Uznanie polskich kwalifikacji zawodowych i dyplomów w Niemczech

Decydując się na emigrację napotykamy początkowo na wiele trudności. Jednym z ważnych, nurtujących Polaków problemów zaraz po przyjeździe do Niemiec jest szybkie znalezienie pracy. Kwalifikacje niejednokrotnie nabywamy jeszcze w Polsce. Nikt z nas przecież nie potrafi przewidzieć, czy w przyszłości wyjedzie do innego kraju. Co więc zrobić jeśli, mieszkając już w Niemczech i poszukując pracy, chcielibyśmy sprawdzić, czy zdobyte w Polsce doświadczenie, nauka i kwalifikacje nie poszły „w las”? Dla osób, pragnących pracować w zawodzie, adekwatnie do swoich kwalifikacji, konieczność uznania kompetencji zawodowych jest przydatna a czasem wręcz niezbędna.

Czym jest uznanie kwalifikacji zawodowych w Niemczech?

Uznanie kwalifikacji zawodowych zdobytych w Polsce bądź innym kraju, to inaczej porównanie ich pod względem prawnym z niemieckimi regulacjami dotyczącymi porównywalnych kwalifikacji. Uznanie takie jako dokument posiada moc prawną, na podstawie ustawy o uznaniu kwalifikacji zawodowych zdobytych za granicą (uchwalona w roku 2012) i jest jak najbardziej mile widziane przez niemieckich pracodawców. Nie każdy zawód jednak wymaga takiego dokumentu.

Uznanie kwalifikacji w Niemczech – dla kogo?

Istnieją zawody, które wymagają uznania polskich dokumentów w celu możliwości wykonywania zawodu w Niemczech. Do takich zawodów należą m. in.:

• lekarze
• pielęgniarki
• nauczyciele i wychowawcy
• inżynierzy
• zawody prawnicze

Kryterium, na podstawie którego decyduje się o konieczności uznania kwalifikacji to tzw. reglamentacja, czyli regulacja przepisami prawnymi. Niektóre z zawodów regulowanych są automatycznie uznawane w Niemczech, inne zaś mimo że są regulowane prawnie, wymagają dodatkowo formalnego uznania. Istnieje również pojęcie zawodów niereglamentowanych, które nie muszą być uznawane, ponieważ nie są objęte regulacjami prawnymi. Jeśli jednak chcemy mimo wszystko uznać kwalifikacje zawodowe, możemy to zrobić. Taka procedura nie zaszkodzi a wręcz pomoże, gdyż pracodawca otrzymuje „czarno na białym“ pewność co do porównywalności naszych kwalifikacji z tymi, które nabywa się w Niemczech.

Gdzie w Niemczech uznaje się kwalifikacje zawodowe?

Już wiemy, że musimy złożyć wniosek o uznanie. Czy istnieje urząd, w którym to uczynimy? Odpowiedź brzmi: nie ma jednego konkretnego organu administracyjnego zajmującego się tego typu sprawami. Jest to bowiem zależne od zdobytego przez nas zawodu. Z reguły są to zatem izby rzemieślnicze, izby lekarskie, ministerstwa i urzędy, a także sądy rejonowe. Aby dowiedzieć się, która instytucja jest odpowiedzialna za uznanie kwalifikacji zawodowych, można skorzystać z oficjalnej wyszukiwarki: www.anerkennung-in-deutschland.de.

Jakie dokumenty potrzebne są do złożenia wniosku o uznanie kwalifikacji zawodowych w Niemczech?

Kiedy już zdecydowaliśmy się na złożenie wniosku o uznanie naszych kwalifikacji zawodowych, musimy uwzględnić wszystkie, potrzebne nam dokumenty:

• formularz wniosku, który otrzymamy od właściwego organu drogą elektroniczną
• alternatywa dla formularza to nieformalne pismo z prośbą o uznanie dyplomów
• uwierzytelniona kopia dokumentu tożsamości (paszport lub dowód osobisty, ew. dokument potwierdzający zmianę nazwiska)
• uwierzytelniona kopia dyplomu, wraz z wykazem przedmiotów i ocen, indeksem, suplementem do dyplomu
• uwierzytelniona kopia tłumaczenia przysięgłęgo na jęz. niemiecki dyplomu, wraz z wykazem przedmiotów i ocen, indeksem, suplementem do dyplomu
• uwierzytelniona kopia świadectw pracy
• uwierzytelniona kopia tłumaczenia przysięgłego na jęz. niemiecki kopii świadectw pracy
• uwierzytelniona kopia świadectw szkoleń lub przekwalifikowania
• uwierzytelniona kopia tłumaczenia przysięgłego na jęz. niemiecki świadectw szkoleń lub przekwalifikowania
• Curriculum Vitae w układzie tabelarycznym sporządzone w jęz. niemieckim, własnoręcznie podpisane
• oświadczenie w jęz. niemieckim o dotychczas złożonych wnioskach (czy i w jakim organie został ew. złożony wniosek o uznanie kwalifikacji zawodowych). O formie takiego wniosku informuje właściwy organ

Tłumaczenia dokumentów często muszą być sporządzone i uwierzytelnione wyłącznie przez tłumacza przysięgłego zaprzysiężonego w Niemczech. Warto zwrócić na to uwagę przy wyborze odpowiedniego tłumacza.

W przypadku kopii dokumentów należy zawsze uwzględnić uwierzytelnienie przez organ administracyjny. Może to być jakikolwiek urząd polski jak również ambasada Polski lub biuro konsularne Polski w Niemczech. Uwierzytelnienie to pisemne poświadczenie zgodności z oryginałem i zatwierdzenie pieczęcią urzędową. Udając się do urzędu bądź ambasady konieczne jest zabranie zarówno oryginałów, jak i kopii. Również kopie tłumaczeń przysięgłych muszą zostać sprawdzone i uwierzytelnione.

Ważnym dokumentem może okazać się certyfikat językowy. Wymagany poziom języka oparty jest na Europejskim systemie opisu kształcenia językowego. Z reguły jest to poziom B2- C2.

Po wysłaniu kompletu dokumentów czekamy na odpowiedź danego organu właściwego. Okres oczekiwania wynosi z reguły 4-6 tygodni. Czasami możemy zostać poproszeni o dosłanie dodatkowych dokumentów.

Koszty uznania kwalifikacji zawodowych w Niemczech

Postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych jet odpłatne. Aktualnie opłaty wynoszą pomiędzy 25 euro a nawet 1000 euro. IHK FOSA i izby rzemieślnicze żądają, w zależności od nakładów na procedurę, od 100 euro do 600 euro. O dokładną kwotę do zapłaty należy spytać właściwy organ. Opłata za złożenie wniosku zostaje uiszczona z góry, przed przystąpieniem organu do rozpatrywania wniosku. Pamiętajmy przy tym również o kosztach za tłumaczenie przysięgłe oraz za uwierzytelnienie dokumentów. Tutaj ceny zależą od tłumaczy lub urzędów poświadczających, np. ambasady polskiej, konsulatu lub innych placówek.

Jak widać powyżej, procedura uznania dokumentów może początkowo przerażać, jednak w praktyce jest to naprawdę dobry krok, który przynosi wymierne korzyści. Po podjęciu decyzji i znalezieniu odpowiedniego organu właściwego możemy liczyć jego na wsparcie w kompletowaniu dokumentów i pytaniach dotyczących wniosków, opłat itd. Warto więc spróbować. Kto pyta, nie błądzi!

Gdzie można wnioskować o pokrycie kosztów uznania kwalifikacji w Niemczech?

O pokrycie kosztów należy najpierw zawnioskować w odpowiedniej agencji pracy lub, w przypadku pobierania zasiłku dla bezrobotnych II, w urzędzie aktywizacji zawodowej. Jeżeli nie przysługuje dofinansowanie od agencji zatrudnienia, na stronie internetowej poświęconej dodatkowi na uznanie kwalifikacji (niem. Anerkennungszuschuss) lub na stronie internetowej IHK-FOSA można poznać dodatkowe możliwości dofinansowania w ramach procedury uznawania wykształcenia w Niemczech.

Uwaga: wniosek o przyznanie dotacji w ramach procedury uznawania kwalifikacji należy złożyć przed wnioskiem o uznanie wykształcenia zawodowego! Później nie można już ubiegać się o tę dotację.

Doradztwa w zakresie dotacji w ramach procedury uznania udzielają również:

1. Forschungsinstitut Betriebliche Bildung (fbb) gGmbH
   Tel.: +49 371 4 33 11 222
   E-Mail: [email protected]
2. Działająca na terenie całych Niemiec sieć IQ