Rekordowy deficyt niemieckich gmin spowodowany rosnącymi wydatkami socjalnymi

Finansowa sytuacja niemieckich gmin pogarsza się w alarmującym tempie. W 2024 roku deficyt budżetowy jednostek samorządu terytorialnego osiągnął rekordowe 24,8 miliarda euro, co oznacza znaczny wzrost w porównaniu do 6,6 miliarda euro w roku 2023. Głównym powodem tej niepokojącej tendencji są rosnące wydatki na świadczenia socjalne, które znacząco obciążają budżety gmin.

Bezprecedensowy wzrost deficytu

Z danych opublikowanych przez Federalny Urząd Statystyczny wynika, że deficyt niemieckich gmin i związków gminnych w 2024 roku był najwyższy od czasu zjednoczenia Niemiec w 1990 roku. Około 6,2% wszystkich wydatków nie zostało pokrytych z regularnych dochodów, co oznacza konieczność sięgania po rezerwy finansowe lub zaciągania nowych zobowiązań kredytowych. Szczególnie niepokojący jest wzrost deficytu w podstawowych budżetach gminnych, który wyniósł 24,3 miliarda euro, czyli niemal czterokrotnie więcej niż w 2023 roku (6,3 miliarda euro).

Rosnące koszty świadczeń socjalnych

Głównym czynnikiem napędzającym wzrost deficytu są wydatki socjalne, które w 2024 roku wzrosły o 11,7%, co stanowi wzrost o 8,9 miliarda euro, osiągając łączną wartość 84,5 miliarda euro. Największy wpływ na ten wzrost miały podwyższone stawki świadczeń w ramach pomocy społecznej i zasiłku obywatelskiego (Bürgergeld), które weszły w życie 1 stycznia 2024 roku. Zwiększone stawki doprowadziły do tego, że więcej osób mogło skorzystać z tych form wsparcia.

Wydatki na pomoc społeczną wzrosły o 12,4% i wyniosły 21,1 miliarda euro. Koszty związane z opieką nad dziećmi i młodzieżą wzrosły o 17,1%, osiągając poziom 18,3 miliarda euro. Natomiast środki przeznaczone na integrację osób z niepełnosprawnościami wzrosły o 13,6%, osiągając 22,7 miliarda euro.

Wpływ podwyżek wynagrodzeń

Znaczący wpływ na rosnące wydatki gmin miały również podwyżki płac w sektorze publicznym. Koszty wynagrodzeń wzrosły o 8,9% i wyniosły 88,1 miliarda euro. Było to konsekwencją zawartych w 2024 roku porozumień płacowych oraz zwiększenia liczby zatrudnionych w kluczowych obszarach sektora publicznego.

Krytyka i żądania zmian

W obliczu coraz trudniejszej sytuacji finansowej, przedstawiciele samorządów domagają się większego wsparcia ze strony rządu federalnego i landów. Organizacje zrzeszające miasta i gminy, takie jak Niemiecki Związek Miast i Gmin, Niemiecki Związek Powiatów oraz Niemiecki Związek Miast, apelują o zwiększenie udziału samorządów w podatkach wspólnych. W wywiadzie dla „Frankfurter Allgemeine Zeitung” przedstawiciele tych organizacji podkreślili, że rząd federalny oraz rządy poszczególnych landów nie mogą rozszerzać zadań gmin bez zapewnienia im odpowiednich środków finansowych.

André Berghegger, dyrektor generalny Niemieckiego Związku Miast i Gmin, w rozmowie z „Handelsblatt” zwrócił uwagę na ogromne obciążenie samorządów związane z przyjmowaniem, zakwaterowaniem i integracją uchodźców. „Od miesięcy niemieckie gminy funkcjonują na granicy swoich możliwości” – podkreślił Berghegger, apelując o zwiększenie wsparcia finansowego, zwłaszcza na rynku pracy, co mogłoby przyczynić się do skuteczniejszej integracji migrantów.

Podsumowanie

W obliczu rekordowego deficytu finansowego niemieckie gminy stają przed coraz większymi wyzwaniami. Rosnące koszty świadczeń socjalnych, podwyżki wynagrodzeń oraz wzrost liczby beneficjentów systemu pomocy publicznej prowadzi do coraz większego zadłużenia samorządów. W tej sytuacji konieczne są zdecydowane działania ze strony rządu federalnego i landów w celu zapewnienia stabilności finansowej gmin oraz skutecznego zarządzania rosnącymi wydatkami.

źródło: spiegel.de