Niemcy: kiedy nie należy przyjmować przesyłki dla sąsiada

Nie zawsze jest się w domu, gdy doręczyciel przynosi paczkę. Zazwyczaj zostawia ją wówczas u sąsiada. Ale czy ten musi przyjąć przesyłkę?

Dostawa do sąsiada to tzw. doręczenie zastępcze (niem. Ersatzzustellung). Wiąże się ono jednak z pewnymi pułapkami. Kto ponosi odpowiedzialność w przypadku zagubienia paczki lub uszkodzenia jej zawartości? Jak długo trzeba przechowywać paczki przeznaczone dla innych osób? I czy w ogóle trzeba przyjmować paczki dla sąsiada?

„Przyjmowanie cudzych paczek to przyjacielska przysługa między sąsiadami” – informuje magazyn branżowy „Deutsche Anwaltauskunft”. W związku z tym nie ma obowiązku przyjmowania paczek przeznaczonych dla nieobecnego sąsiada.

Zwykła przysługa między sąsiadami

Niemniej jednak, często zdarza się, że doręczyciele zostawiają paczki u sąsiadów, gdy właściwy odbiorca jest poza domem. Tak naprawdę korzystają na tym wszyscy: doręczyciel nie musi przychodzić ponownie, a odbiorca z reguły otrzymuje swoją paczkę wcześniej, niż w przypadku, gdyby musiała ona zostać dostarczona ponownie lub nie musi specjalnie wybierać się po nią do najbliższego urzędu pocztowego. Dla sąsiada, który odbiera paczkę, nie jest to duży kłopot, a poza tym on również zyskuje, jeśli innym razem to sąsiad odbierze paczkę przeznaczoną dla niego.

Kiedy nie należy przyjmować paczki

Jeśli paczka wydaje się Wam podejrzana – na przykład z powodu anonimowego nadawcy lub dziwnego opakowania – nie powinniście jej przyjmować. Odbiorcy powinni poinformować swoich sąsiadów, że spodziewają się paczki oraz wskazać nadawcę. W ten sposób można zwiększyć bezpieczeństwo swoje i sąsiadów.

Także gdy przesyłki są uszkodzone – opakowanie jest rozdarte, paczka jest częściowo otwarta lub karton jest mokry – należy odmówić przyjęcia przesyłki, czy to dla siebie, czy dla sąsiada.

Odbiorca musi zostać poinformowany o doręczeniu przesyłki do sąsiada

Ponieważ doręczenie zastępcze jest dozwolone tylko za zgodą nadawcy, duże firmy logistyczne zazwyczaj mają w swoich ogólnych warunkach i zasadach świadczenia usług transportowych zapis mówiący o tym, że przesyłki mogą być doręczane także do sąsiadów.

Zgodnie z orzeczeniem Wyższego Sądu Krajowego (niem. Oberlandesgericht, OLG) w Kolonii, doręczyciel musi jednak poinformować rzeczywistego adresata, u którego sąsiada paczka została pozostawiona. W większości przypadków odbywa się to poprzez wrzucenie zawiadomienia do skrzynki na listy, na którym odnotowuje się, pod którym adresem znajduje się przesyłka. To zasługa Centrum Konsumenckiego Nadrenii Północnej-Westfalii (niem. Verbraucherzentrale Nordrhein-Westfalen, VZ NRW), które złożyło pozew przeciwko klauzuli doręczenia zastępczego w ogólnych warunkach i zasadach świadczenia usług transportowych DHL, która nie przewidywała takiego obowiązku powiadomienia odbiorcy (sygn. akt: 6 U 165/10).

Kto jest uważany za „sąsiada”? Niemieckie sądy nie są zgodne co do tego

„VZ NRW jest ponadto zdania, że pojęcie „sąsiada” jest zbyt szerokie i niedoprecyzowane” – wyjaśnili pracownicy centrum konsumenckiego. I rzeczywiście termin „sąsiad” nie jest jasno zdefiniowany. W miejskim domu wielorodzinnym wszyscy pozostali mieszkańcy są ogólnie uważani za sąsiadów. Z kolei na obszarach wiejskich za sąsiada uważa się nie tylko osobę zamieszkującą nieruchomość, która sąsiaduje bezpośrednio z naszym domem. W bardzo dużych wieżowcach za sąsiadów uznaje się natomiast jedynie mieszkańców tego samego piętra.

Z tych powodów Wyższy Sąd Krajowy w Düsseldorfie uznał w 2007 r. za nieważną klauzulę w ogólnych warunkach i zasadach świadczenia usług transportowych dostawcy usług kurierskich, zgodnie z którą paczki mogą być dostarczane do sąsiadów w razie nieobecności właściwego odbiorcy. „Wynika to choćby z braku przejrzystości i zrozumiałości tego zapisu” – czytamy w uzasadnieniu orzeczenia. Nie jest jasne, kogo należy traktować jako sąsiada (sygn. akt: I-18 U 163/06).

Wyższy Sąd Krajowy w Kolonii nie zgodził się jednak z tą opinią prawną w postępowaniu między VZ NRW a DHL. Zdaniem tego sądu, ogólne warunki i zasady świadczenia usług transportowych, które zezwalają na doręczenie przesyłki „osobom przebywającym w lokalu odbiorcy, a także mieszkańcom domu odbiorcy i sąsiadom, jeżeli w danych okolicznościach można założyć, że są oni uprawnieni do przyjęcia przesyłki”, nie budzą zastrzeżeń. Większość firm kurierskich zakłada, że to orzeczenie jest obowiązujące i odpowiednio formułuje swoje ogólne warunki świadczenia usług.

Każdy, kto przyjmuje przesyłkę, musi obchodzić się z nią ostrożnie

Oczywiste jest, że z przyjęciem cudzej przesyłki zawsze wiążą się pewne obowiązki zachowania należytej staranności. Odbiorca potwierdza swoim podpisem, że otrzymał paczkę i że nie było żadnych uszkodzeń widocznych z zewnątrz. Musi on przechować przesyłkę w bezpiecznym miejscu do czasu jej odbioru i postępować z nią w taki sam sposób, jak z własnymi rzeczami.

W żadnym wypadku nie powinno się po prostu zostawić otrzymanej paczki przed drzwiami mieszkania odbiorcy lub w innym ogólnie dostępnym miejscu. „Stanowiłoby to naruszenie obowiązku zachowania należytej staranności” – ostrzega związek Deutscher Verband für Post, Informationstechnologie und Telekommunikation e. V. (DVPT). Jeśli paczka zaginie, będziecie musieli pokryć straty. Powinniście przejąć inicjatywę i spróbować przekazać paczkę sąsiadowi – na przykład dzwoniąc do jego drzwi przez kilka dni z rzędu o różnych porach.

Niekiedy nieodebrane paczki Hermes można zostawić w paczkomacie firmy logistycznej. Czasami możliwy jest również bezpłatny odbiór paczki przez kuriera firmy Hermes.

W żadnym wypadku nie wolno Wam otwierać przesyłki. Nawet jeśli nie odebrano jej od miesięcy. Stanowiłoby to naruszenie tajemnicy pocztowej, art. 10 niemieckiej ustawy zasadniczej, i naraziłoby Was na odpowiedzialność karną.

Odbiorcy muszą przekazać przyjęte paczki

Ponadto osoby odbierające paczkę pod nieobecność adresata muszą oczywiście zwrócić ją rzeczywistemu odbiorcy (§ 667 niem. kodeksu cywilnego [BGB]). Jeśli jednak w przypadku płatności za pobraniem uregulujecie należność w imieniu swojego sąsiada, to nie macie obowiązku wydania paczki, dopóki sąsiad nie ureguluje długu – tłumaczy prof. dr Bernd Hirtz z Niemieckiej Izby Adwokackiej (niem. Deutscher Anwaltverein) w rozmowie z portalem „Deutsche Anwaltauskunft”.

Paczkę można przekazać tylko właściwemu odbiorcy. Jeśli przekażecie paczkę niewłaściwej osobie, ponosicie odpowiedzialność za szkody wobec faktycznego adresata. Jeżeli nie znacie go osobiście, przed przekazaniem paczki powinniście dla własnego bezpieczeństwa poprosić go o okazanie dowodu tożsamości. Samo okazanie zawiadomienia o przesyłce nie jest wystarczającym dowodem na to, że jest to rzeczywiście właściwy odbiorca. W końcu nierzadko zdarza się, że zawiadomienia te są po prostu przyklejane do drzwi wejściowych i każdy ma do nich swobodny dostęp.

Jak długo należy przechowywać przyjęte paczki?

Ale co w przypadku, gdy nikt nie odbierze paczki? Po przyjęciu przesyłki odbiorca nie może tak po prostu zwrócić jej do nadawcy. „Musi ją zatrzymać i przechować do czasu, aż zostanie od niego odebrana” – twierdzi DVPT. W końcu nie ma umowy między nim a nadawcą, więc sprzedawca nie jest zobowiązany do odebrania towaru od osoby, która odebrała paczkę pod nieobecność zamawiającego. Co więcej, taki krok wiązałby się z dodatkowymi kosztami pocztowymi dla osoby, która odebrała paczkę dla sąsiada.

„Jeśli paczka nie zostanie w ogóle odebrana, jedyną opcją jest skontaktowanie się z właściwym adresatem i ustalenie terminu odbioru” – wyjaśnia DVPT. Dlatego warto zawczasu jasno określić, czy sąsiedzi życzą sobie, aby inni przyjmowali za nich przesyłki i kiedy zwykle należy je odebrać.

Jeśli to również nie przyniesie efektu, osoba, która odebrała paczkę dla sąsiada może oddać ją do biura rzeczy znalezionych.

Jak zapobiec dostarczaniu paczek do sąsiadów?

Niektórzy dostawcy usług kurierskich, tacy jak DHL, oferują prywatnym odbiorcom możliwość zarejestrowania się u nich online i wskazania osoby, którą darzą szczególnym zaufaniem i chcą, aby to ona w razie potrzeby odbierała za nich przesyłkę. Możliwe jest także zaznaczenie, że przesyłka ma zostać dostarczona do placówki pocztowej lub sklepu partnerskiego firmy logistycznej.

Większość dużych sprzedawców internetowych umożliwia również klientom wskazanie w procesie składania zamówienia, że towary mogą zostać dostarczone wyłącznie do nich osobiście. Sprzedawca dodaje wówczas do adresu na paczce dopisek „eigenhändig”. Niekiedy sprzedawca nalicza jednak w takiej sytuacji wyższe koszty wysyłki.

Okres, w którym można odstąpić od umowy, rozpoczyna swój bieg w momencie odbioru paczki od sąsiada

Wiele osób zastanawia się, czy mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności za jakiekolwiek uszkodzenia zawartości, jeśli przyjmą paczkę przeznaczoną dla sąsiadów. Eksperci centrum konsumenckiego wyjaśniają, że w takim przypadku sprzedawca musi udowodnić, że towary zostały uszkodzone w okresie przechowywania. W praktyce jest to jednak niezwykle trudne do udowodnienia.

Jeśli odbiorca stwierdzi uszkodzenie towaru podczas jego rozpakowywania, może zwrócić go sprzedawcy. Ustawodawca gwarantuje konsumentom dokonującym zakupu na odległość prawo do zwrotu towaru w ciągu 14 dni. W tym okresie zamówiony towar może zostać zwrócony do nadawcy bez podania przyczyny, a sprzedawca musi dokonać zwrotu ceny zakupu. Okres ten nie rozpoczyna się w momencie dostarczenia przesyłki do sąsiada, lecz dopiero w momencie odebrania jej przez właściwego adresata.

W przypadku zwrotu sprzedawca ponosi również ryzyko związane z wysyłką. Konsumenci muszą jedynie być w stanie udowodnić, że faktycznie nadali przesyłkę i że została ona prawidłowo zapakowana, aby nie pociągnięto ich do odpowiedzialności za uszkodzenia powstałe podczas transportu.

Źródło: www.t-online.de