Praca w niepełnym wymiarze godzin bez wątpienia ma swoje plusy – daje więcej wolnego czasu, i możliwość spędzania go z rodziną i przyjaciółmi. Jednak wraz ze skróceniem wymiaru godzin pracy zmniejsza się również wypłata. Pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin (niem. Teilzeit) bardzo często chcą zwiększyć swój etat. Jednak powrót do 40-godzinnego tygodnia pracy może nie być taki łatwy. W jaki sposób to zrobić i na co zwrócić uwagę?
Problem ten bardzo często dotyka kobiet, które wpadają w tzw. pułapkę pracy w niepełnym wymiarze godzin. Po powrocie z urlopu macierzyńskiego skracają one czas pracy z powodu opieki nad dziećmi. Po tym czasie, kiedy rodzic może ponownie zaangażować się w życie zawodowe, może okazać się, że firma tak dostosowała swoje działania, że praca tej osoby nie jest już niezbędna w pełnym wymiarze pracy. Jak rozwiązać taką sytuację?
Czy istnieje prawo określające warunki powrotu do pracy na pełen etat?
Teoretycznie istnieje takie prawo, jednak wszystko zależy od tego jak długo pracownik pracuje w ramach niepełnego wymiaru godzin pracy i od wielkości w firmy, w której jest zatrudniony. Od 2019 roku istnieje zapis prawny, który umożliwia pracownikom pracę w niepełnym wymiarze przez określony czas (niem. Brückenteilzeit) i powrót na pełen etat po co najmniej jednym, a maksymalnie pięciu latach.
Czy to prawo dotyczy wszystkich firm?
Niestety w tym wypadku istnieją pewne ograniczenia – firma musi zatrudniać powyżej 45 pracowników. Jeżeli w przedsiębiorstwie pracuje od 46 do 200 osób, to pracodawca musi zatwierdzić jeden tego typu wniosek na każde 15 zatrudnionych osób. Oznacza to, że jeśli w firmie pracuje np. 59 pracowników, to nie więcej niż trzy osoby mogą w danym momencie pracować w ramach niepełnego wymiaru godzin przez określony czas. W firmach tej wielkości pracuje około 10 milionów pracowników, a kolejne 15 milionów zatrudnionych jest w mniejszych firmach. Oznacza to, że pozostałe dwanaście milionów pracowników może bez ograniczeń korzystać z prawa do pracy w niepełnym wymiarze godzin przez określony czas.
Jakie warunki musi spełniać pracownik?
Przede wszystkim pracownik nie musi się nikomu tłumaczyć, z jakiego powodu chce pracować w niepełnym wymiarze godzin. Nie jest wymagane żadne uzasadnienie, aby się o to ubiegać. Jednak takie prawo mają tylko pracownicy, którzy są zatrudnieni w danej firmie przez minimum sześć miesięcy. Oczywiście pracodawca może wyrazić na to zgodę wcześniej, ale nie ma takiego obowiązku. Kolejnym warunkiem jest fakt, że poprzednia praca w niepełnym wymiarze godzin miała miejsce co najmniej rok temu.
Warto także podkreślić, że pracownik nie musi pracować w pełnym wymiarze godzin pracy, aby móc go zmniejszyć. Może się to tyczyć osób, które dotychczas pracowały w wymiarze 80%, a teraz chcą zejść do 50%.
Czy pracodawca może odmówić pracy w niepełnym wymiarze godzin przez określony czas?
Pracodawcy w niektórych sytuacjach mogą odmówić – warunek jest jednak taki, że muszą precyzyjnie uzasadnić swoją odmowę. W przypadku sporu prawnego muszą umieć poświadczyć, dlaczego decyzja była odmowna i jakie działania firmy to uniemożliwiły.
W jaki sposób można zwiększyć swój wymiar pracy?
Jeśli praca w niepełnym wymiarze godzin była uzgodniona przed 2019 rokiem i nie został ustalony czas, po którym pracownik wraca do pełnego wymiaru czasu pracy, to sytuacja może być problematyczna. Jeśli jednak na podobne stanowiska mają zostać zatrudnione nowe osoby, to osoby już zatrudnione w firmie mają pierwszeństwo do zwiększenia etatu. Bywa to jednak trudne, jeśli na nowe stanowiska wymagane są inne kwalifikacje i umiejętności. Aby ubiegać się o zwiększenie wymiaru godzin pracy, wystarczy napisać nieformalny list, w którym pracownik określi pożądany czas pracy i moment, w którym może rozpocząć pracę. Może być on dostarczony nawet za pomocą poczty elektronicznej.
Czy pracownik może określić godziny, w których chce pracować?
Niektórzy pracownicy chcą skończyć pracę np. przed godziną 15, aby móc odebrać dziecko z przedszkola lub rozpocząć pracę po określonej godzinie. Jednak w tym wypadku wszystko zależy jedynie od dobrej woli przełożonego.
