Niemcy przyznają prawo pobytu tysiącom migrantów bez ustalonej tożsamości – kontrowersje wokół „prawa do szansy”

Ponad 80 tysięcy migrantów otrzymało zezwolenie na pobyt dzięki nowemu przepisowi

Z danych niemieckiego rządu federalnego wynika, że do 28 lutego 2025 roku łącznie 82 474 cudzoziemców uzyskało w Niemczech czasowe prawo pobytu na podstawie tzw. Chancenaufenthaltsrecht – „prawa do szansy”. Przepis ten został wprowadzony przez koalicję rządzącą (SPD, Zieloni i FDP) pod koniec 2022 roku i odnosi się do osób, które od co najmniej pięciu lat przebywały na terenie Niemiec, lecz dotychczas miały jedynie status tolerowany (niem. Duldung), a zatem formalnie były zobowiązane do opuszczenia kraju.

Szansa na legalizację pobytu mimo wcześniejszej groźby deportacji

Nowe prawo daje takim osobom możliwość uzyskania stałego pobytu w ciągu 18 miesięcy, pod warunkiem spełnienia określonych okoliczności: podstawowej znajomości języka niemieckiego, częściowego samodzielnego utrzymania się (np. z pracy) oraz przedstawienia dokumentów potwierdzających tożsamość.

Jednak jak się okazuje, w praktyce zezwolenia otrzymały również osoby, których tożsamość nie została jednoznacznie potwierdzona – co wywołało ostrą krytykę ze strony opozycji, zwłaszcza CDU i CSU.

5 970 osób z niepotwierdzoną tożsamością zyskało prawo pobytu

Zgodnie z odpowiedzią rządu na interpelację posła AfD Sebastiana Münzenmaiera, aż 5 970 spośród wszystkich beneficjentów nowego prawa miało wcześniej status tolerowany właśnie z powodu nieustalonej tożsamości. Oznacza to, że osoby te nie przedstawiły paszportów, podawały nieprawdziwe dane lub doszło do błędów po stronie urzędów imigracyjnych.

Pomimo tego, również im przyznano prawo do legalnego pobytu – a wraz z tym dostęp do pełnych świadczeń socjalnych, w tym zasiłku obywatelskiego (Bürgergeld), który zastępuje wcześniejsze, ograniczone wsparcie z ustawy o świadczeniach dla ubiegających się o azyl.

Zezwolenia dla osób bez ustalonej tożsamości

Z podziału na lata wynika, że:

• W 2023 roku zezwolenie otrzymały 4 291 osoby z nieustaloną tożsamością,
• w 2024 roku – 1 631,
• a w 2025 roku (do końca lutego) – 48 osób.

Liczby te pokazują, że mimo kontrowersji, wdrażanie przepisów wciąż trwa – choć z malejącą intensywnością.

Krytyka: „Fałszywe bodźce do unikania deportacji”

Najwięcej zastrzeżeń wobec nowego prawa zgłaszają politycy opozycyjnej CDU/CSU. Wskazują oni, że przyznawanie zezwoleń osobom, które nie potwierdziły swojej tożsamości, tworzy niewłaściwe zachęty i może prowadzić do nadużyć. Ich zdaniem prawo to ułatwia obejście procedur migracyjnych i osłabia skuteczność systemu deportacji.

Rząd federalny odpiera jednak zarzuty, wskazując, że szansa na legalizację pobytu jest jednorazową możliwością i wiąże się z szeregiem warunków, które nie są łatwe do spełnienia.

źródło: bild.de