Niemieckie Służby Celne to postrach przestępców gospodarczych, przemytników, kierowców ciężarówek z Unii Europejskiej poruszających się po niemieckich autostradach oraz pozostałych cudzoziemców spoza jej granic jeżdżących po Niemczech na zagranicznych tablicach. Ale czy wiemy, czym tak dokładnie zajmuje się Główna Dyrekcja Celna? Jakie zadania znajdują się obecnie w zakresie kompetencji niemieckich służb celnych? Jak zdobyć zawód celnika i znaleźć zatrudnienie jako pracownik celny? Serdecznie zapraszamy do lektury naszego artykułu.
Struktura niemieckich służb celnych
Służby celne należą organizacyjnie do Federalnego Ministerstwa Finansów. Cztery lata temu, z dniem 1. stycznia 2016 służby celne zostały całkowicie zreorganizowane, w wyniku czego została utworzona nowa Generalna Dyrekcja Celna (Generalzolldirektion), której podlega 9 dyrekcji centralnych, Financial Intelligence Unit (jednostka zajmująca się terroryzmem finansowym i nielegalnymi transakcjami pieniężnymi). Na poziomie administracji lokalnej istnieje 41 Głównych Urzędów Celnych (Hauptzollamt), 250 miejscowych Urzędów Celnych oraz osiem Celnych Urzędów Śledczych mających siedziby w Berlinie, Dreźnie, Essen, Frankfurcie nad Menem, Hamburgu, Hanowerze, Monachium i w Stuttgarcie.
Prezydentem Generalnej Dyrekcji Celnej jest Colette Hercher. Podlega jej 9 dyrekcji centralnych:
- Direktion I – Sprawy Personalne, Organizacja i Zadania Żeglugowe,
- Direktion II – Budżet, IT i Centrala Serwisowa,
- Direktion III – Ogólne Prawo Podatkowe i Kontrole,
- Direktion IV – Konsumenckie i Drogowe Prawo Podatkowe, Służby Kontrolne,
- Direktion V – Ogólne Prawo Celne,
- Direktion VI – Transgraniczny Obrót Towarowy i Specjalne Prawo Celne,
- Direktion VII – Kontrola Finansowa ds. Nielegalnego Zatrudnienia i Pracy na Czarno,
- Direktion VIII – Kryminalny Urząd Celny,
- Direktion IX – Centrum ds. Kształcenia i Nauki.
Specjalną rolę w nowej strukturze służb celnych pełni powstały w 2016 roku Kryminalny Urząd Celny. Został utworzony jako samodzielna dyrekcja w wyniku reorganizacji służby celnych. Jego zadaniem jest zwalczanie zorganizowanej przestępczości celnej i współpraca z narodowymi, europejskimi i międzynarodowymi służbami śledczymi.
W wyniku restrukturyzacji 26. Czerwca 2017 roku został utworzony wspomniany wyżej Financial Intelligence Unit, jednostka zajmujący się wykrywaniem nielegalnych transakcji finansowych, aktywnościami związanymi z praniem brudnych pieniędzy (Geldwäsche) oraz finansowaniem terroryzmu.
Działalność Urzędu Celnego w Niemczech
Mało kto wie, że w roku 2019 dzięki działalności niemieckich celników do budżetu federalnego wpłynęły 142 miliardy euro. Skąd się wzięły te 142 miliardy euro? Kwota ta pochodzi z działalności wynikającej z zadań Urzędu Celnego i podporządkowanych mu jednostek administracyjnych, operacyjnych i śledczych.
Do zadań służb celnych należy pobieranie różnego rodzaju opłat i podatków konsumenckich i akcyzy, czyli Verbrauchersteuern. Wpływy z podatków konsumenckich i akcyzy w 2019 wyniosły 65,8 mld euro. Główne podatki konsumenckie i akcyzowe to podatek energetyczny (Energiesteuer, 40,7 mld euro), podatek tytoniowy (Tabaksteuer 14,3 mld euro) i podatek od energii elektrycznej (Stromsteuer, 6,7 mld euro). Ponadto organy celne pobierają podatek od pojazdów silnikowych (Kraftfahrzeugsteuer, 9,4 mld euro) i podatek od ruchu lotniczego (Luftverkehrsteuer 1,2 mld euro). Niemiecki organy celne w 2019 roku nałożyły 60,1 mld euro podatku obrotowego od importu towarów i dokonały 85,3 mln odpraw celnych pobierając od importerów 5,1 mld euro opłat celnych.
Kolejnych ważnym zadaniem urzędów celnych jest przeciwdziałanie nielegalnemu zatrudnieniu (illegale Beschäftigung) i pracy na czarno (Schwarzarbeit). W ramach tych kompetencji w 2019 niemieccy celnicy skontrolowali 54.700 pracodawców i przeprowadzili 173.000 postępowań karnych i orzekających w sprawie grzywny.
Do kompetencji Urzędu Celnego należy także ochrona konsumencka i walka z piraterią produktową. W 2019 roku celnicy ujawnili łącznie 36.000 przypadków fałszowania produktów markowych, lekarstw i części samochodowych. Wartość skonfiskowanych towarów wyniosła ponad 224 mln euro. W ramach ochrony rynku wszystkie skonfiskowane towary zostały zniszczone.
W ramach walki ze przemytem i przestępczością służby celne posiadają 67 mobilnych punktów kontroli i trzy pojazdy wyposażone w aparaty rentgenowskie. W mobilnej służbie celnej pracuje 1250 osób. Kontrolą na granicy niemiecko-szwajcarskiej oraz na lotniskach i w miastach portowych zajmuje się 2700 celników i celniczek. W jednostkach walki ze zorganizowanym przemytem pracuje 3700 pracowników służb celnych. Do ich sukcesów w roku 2019 należała konfiskata 60 milionów sztuk nielegalnie wwiezionych papierosów, ponad 10,2 ton kokainy, 2,6 ton marihuany, 938 kg heroiny, 400 kg haszyszu oraz 146 kg amfetaminy (Crystal Meth).
Jednym z wdzięczniejszy zadań celników jest ochrona zagrożonych gatunków i walka z przemytem roślin i zwierząt. W 2019 roku celnicy interweniowali 1400 raz i skonfiskowali 470,000 zwierząt, 38 ton nielegalnie importowanych roślin oraz produktów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Skonfiskowane zwierzęta zostają oddane do ogrodów zoologicznych.
Praca w służbach celnych w Niemczech
Praca w służbach celnych to wprawdzie wymagające, ale za to dobrze płatne i niezwykle interesujące zajęcie. Warto zatem rozejrzeć się na stronach służb celnych dotyczących kariery i kształcenia zawodowego. Aby zostać zatrudnionym w niemieckich służbach celnych nie jest konieczne posiadanie obywatelstwa niemieckiego, wystarczy obywatelstwo jednego z krajów Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W zależności od stopnia wykształcenia, doświadczenia zawodowego, wymagań i osobistych predyspozycji kandydaci mogą zostać zatrudnieni na stanowiskach służbowych średniego szczebla (mittlerer Dienst), wyższego szczebla (gehobener Dienst) lub najwyższego szczebla (höherer Dienst).
Poniżej zostały przedstawione wymagania dotyczące zawodu celnika oraz innych zawodów w służbie celnej.
Nauka w zawodzie „Celnik/Celniczka” (Mittlerer Dienst)
- Czas trwania kształcenia – 2 lata,
- Uposażenie – ok. 1270 euro brutto,
- Termin wysyłania aplikacji – do 15. września każdego roku,
- Rozpoczęcie nauki – 1. sierpnia każdego następnego roku,
- Wstępne wymagania:
- Świadectwo ukończenia szkoły realnej (Realschulabschluss) lub szkoły głównej (Hauptschulabschluss) + dwuletnie wykształcenie zawodowe uzyskane w Bundesinstituts für Berufsbildung (poziom 3 Deutscher Qualifikationsrahmen),
- Obywatelstwo niemieckie lub obywatelstwo jedno z krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego,
- Posiadanie niemieckiej Brązowej, Srebrnej lub Złotej Odznaki Sportowej.
Finanse: zawodowe studia wyższe w systemie dualnym: Diplom-Finanzwirtin/Diplom-Finanzwirt (FH) (Gehobener Dienst)
- Czas trwania kształcenia – 3 lata,
- Uposażenie – ok. 1510 euro brutto,
- Termin wysyłania aplikacji – do 15. września każdego roku,
- Rozpoczęcie studiów – 1. sierpnia każdego następnego roku,
- Wstępne wymagania:
- Matura lub świadectwo równoznaczne ze świadectwem maturalnym,
- Obywatelstwo niemieckie lub obywatelstwo jedno z krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Informatyka Administracyjna: zawodowe studia wyższe w systemie dualnym: Diplom-Verwaltungswirtin bzw. Diplom-Verwaltungswirt o specjalności Verwaltungsinformatik (Gehobener Dienst)
- Czas trwania kształcenia – 3 lata,
- Uposażenie – ok. 1510 euro brutto,
- Termin wysyłania aplikacji – do 15. września każdego roku,
- Rozpoczęcie studiów – 1. października każdego następnego roku,
- Wstępne wymagania:
- Matura lub świadectwo równoznaczne ze świadectwem maturalnym uprawniające do podjęcia studiów wyższych,
- Obywatelstwo niemieckie lub obywatelstwo jedno z krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Podjęcie pracy w służbach celnych jest niezmiernie atrakcyjne ze względu na możliwość uzyskania tak zwanego „Beamtenstatus auf Lebenszeit”, czyli dożywotniego statusu urzędnika państwowego. Osoby przyjęte do podjęcia nauki w zawodzie celnika (Anwärter/in, czyli kandydat/kandydatka) otrzymują już pierwszego dnia status „Beamter auf Widerruf”, czyli urzędnik służby do odwołania. Po zdaniu egzaminu końcowego kandydaci otrzymują na trwający trzy lata okres próbny tytuł urzędnika państwowego. W przypadku zakończeniu z powodzeniem okresu próbnego kandydaci zostają przejęci na stałe do służby celnej i „verbeamtet auf Lebenszeit”, czyli zostają mianowani dożywotnio urzędnikiem służby państwowej.
Służby celne w Niemczech szukają cały czas specjalistów w zakresie IT, prawników, techników i specjalistów w zakresie administracji państwowej na stanowiska szczebla wyższego (gehobener Dienst). Wymagane jest ukończenie studiów kierunkowych na poziomie licencjata (Bachelor) lub magistra (Master) oraz doświadczenie zawodowe.
Zarobki w służbie celnej w Niemczech
Wynagrodzenie w służbach celnych jest zależne od rodzaju zaszeregowania do odpowiedniej grupy wynagrodzenia (Landesbesoldungsordnung A, B lub W), lat doświadczenia zawodowego (Erfahrungsstufe) oraz tego, czy pracownik jest zatrudnione przez regionalny (podlegający pod Bundesland) lub federalny urząd celny lub dyrekcję generalną. Każdy urzędnik państwowy otrzymuje automatyczną, regularną podwyżkę wynagrodzenia w zależności od stażu pracy (Erfahrungsstufe) oraz różnego rodzaju dodatki.
Przykładowo celnik zaszeregowany do grupy A7 w pierwszym roku służby otrzymuje podstawowe wynagrodzenie w wysokości 2.495,40 euro brutto. Urzędnik celny zaszeregowany jako A13 otrzymuje w pierwszym roku pensję w wysokości 4.673,87 euro. Zaszeregowanie jako A16 oznacza 5.950,11 euro pensji wstępnej, pracownik zagrupowany jako B1 otrzymuje pensję w wysokości 6.763,72 euro, zaś jako B6 9.857,60 euro i B11 4.105,40 euro brutto.
