Dzieci w szkole otrzymują czasem bardzo dobre, czasem dobre lub złe oceny. W większości przypadków są one zasłużone i odpowiadają zarówno poziomowi wiedzy ucznia, jak i jego zaangażowaniu podczas zajęć lekcyjnych. Ale czasem zdarza się, że dziecko otrzymuje ocenę, która jest niesprawiedliwa i nie odpowiada jego dotychczasowym osiągnięciom. Jak mogą w takim przypadku zareagować rodzice w Niemczech? Serdecznie zapraszamy do lektury!
Niemieckie oceny
Wszyscy rodzice, których dzieci uczęszczają do niemieckiej szkoły wiedzą, że w Niemczech obowiązuje odwrotna skala ocen. Oznacza to, że ocena 1 odpowiada polskiej „szóstce”, czyli stopniowi celującemu.
| Niemiecka ocena | Polski odpowiednik |
|---|---|
| 1 – Sehr gut | 6 - Celujący |
| 2 – Gut | 5 – Bardzo dobry |
| 3 - Befriedigend | 4 – Dobry |
| 4 – Ausreichend | 3 – Dostateczny |
| 5 – Mangelhaft | 2 – Dopuszczający/Mierny |
| 6 – Ungenügend | 1 – Niedostateczny |
Ale co to oznacza? Jakie wymagania są związane z poszczególnymi ocenami, które otrzymują uczniowie w Niemczech?
| Ocena niemiecka | Znaczenie oceny w odniesieniu do wymagań programowych |
|---|---|
| 1 – Sehr gut | DE: Die Leistung entspricht den Anforderungen in besonderem Maße. |
| PL: Uczeń spełnia wymagania programowe w sposób nadzwyczajny. | |
| 2 – Gut | DE: Die Leistung entspricht den Anforderungen voll. |
| PL: Uczeń spełnia wymagania programowe w sposób całkowity. | |
| 3 - Befriedigend | DE: Die Leistung entspricht den Anforderungen im Allgemeinen. |
| PL: Uczeń spełnia wymagania programowe w sposób ogólnie zadowalający. | |
| 4 – Ausreichend | DE: Die Leistung weist Mängel auf, entspricht den Anforderungen aber im Ganzen. |
| PL: Wyniki ucznia wykazują braki, ale spełniają wymagania programowe. | |
| 5 – Mangelhaft | DE: Die Leistung entspricht den Anforderungen nicht, lässt aber erkennen, dass Grundkenntnisse vorhanden sind und sich die Mängel in absehbarer Zeit beheben lassen. |
| PL: Wyniki ucznia nie spełniają wymagań, ale wskazują, że posiada on podstawową wiedzę, a braki mogą zostać usunięte w krótkim czasie. | |
| 6 – Ungenügend | DE: Die Leistung entspricht nicht den Anforderungen und die Grundkenntnisse weisen Lücken auf, sodass sich die Mängel nicht in absehbarer Zeit beheben lassen. |
| PL: Wyniki ucznia nie spełniają wymagań i jego wiedza podstawowa wykazuje braki, których nie będzie można usunąć w najbliższym czasie. |
Niesprawiedliwa ocena za odpowiedź ustną lub brak zaangażowania na lekcji
W przypadku niesprawiedliwej oceny z odpowiedzi ustnej lub niskiej oceny za brak zaangażowania podczas zajęć lekcyjnych sprawa jest skomplikowana. Kryteria oceny ustnej nie są tak jednoznaczne i konkretnie zdefiniowane, jak w przypadku kryteriów ocen za prace pisemne. W przypadku, gdy dziecko otrzymało niesprawiedliwą oceną należy nawiązać kontakt z nauczycielem i spytać się, dlaczego wasze dziecko otrzymało taki, a nie inny stopień. Idealna do tego jest wywiadówka (Elternabend/Elternsprechtag). Jeżeli sytuacja ta jest dla dziecka nieprzyjemna i czuje się ono pokrzywdzone, to zamiast czekać na oficjalną wywiadówkę, warto nawiązać jak najszybciej bezpośredni kontakt ze szkołą. W przypadku, gdy sytuacja z ocenami za odpowiedzi ustne się powtarza i wasze dziecko nadal jest traktowane niesprawiedliwie, warto robić sobie notatki z każdego takiego przypadku oraz protokół pamięciowy z przeprowadzonej z nauczycielem rozmowy.
Niska ocena za brak zaangażowania na lekcji to także kwestia subiektywna. W takim przypadku dobrze byłoby zapytać się kolegów lub koleżanek dziecka, jakie są wymagania nauczyciela pod tym względem. Czasem zdarza się, że nieśmiałe dzieci są odbierane przez niektórych nauczycieli jako mało zaangażowane. Ze względu na samopoczucie dziecka warto wyjaśnić to bezpośrednio ze szkołą.
Niesprawiedliwa ocena za pracę pisemną w ciągu roku szkolnego: od razu reagować!
W przypadku, gdy dziecko przyniesie gorszą niż zwykle ocenę z pracy pisemnej, rodzice powinni się koniecznie zainteresować tym faktem. Jeżeli wasza latorośl po prostu nie przygotowała się do zajęć i napisała pracę klasową lub wypracowanie poniżej swoich zdolności, to niestety trzeba przyjąć tą oceną taką, jaka ona jest. W przypadku, gdy dziecko rzeczywiście ma poczucie, że zostało niesprawiedliwie potraktowane, to należy koniecznie skontaktować się z nauczycielem przedmiotu (Fachlehrer) i wyjaśnić tą kwestię. Nauczyciele w Niemczech mają obowiązek uzasadnienia stopnia i wyjaśnienia kryteriów, na podstawie których został on przyznany. W przypadku, gdy nauczyciel w dalszym ciągu obstaje przy swoim zdaniu, rodzice mają możliwość poproszenia o zweryfikowanie pracy przez innego nauczyciela tego samego przedmiotu. W takim przypadku konieczny jest pisemny wniosek o sprawdzenie i weryfikację oceny z uzasadnieniem skierowany do kolejnej instancji. Kolejną instancją jest przełożony nauczyciela (Bereichsleiter) lub w skrajnym przypadku dyrektor szkoły (Schuldirektor). Weryfikują oni pracę ucznia, jego dotychczasowe osiągnięcia z przedmiotu, oceny z prac pisemnych i z odpowiedzi ustnych i podejmują decyzję o zmianie bądź utrzymaniu aktualnej oceny.
Czy warto podejmować kroki prawne łącznie ze skargą i wniesieniem oficjalnego sprzeciwu aż do niemieckiego odpowiednika polskiego kuratorium oświaty, czyli do Schulamt? Jeżeli chodzi o oceny cząstkowe, to ani dziecko ani jego rodzicie nie mają w zasadzie prawnej możliwości wyegzekwowania lepszej oceny. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy stopień ten ma wpływ na ocenę końcową i tym samym na promocję do następnej klasy.
Niska ocena z przedmiotu na świadectwie z półrocza lub na koniec roku szkolnego
W idealnych przypadkach ocena z przedmiotu na świadectwie z półrocza lub na koniec roku szkolnego jest odzwierciedleniem całokształtu osiągnięć dziecka w tym okresie. W momencie, gdy otrzymuje ono słabszą ocenę niż oczekiwana, rodzicie muszą działać szybko. Świadectwa szkolne decydują mianowicie o przyszłości dziecka i jako takie są decyzjami administracyjnymi, przeciwko którym pełnoletni uczniowie lub rodzice niepełnoletnich uczniów mogą złożyć skargę (Beschwerde) lub (sprzeciw) do Dyrekcji Szkoły, a przypadku jej negatywnej decyzji do Schulamt (odpowiednik polskiego Kuratorium Oświaty) w przeciągu czterech tygodni. Tutaj ważne jest konkretne, dobrze napisane uzasadnienie, dlaczego składa się skargę lub sprzeciw do kuratorium. Dodatkowo należy opisać wszelkie podjęte kroki, przedłożyć notatki i protokoły z rozmów z nauczycielami i dyrekcją szkoły. Jeżeli to nie wystarczy, to jako ostatecznej wyjście pozostaje udanie się na drogę sądową.
