Oto jak założyć w Niemczech stowarzyszenie, czyli eingetragener Verein (e.V.)!

W niemieckich szkołach, przy kościołach w Niemczech lub klubach sportowych u naszych zachodnich sąsiadów bardzo często istnieją stowarzyszenia mające w swojej nazwie skrót e.V., czyli eingetragener Verein. Stowarzyszenia tego typu mogą mieć charakter użyteczności publicznej (gemeinnützig) lub charytatwny (karitativ) i wspierać działalność firm lub innych instytucji lokalnych, edukacyjnych, komunalnych lub regionalnych. Ale jak założyć stowarzyszenie? Co trzeba koniecznie uwzględnić, aby je prawidłowo założyć i skutecznie wpisać je do rejestru stowarzyszeń? Zapraszamy do lektury!

Podstawa prawna stowarzyszenia w Niemczech

W Niemczech zakładanie i działalność stowarzyszeń są uregulowane ustawowo. Po części przepisy te zawarte są w kodeksie cywilnym (BGB, cześć dotycząca prawa prywatnego) i regulowane dodatkowo przez Ustawę o Stowarzyszeniach (VereinsGesetz, öffentlich-rechtlicher Teil, czyli część publiczno-prawna).

Założenie stowarzyszenia w Niemczech: Członkowie stowarzyszenia

Prawodawstwo niemieckie przewiduje, że do założenia stowarzyszenia koniecznych jest siedmiu członków, którzy chcieliby pracować na rzecz wspólnego celu publicznego bez chęci zysku finansowego. Po zarejestrowaniu stowarzyszenia i uzyskaniu osobowości prawnej liczba członków może być mniejsza. W momencie, gdy liczba członków wniesie trzy osoby, sąd może po trzech miesiącach rozwiązać stowarzyszenie.

Nazwa stowarzyszenia w Niemczech

Nazwa stowarzyszenia w Niemczech musi być unikalna i nie może być zastrzeżoną marką. Nie może także wprowadzać w błąd, jeżeli chodzi o działalność stowarzyszenia, jego rodzaj oraz wielkość. W przypadku, gdyby stowarzyszenie naruszyło prawo w stosunku do nazewnictwa, może nawet zostać ono pociągnięte do odpowiedzialności prawnej oraz zmuszone do zmiany nazwy. W takich przypadkach grożą bardzo często konsekwencje natury finansowej, np. płacenie odszkodowania oraz dodatkowe koszty związane z przemianowaniem.

Statut stowarzyszenia w Niemczech

Każde stowarzyszenie musi mieć swój statut. Informacje, które muszą zostać obowiązkowo zawarte w statucie niemieckiego stowarzyszenia to:

• nazwa stowarzyszenia,
• siedziba stowarzyszenia (oznacza tylko miejscowość, a nie dokładny adres),
• regulacja dotyczącą sprawy rejestracji stowarzyszenia,
• cel stowarzyszenia,
• zasady wstępowania i występowania członków stowarzyszenia,
• wysokość ustalonych składek członkowskich,
• zasady uwierzytelniania decyzji (sposób prowadzenia protokołów i dokumentacji),
• reguły powoływania zarządu stowarzyszenia,
• reguły powoływania walnego zgromadzenie stowarzyszenia.

Stwierdzenie użyteczności publicznej stowarzyszenia w Niemczech

Stowarzyszenia, które mają wpisane w statucie cele użyteczności publicznej (Gemeinnützigkeit), nie są automatycznie zwolnione z podatków lub mogą korzystać z ulg podatkowych. W tym celu stowarzyszenie musi złożyć wniosek do niemieckiego Urzędu Skarbowego (Finanzamt) aby oficjalnie stwierdzić, że jest ono stowarzyszeniem użyteczności publicznej. Dodatkowo Finanzamt sprawdza w ciągu kolejnych trzech lat, czy stowarzyszenie nadal spełnia warunku użyteczności publicznej. W przypadku decyzji negatywnej, traci on przywileje podatkowe.

Wpisane stowarzyszenia do rejestru stowarzyszeń w Niemczech

Wpisanie stowarzyszenia do sądowego rejestru stowarzyszeń nadaje mu status „eingetragener Verein” (e.V.), przez co uzyskuje ono osobowość prawną. Wpis do rejestru dokonywany jest przez zarząd. W takim przypadku konieczne jest także przedłożenie notarialnie uwierzytelnionych podpisów członków zarządu, protokołu z zebrania założycielskiego oraz statut założycielskiego (oryginał i kopia), które zostały podpisane przez wszystkich członków stowarzyszenia. Pod złożeniu wymaganych dokumentów zarząd otrzymuję wyciąg z rejestru potwierdzający status e.V. do przedłożenia w niemieckim Urzędzie Skarbowym (Finanzamt).

Otwarcie firmowego konta bankowego

Kolejnym koniecznym krokiem jest otworzenie konta bankowego i zgłoszenie stowarzyszenia w niemieckim Urzędzie Skarbowym (Finanzamt). Do tego potrzebny będzie wspomniany wyciąg z rejestru stowarzyszeń. Organem dokonującym zgłoszenia jest zarząd stowarzyszenia.

Organy stowarzyszenia

Każde stowarzyszenie ma dwa obowiązkowe organy. Jednym z nich jest zebranie członków (Mitgliederversammlung), drugim zarząd (Vorstand des Vereins). Zebranie członków (Mitgliederversammlung) jest najwyższym gremium decyzyjnym stowarzyszenia, podczas gdy zarząd reprezentuje je prawnie na zewnątrz. Ilość członków zarządu oraz ich poszczególne zadania są uregulowane w statucie. Prawodawstwo niemieckie nie przewiduje tutaj konkretnych wytycznych co do nazwy funkcji oraz zakresu obowiązków poszczególnych członków zarządu. Przeważnie zarząd składa się z maksymalnie 5 osób. Typowymi stanowiskami w zarządzie stowarzyszenia są Vereinsvorsitzender (przewodniczący stowarzyszenia), stellvertretender Vereinsvorsitzender (zastępca przewodniczącego), Kassenwart (skarbnik), Schriftführer (protokolant/sekretarz),

Zarząd reprezentuje prawnie stowarzyszenie i jego członkowie są wpisani w rejestrze stowarzyszeń i każda zmiana personalna w zarządzie musi zostać tam oficjalnie zgłoszona.

Koszty założenia stowarzyszenia w Niemczech

Opłaty wynikające z założenia stowarzyszenia są niskie. Składają się na nie:

• Opłata notarialna za poświadczenie rejestracji (koszty wynoszą ok. 25,00 euro),
• Opłata rejestracyjna za wpis do rejestru właściwego sądu rejonowego (ok. 50 euro),
• Oficjalne ogłoszenie rejestracji stowarzyszenia (od 10 do 30 euro).

Dodatkowe koszty mogą powstać są w przypadku, gdy stowarzyszenie zleci prawnikowi sporządzenie statutu. Także późniejsze wpisy do rejestru stowarzyszeń wiążą się z dodatkowymi kosztami.

Korzyści wynikające z faktu założenia zarejestrowanego stowarzyszenia w Niemczech

Z faktu rejestracji jako stowarzyszenie użyteczności publicznej wynikają różnorodne korzyści natury prawnej i finansowej. Przede wszystkim jego członkowie nie ponoszą odpowiedzialności prywatnej. W odróżnieniu od innych form prawnych, jak na przykład GmbH, nie jest wymagany kapitał założycielski. Także koszty związane z formalnościami założycielskimi są bardzo niskie. Ponadto stowarzyszenie korzysta z wielu ulg podatkowych lub może zostać całkowicie zwolnione z płacenia podatków. Ze względu na zdolność prawną stowarzyszenie może dokonywać czynności prawnych i zawierać umowy lub nabywać mienie stowarzyszenia przeznaczone na działalność statutową. W przypadku stowarzyszeń, których działalność nie jest nienastawiona na zysk, istnieje możliwość uzyskania wsparcia finansowego na działalność statutową np. bezpośrednio poprzez dotacje państwowe, federalne lub unijne, od różnych fundacji albo pośrednio poprzez różnego rodzaju zniżki lub możliwość bezpłatnego korzystania z infrastruktury publicznej.