Transport zwłok z Niemiec do Polski – najważniejsze informacje!

Z roku na rok rośnie liczba zgonów Polaków, które miały miejsce za granicą. Według statystyk najczęściej ma to miejsce w Niemczech i Wielkiej Brytanii. Przyczyn takiego stanu jest wiele: ukryte choroby, morderstwo, a także coraz częściej – wypadki przy pracy i samobójstwa.

Jakie formalności należy dopełnić, aby nasi bliscy mogli zostać pochowani w Polsce? Jakie są wymagane dokumenty i kto może zająć się transportem zwłok z Niemiec do Polski, na te i inne pytania udzielamy odpowiedzi w poniższym artykule.

Poszukiwania krewnych za granicą

Pierwszym krokiem, jeśli dana osoba przebywała za granicą sama jest kontakt z rodziną lub znajomymi w Polsce. W momencie gdy policji nie uda odnaleźć się takich osób to sprawa zostaje przekazana  odpowiedniemu konsulatowi, a ten za pośrednictwem polskich urzędów, kontaktuje się z rodziną zmarłego by  poinformować o miejscu, okolicznościach i przyczynie śmierci (zazwyczaj w 90% przypadków jest również przeprowadzana sekcja).

Niezbędne formalności związane z transportem zwłok

Standardowa procedura zgodna z niemieckim prawem w przypadku pochowania zwłok lub kremacji wymaga, aby miało to miejsce w ciągu 96 godzin. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zwłoki mają być transportowane poza granice Niemiec. Gdy śmierć nastąpi w niemieckim szpitalu, to należy poprosić o międzynarodowy akt zgonu, oraz poinformować szpital, że zwłoki będą wywożone z Niemiec. Dzięki temu unikniemy przekazania zwłok do prywatnego, niemieckiego zakładu pogrzebowego, za który trzeba dodatkowo płacić.

Warto wiedzieć, iż zasiłek pogrzebowy, taki jaki znamy z polskich realiów, w Niemczech został zniesiony na początku lat dziewięćdziesiątych. Jeśli zmarły lub rodzina nie miała dodatkowego ubezpieczenia, to nie przysługuje jej żaden zasiłek. Gdy rodzina lub spadkobiercy nie byli w stanie pokryć kosztów pochówku, mieli niskie dochody, to mogą wystąpić o zasiłek na pokrycie kosztów pochówku. Gdybyśmy nie zlecili pochówku firmie pogrzebowej to państwo niemieckie zrobi to za nas pokrywając koszty, jednakże potem będzie się dochodzić zwrotu tych kosztów od spadkobierców.

Organizacja transportu zwłok: samodzielnie czy zlecona firmie?

Jeśli chcemy uniknąć podwójnych kosztów to warto znaleźć polski zakład pogrzebowy, który świadczy takie usługi transportu. Wtedy też zakład pogrzebowy będzie działał w naszym imieniu – dajemy mu pisemne upoważnienie.

Wszystkie formalności możemy załatwiać również na własną rękę. Całkowity koszt uzyskania wymaganych dokumentów, przygotowania zmarłego i transportu zwłok z Niemiec to wypadkowa miejsca, z którego i do którego będzie przewożone ciało denata, i może się wahać w granicach od 5 do ponad 6 tysięcy zł. Dalsze koszty mogą być związane z wyborem droższej trumny i ewentualnie dalszego pochówku w Polsce.

Samodzielne sprowadzanie zwłok z Niemiec

Gdy zdecydujemy się na samodzielne sprowadzenie zwłok z Niemiec, to będziemy musieli załatwić kilka bardzo istotnych dokumentów. Od razu wyjaśniamy, iż prawo do sprowadzenia zmarłego ma jego najbliższa rodzina, a więc: małżonek, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, a także rodzeństwo, ciotki, stryjowie.

Pierwszym krokiem, jaki musimy zrobić, aby przewieźć zwłoki z innego kraju – np. z Niemiec, będzie wystąpienie z wnioskiem o zgodę starosty/prezydenta miasta na transport ciała do Polski. Wniosek musi zawierać zarówno dane wnioskodawcy: imię i nazwisko, miejsce  zamieszkania, numer  i seria dowodu tożsamości, jak i osoby zmarłej: imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, ostatnie miejsce zamieszkania, a także środek transportu, którym ciało zostanie przywiezione do kraju.

Istotne jest, aby pamiętać dołączyć do wniosku przetłumaczony na język polski akt zgonu lub inny dokument urzędowy, poświadczający śmierć lub jej przyczynę. Jeśli przyczyna zgonu nie została określona, musimy także dostarczyć zaświadczenie, które jednoznacznie wyklucza możliwość nastąpienia zgonu z powodu choroby zakaźnej. Tłumaczenie powinno zostać wykonane przez tłumacza przysięgłego.

Wydanie takiej decyzji nic nas nie będzie kosztować. Ponadto starosta/prezydent na wydanie zgody ma maksymalnie trzy dni. Terminowość obowiązuje także rodzinę zmarłego, gdyż transport zwłok musi zostać załatwiony najpóźniej po trzech dniach od momentu wydania pozwolenia.

Po uzyskaniu zgody starosty/prezydenta miasta musimy starać się o zgodę na przetransportowanie zwłok od konsula, mającego swoją placówkę na terenie kraju, w którym nastąpił zgon bliskiej osoby. Wnioskując o zgodę musimy dołączyć kilka dokumentów. A są to mianowicie:

• odpis zupełny aktu zgonu,
• pozwolenie wydane przez starostę/prezydenta miasta,
• zaświadczenie lekarskie, które jednoznacznie wyklucza możliwość śmierci na skutek choroby zakaźnej, czy epidemii (co ważne, zaświadczenie to nie jest konieczne w przypadku transportu prochów zmarłego),
• jeżeli bliski zmarł w wyniku wypadku, zabójstwa, czy samobójstwa, konieczne będzie także zezwolenie policji lub sądu na wywiezienie zwłok z kraju.

Za wydanie przez konsula pozwolenia na transport zwłok do Polski trzeba zapłacić. Jeśli transport odbywa się na terenie państw należących do Unii Europejskiej to kwota ta wynosi ok. 50 euro.

Jeśli załatwianiem formalności zajmuje się zakład pogrzebowy, to musi on także dołączyć zaświadczenie zapewniające o tym, że zwłoki zostały włożone do metalowej trumny, zawierającej na dnie warstwę substancji chłonnej o grubości co najmniej 5 cm, a trumna metalowa została dokładnie zalutowana i włożona do drewnianej skrzyni w taki sposób, aby nie mogła się w niej poruszać.

Urna czy trumna?

Polskie rodziny zazwyczaj decydują się na przewóz ciał, a ewentualna kremacja odbywa się już na miejscu w Polsce. Jest to spowodowane niższymi kosztami pogrzebu. Jeśli już zakład pogrzebowy przewozi prochy zmarłego w urnie to składając dokumenty do konsulatu musi także złożyć zaświadczenie, iż urna jest z metalu i zawiera wyłącznie prochy osoby zmarłej. Należy zwrócić uwagę, aby metalowa urna, dokładnie zalutowana, znajdowała się w drewnianej, szczelnej skrzynce.

Transport zwłok samolotem

Transport zwłok może odbywać się także drogą lotniczą, jednakże niektóre linie stawiają wiele warunków, które muszą zostać spełnione, zanim zgodzą się na przewóz trumny, czy urny  na  pokładzie. Przedstawiciele linii lotniczych mogą poprosić nas o pokazanie niezbędnych dokumentów, np. aktu zgonu, pozwolenia konsula na wywóz ciała, czy zaświadczenia o balsamowaniu zwłok. Często też wymaga się, żeby na pokładzie tego samego samolotu leciała osoba, która zleca przewóz zwłok. Koszt takiego transportu samolotem jest uzależniony m.in. od: wagi zmarłego, kraju docelowego transportu.

Fakty i liczby

Konsulat Generalny w Monachium wydał w latach 2011-2013 kolejno 140, 152 i 144 zezwolenia na przewóz zwłok do Polski. W samym Berlinie wydaje się ich miesięcznie do 30. Szacuje się, iż na terenie całych Niemiec takich przypadków transportu zwłok do Polski może być ok. tysiąca.