Badanie organizacji ekologicznej wykazało obecność per- i polifluorowanych substancji (PFAS) w próbkach wód gruntowych i wodociągowych
Organizacja Bund für Umwelt und Naturschutz Deutschland (BUND) wykryła obecność związków z grupy PFAS w próbkach pobranych z berlińskiego gruntu i sieci wodociągowej. Informację o wynikach badań podał lokalny nadawca RBB.
W całych Niemczech BUND przebadał 46 próbek wód gruntowych i pitnych — w 42 z nich stwierdzono obecność PFAS. W badaniu nie zanotowano przekroczeń obowiązujących dziś prawem wartości granicznych. Jednak w trzech lokalizacjach — Zeuthen (Brandenburgia), Ludwigslust i Güstrow (Meklemburgia-Pomorze Przednie) — zmierzone stężenia przekroczyły prognozowane, zaostrzane przyszłe limity, które mają obowiązywać od 2026 lub 2028 r. Mimo wykrycia PFAS rzecznicy BUND podkreślają, że zgodnie z obowiązującymi przepisami w większości miejsc woda z kranu jest zdaniem ekspertów bezpieczna do picia.
Gdzie wykryto największe stężenia?
Najwyższe obciążenie kilkoma różnymi związkami PFAS odnotowano w próbce pochodzącej z rejonu berlińskiego obszaru rządowego. W czterech próbkach PFAS nie wykryto — BUND podkreśla jednak, że badania miały charakter miejscowy i czasowy, dlatego nie odzwierciedlają stanu całej sieci wodociągowej w mieście.
Czym są PFAS i dlaczego budzą niepokój?
PFAS (per- i polifluorowane alkilsubstancje) to grupa syntetycznych związków obejmująca ponad 10 000 różnych substancji. Ze względu na trwałe wiązania węgiel-fluor są w środowisku praktycznie nieulegające rozkładowi — stąd nazwa potoczna: „chemikalia wieczności”. Zastosowanie PFAS jest szerokie: stosuje się je m.in. w powłokach trudnopalnych, odzieży wodoodpornej, opakowaniach spożywczych oraz pianach gaśniczych.
Badania naukowe łączą narażenie na niektóre PFAS z szeregiem problemów zdrowotnych. Liczne prace wskazują m.in. na wpływ na układ odpornościowy (osłabienie odpowiedzi immunologicznej), zwiększone ryzyko niektórych nowotworów, zaburzenia płodności oraz powiązania z otyłością i zaburzeniami metabolicznymi. Z uwagi na różnorodność związków i różne profile toksykologiczne, ocena ryzyka wymaga jednak precyzyjnych analiz i długoterminowych badań.
Co dalej? Limity, monitoring i działania zapobiegawcze
Władze krajowe pracują nad zaostrzeniem przepisów dotyczących PFAS w wodzie pitnej — zgodnie z zapowiedziami nowe ograniczenia mają wejść w życie w kolejnych latach (2026/2028). Próbki wskazujące na przekroczenia przyszłych standardów w trzech miejscowościach pokazują, że konieczne będą intensyfikacja monitoringu, identyfikacja lokalnych źródeł zanieczyszczeń oraz wdrożenie technologii oczyszczania wody tam, gdzie to konieczne.
Specjaliści zalecają także:
- systematyczne i szerzej zakrojone badania w sieciach wodociągowych;
- szybką identyfikację punktowych źródeł PFAS (np. zastosowanie pian gaśniczych, zakłady przemysłowe);
- informowanie mieszkańców i grup wrażliwych (np. kobiety w ciąży, małe dzieci) w miejscach o podwyższonych stężeniach;
- rozważenie technologii usuwania PFAS (np. aktywnego węgla, odwróconej osmozy) tam, gdzie przekroczenia się potwierdzą.
Podsumowanie
Odkrycie PFAS w próbkach badanych przez BUND wzmacnia głosy ekspertów nawołujących do zaostrzenia monitoringu i przepisów oraz do szybkiego wyjaśnienia źródeł zanieczyszczeń. Chociaż obecnie — według obowiązujących taryf prawnych — wartości graniczne nie zostały masowo przekroczone i w większości miejsc woda pitna pozostaje uznawana za bezpieczną, wykrycie tych trwałych substancji w sieciach wodociągowych Berlina i innych lokalizacjach jest sygnałem alarmowym wymagającym dalszych kroków administracyjnych i technicznych.
źródło: berliner-zeitung.de
