Każdy, kto mieszka w Niemczech i po urodzeniu dziecka pracuje w zmniejszonym wymiarze godzin, otrzymuje od państwa Elterngeld, czyli zasiłek wychowawczy. Pary mają do wyboru kilka opcji. Warto przyjrzeć się dokładnie poszczególnym wariantom, ponieważ optymalna kombinacja może być warta kilka tysięcy euro więcej.
Najlepiej, aby rodzice zajęli się kwestią zasiłków wychowawczych jeszcze zanim ich potomstwo przyjdzie na świat. Jest to opłacalne zarówno dla pracowników najemnych, jak i osób prowadzących działalność na własny rachunek, ponieważ obie te grupy korzystają z pomocy państwa. Wypłacane świadczenia mają bowiem za zadanie zrekompensować utratę dochodów podczas urlopu wychowawczego. Ich wysokość zależy od dochodów osiąganych przed narodzinami dziecka.
Sam proces ubiegania się o wsparcie finansowe dla rodziców nie jest wcale taki łatwy. Pary mają bowiem do wyboru:
- Basiselterngeld, czyli podstawowy zasiłek wychowawczy,
- Elterngeld Plus,
- połączenie obu powyższych świadczeń.
We wszystkich przypadkach przysługują dodatkowe miesiące partnerskie (niem. Partnermonate).
Decydującym kryterium wyboru optymalnego modelu powinno być to, jak długo jeden lub oboje partnerzy nie będą pracować zarobkowo, ewentualnie będą pracować, ale w niepełnym wymiarze godzin, łącząc pracę zawodową ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem.
Przykładowe wyliczenia: Elterngeld i dodatkowy dochód
Wysokość zasiłku wychowawczego zależy w dużej mierze od tego, czy i ile matki zarabiają po urodzeniu dziecka. Do tego mogą dojść korzyści dla partnerów.
| Całkowita rezygnacja z pracy zawodowej (EUR) | Praca na niewielką część etatu (EUR) | Łączenie pracy zawodowej i opieki nad dzieckiem (EUR) | |
|---|---|---|---|
| Miesięczny dochód netto przed urodzeniem dziecka | 2.000 | 2.000 | 2.000 |
| Miesięczny dochód netto po urlopie macierzyńskim przez następne 20 m-cy | 0 | 500 | 1.200 |
| Basiselterngeld miesięcznie (65% różnicy w dochodach) | 1.300 | 975 | 520 |
| Basiselterngeld przez 12 m-cy wraz z dochodem* | 17.000 | 18.750 | 21.200 |
| Elterngeld Plus miesięcznie | 650 | 650 | 520 |
| Elterngeld Plus przez 22 m-ce wraz z dochodem* | 17.000 | 27.000 | 38.400 |
*Wliczony jest zasiłek macierzyński; stan na 2020 r. Źródło: Bundesfamilienministerium, Finanztest
Kilka wariantów do wyboru
Po narodzinach dziecka rodzice w Niemczech mogą ubiegać się o podstawowy zasiłek wychowawczy Basiselterngeld lub zasiłek Elterngeld Plus, ewentualnie zdecydować się na wariant łączący w sobie oba te zasiłki.
Basiselterngeld
Kwota tego zasiłku wynosi 65 procent wynagrodzenia netto otrzymywanego przed urodzeniem dziecka.
Oboje rodzice mają wspólnie prawo do dwunastomiesięcznego podstawowego zasiłku wychowawczego w maksymalnej wysokości 1.800 euro. Osoby, które nie osiągały żadnych dochodów przed urodzeniem dziecka, otrzymują minimalny zasiłek wychowawczy w wysokości 300 euro.
Aby móc otrzymywać Basiselterngeld, nie trzeba całkowicie rezygnować z pracy. Rodzice zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin mogą również ubiegać się o zasiłek, o ile w okresie pobierania świadczenia Elterngeld pracują średnio nie więcej niż 30 godzin tygodniowo.
Zaleta: pary mają możliwość swobodnego decydowania o tym, przez ile miesięcy każde z rodziców będzie pobierać zasiłek. Na przykład każde z nich może ubiegać się o świadczenie na okres 6 miesięcy, lub np. kobieta może otrzymywać Elterngeld przez pierwszych 8 miesięcy, a przez pozostałe 4 miesiące jej partner.
- Partnermonate (miesiące partnerskie)
Parom przysługują dodatkowe dwa miesiące podstawowego zasiłku wychowawczego, jeżeli co najmniej jeden z partnerów przez minimum dwa miesiące ponosi stratę w dochodach w związku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem. Są to tak zwane miesiące partnerskie.
Ojcowie powinni zatem rozważyć możliwość ubiegania się o Basiselterngeld przynajmniej na dwa miesiące – na przykład po okresie pobierania tego zasiłku przez kobietę.
- Dodatek w przypadku urodzenia większej ilości dzieci
Rodzice, którym urodziło się więcej dzieci, otrzymują dodatek w wysokości 300 euro na drugie i każde kolejne dziecko.
- Geschwisterbonus (dodatek w przypadku rodzeństwa)
Geschwisterbonus jest wypłacany rodzicom, którzy oprócz noworodka mają inne dziecko poniżej trzeciego roku życia lub przynajmniej dwoje starszych dzieci, które nie ukończyły jeszcze sześciu lat. Dodatek stanowi 10 procent zasiłku Elterngeld, co najmniej 75 euro.
Elterngeld Plus
Zamiast podstawowego zasiłku rodzicielskiego Basiselterngeld, rodzice mogą również wybrać opcję otrzymywania zasiłku Elterngeld Plus przez okres 28 miesięcy (z uwzględnieniem miesięcy partnerskich). W tym przypadku dwa miesiące świadczenia Elterngeld Plus odpowiadają jednomiesięcznemu zasiłkowi Basiselterngeld. Kwota maksymalna w przypadku świadczenia Elterngeld Plus to 900 euro miesięcznie. Rodzice mogą też łączyć oba warianty.
- Partnerschaftsbonus (premia partnerska)
Do dodatku Partnerschaftsbonus mają zastosowanie ścisłe kryteria: pary, które wspólnie opiekują się dzieckiem przez cztery kolejne miesiące, pracując przy tym jedynie w niepełnym wymiarze godzin, otrzymują prawo do dodatkowych czterech miesięcy Elterngeld Plus. Jest to tzw. „Partnerschaftsbonus”. W okresie tych czterech dodatkowych miesięcy pobierania świadczenia pary mogą pracować nie mniej niż 25 i nie więcej niż 30 godzin tygodniowo.
- Mutterschaftsgeld (zasiłek macierzyński)
Świadczenia macierzyńskie przyznawane po porodzie są zaliczane na poczet świadczenia Elterngeld, pomimo że pieniądze są wypłacane przez kasę chorych. W rezultacie matki otrzymujące zasiłek macierzyński są w rzeczywistości uprawnione tylko do dziesięciu miesięcy podstawowego zasiłku wychowawczego lub 20 miesięcy zasiłku Elterngeld Plus.
- Steuerklasse (klasa podatkowa)
Dzięki tej całkowicie legalnej sztuczce, pary mogą zapewnić sobie wyższy zasiłek Elterngeld. A to dlatego, że opiera się on na dochodach netto.
Aby zwiększyć dochód netto na potrzeby obliczenia świadczenia Elterngeld, pary powinny postąpić w następujący sposób: ten z rodziców, który później będzie pobierał zasiłek wychowawczy przez większość czasu, powinien przed narodzinami dziecka przejść do III klasy podatkowej.
Matki zazwyczaj muszą złożyć wniosek o zmianę w urzędzie skarbowym na siedem miesięcy przed miesiącem kalendarzowym, w którym rozpoczyna się ich sześciotygodniowy urlop macierzyński poprzedzający poród.
Skorzystaj z porady
Zalecamy parom umówienie się na spotkanie z miejscową placówką Elterngeldstelle. Jej pracownicy pomogą wyjaśnić wszelkie wątpliwości.
