przekroczyć granicę dochodową o 5%, a i tak otrzymają Wohnberechtigungsschein.