Elektroschrott: Oto jak jest definiowany oraz jak legalnie pozbyć się złomu elektronicznego w Niemczech!

Złom i odpady elektroniczne stanowią ogromne obciążenie dla środowiska naturalnego i muszą zostać poddane recyclingowi. Ale co to jest złom elektryczny i elektroniczny? W w jaki sposób należy prawidłowo, w sposób przyjazny dla środowiska zutylizować stare urządzenia elektroniczne? Na co zwrócić uwagę, aby jako użytkownik i konsument nie złamać obowiązujących przepisów? Tego wszystkiego dowiecie się z naszego artykułu. Serdecznie zapraszamy do lektury!

Co to jest „Elektroschrott”?

Według „Ustawy o sprzęcie elektrycznym i elektronicznym” (Elektro- und Elektronikgerätegesetz ElektroG) wszystkie urządzenia, które do działania potrzebują energii elektrycznej.

Zgodnie ze zmianami w ustawie z 15. sierpnia 2018 roku wszystkie produkty uważane są za odpady elektroniczne, jeżeli zawierają on trwale zainstalowane elementy elektryczne lub elektroniczne. Oznacza to, że jeżeli w przedmiocie codziennego użytku znajduje się element elektryczny na stałe nim połączony lub wymiana tego elementu jest trudna lub prawie niemożliwa bez uszkodzenia produktu, to cały produkt jest urządzeniem zaliczanym do złomu elektronicznego.

Jakie produkty to złom elektroniczny?

Oprócz powszechnie znanych, „zwykłych” odpadów elektronicznych, takich jak suszarki do włosów, golarki, komputery, pralki, lodówki, kuchenki elektryczne, do kategorii „elektronicznych śmieci” w Niemczech zaliczane są także buty z podświetlaną podeszwą, szafki i szafy i zamontowanym na stałe oświetleniem, podświetlane lustra, fotele z funkcją masażu i fotele telewizyjne z regulacją elektroniczną, e-bikes (rowery elektryczne), moduły fotowoltaiczne, sejfy z zamkami elektronicznymi, oraz lampy.

Od 1 maja 2019 roku za złom elektroniczny uznawane są także wtyki, wtyczki i elektryczne listwy połączeniowe, adaptery (np. HDMI, DVI-HDMI, USB do Micro-USB), kable audio, HDMI i USB, bębny kablowe, wszelkiego rodzaju przedłużacze, anteny zewnętrzne, anteny dachowe, anteny wewnętrzne, gniazda elektryczne i telefoniczne.

Jakie produkty nie są złomem elektronicznym?

Produkty, w których elektryka lub elektronika nie są zainstalowane na stałe i takie, z których może je bez większych problemów wymontować, nie są jako całość zaliczane do złomu elektrycznego. W tym przypadku jedynie części elektryczne muszą zostać ustawowo zutylizowane. Przykładem takich produktów są szafki lub szafy z przykręconym oświetleniem lub dynamo rowerowe.

W myśl ustawy złomem elektrycznym/elektronicznym nie są następujące produkty:

• Żarówki nie zawierające substancji szkodliwych, czyli żarówki i lampy halogenowe. Mogą być one wyrzucane do „Restmüll“, czyli do odpadów nie nadających się do powtórnego przetworzenia.
• Wszelkiego rodzaju zabawki mechaniczne, takie jak figurki ze sprężynami do nakręcania lub pozytywki, również należą do pojemnika z „Restmüll“.
• Pojedyncze baterie i akumulatory nie mogą zostać wyrzucone do śmieci, lecz muszą zostać zwrócone do punktu sprzedaży detalicznej, specjalnego punktu zbiórki lub zawiezione do tzw. „Werkstoffhof” lub „Recyclinghof”, gdzie są zbierane w specjalnych kontenerach.
• Nagrzewnice wodne i urządzenia klimatyzacyjne są uznawane za „instalacje stacjonarne”; nie są one złomem elektronicznym i muszą zostać zutylizowane w specjalny sposób.
• Wszystkie komponenty, które nie zostały jeszcze zainstalowane w urządzeniu. Należą do nich kable kupowane na metry, akcesoria kablowe, takie jak zaciski kablowe lub skrzynkowe, gniazda lamp, wyłączniki, przełączniki, przyciski, gniazda i wtyki do instalacji w urządzeniu.

Gdzie prawidłowo oddać złom elektroniczny w Niemczech?

W myśl ustawy każdy punkt handlowy zajmujący się sprzedażą detaliczną produktów elektrycznych i elektronicznych dysponujący powierzchnią sprzedażową powyżej 400 m² jest zobowiązany do przyjęcia starego urządzenia o wymiarach do 25 cm (np. toster, mikser, czajnik elektryczny, telefon komórkowy). Ten obowiązek odbioru ma zastosowanie również do sprzedaży wysyłkowej i handlu internetowego. W tym przypadku minimalna powierzchnia 400 metrów kwadratowych odnosi się do całej powierzchni magazynowej i wysyłkowej sprzedawcy. W przeciwieństwie do handlu stacjonarnego, handel internetowy ma możliwość decydowania o tym, jaką formę odbioru urządzeń elektronicznych oferuje kupującemu. Dostawca może zatem zdecydować, czy zaakceptuje bezpłatną wysyłkę starych urządzeń, ich bezpłatny odbiór przy dostawie nowego urządzenia, czy tylko bezpłatne oddanie w punkcie odbioru. W tym ostatnim przypadku kupujący musi samodzielnie zawieść stare urządzenia do punktu zbiórki na własny koszt.

Jeśli stare urządzenie elektryczne ma większe wymiary niż 25 centymetrów długości jednego kanta (np. pralka, telewizor, lodówka lub drukarka), sprzedawca jest zobowiązany do jego bezpłatnego odbioru przy zakupie nowego urządzenia tego samego typu. Jeśli Wasze nowe urządzenie zostanie dostarczone do domu i chcecie, aby stare urządzenie w tym samym czasie zostało odebrane przez handlarza, musicie poinformować o tym sprzedawcę już w momencie zawarcia umowy kupna.

Dodatkowo w Niemczech jednostki administracyjne muszą zapewnić możliwość utylizacji odpadów elektronicznych. W każdej gminie lub okręgu administracyjnym musi znajdować się tak zwany „Recyclinghof” lub „Wertstoffhof”, gdzie osoby prywatne mogą przywieźć złom elektroniczny lub inne odpady. Mieszkańcy mają także możliwość uzgodnienia terminu (online lub w Bürgerservice) do odbioru tak zwanego „Sperrmüll“, czyli odpadów wielkogabarytowych do 3m³. W przypadku większej ilości konieczne jest uzgodnienie indywidualnego terminu.

Kary za nielegalne wyrzucanie odpadów elektronicznych w Niemczech

Kary pieniężne za nielegalne wyrzucanie złomu elektronicznego są w Niemczech dość wysokie. W zależności od ilości urządzeń oraz bundeslandu mogą one wynosić od 50 do nawet 10.000 tysięcy euro.

(1) W Bremie grzywna za nielegalne wyrzucenia urządzeń elektronicznych i elektrycznych zawierających substancje szkodliwe dla środowiska, takie jak monitory komputerowy, urządzenia chłodzące i chłodnicze wynosi na od 150 do 2.500 euro.