Niemcy: Ile wynosi emerytura dla osoby, która nigdy nie pracowała?

Czy osoba, która nigdy w życiu nie pracowała, może liczyć na emeryturę od państwa? Jak działa ten system i jakie są zasady?

Odpowiedź jest prosta: kto nigdy nie pracował, ten nie otrzyma emerytury.

Wyjątek: rodzice wychowujący dzieci

Istnieje jednak pewien wyjątek. Rodzice, którzy wychowali więcej niż jedno dziecko, mogą uzyskać prawo do emerytury, ponieważ niemiecki system emerytalny uwzględnia również pracę wychowawczą. Szczegóły na ten temat znajdują się poniżej.

Państwo zapewnia wsparcie dla osób bez środków do życia

Mimo braku prawa do emerytury, osoby, które nie mogą się samodzielnie utrzymać, mogą otrzymać wsparcie od państwa.

• Osoby, które są zdolne do pracy, ale jeszcze nie osiągnęły wieku emerytalnego, mogą ubiegać się o Bürgergeld (wcześniej nazywane „Arbeitslosengeld II”, czyli potocznie „Hartz IV”).
• Osoby, które osiągnęły wiek emerytalny, mogą ubiegać się o Grundsicherung, czyli zabezpieczenie socjalne dla seniorów.

Grundsicherung – wsparcie dla osób z niską emeryturą

Grundsicherung to forma zabezpieczenia dla tych, którzy nie odprowadzali składek na ubezpieczenie emerytalne lub ich emerytura jest zbyt niska, by zapewnić im środki do życia. Niemiecki system emerytalny podaje zasadę: osoby, które mają mniej niż 1062 euro miesięcznie na utrzymanie, powinny sprawdzić, czy kwalifikują się do otrzymania Grundsicherung.

Podobnie jak w przypadku Bürgergeld, Grundsicherung jest przyznawane na okres 12 miesięcy, po czym trzeba ponownie złożyć wniosek. Wniosek należy składać w urzędzie socjalnym w miejscu zamieszkania.

Obowiązek alimentacyjny wobec rodziców i dzieci

Podczas przyznawania Grundsicherung brany jest pod uwagę zarówno majątek, jak i dochody wnioskodawcy.

• Osoba składająca wniosek musi najpierw wykorzystać swoje oszczędności, zanim otrzyma pomoc.
• Wyjątkiem są: gotówka do 10 000 euro, podstawowe wyposażenie mieszkania oraz przedmioty o wartości sentymentalnej, które znacznie przewyższają swoją wartością materialną.
• Dom lub mieszkanie są chronione, o ile ich wartość jest „odpowiednia” w stosunku do otrzymywanej pomocy.
• Oprócz oszczędności, przy przyznawaniu Grundsicherung brane są pod uwagę inne dochody, np. alimenty, dochody z wynajmu, odsetki bankowe, świadczenia z polis życiowych czy renty rodzinne.
• Dzieci wnioskodawcy mogą być zobowiązane do wspierania rodzica finansowo, jeśli zarabiają powyżej 100 000 euro brutto rocznie.

Rodzice wychowujący dzieci mogą uzyskać prawo do emerytury

Rodzice, którzy wychowali dzieci, mogą uzyskać prawo do emerytury, nawet jeśli nigdy nie pracowali zawodowo. Niemiecki system emerytalny przyznaje tzw. okresy wychowawcze (Kindererziehungszeiten), które są uznawane za lata pracy.

• Za każde dziecko urodzone po 1992 roku jednemu z rodziców przysługują 3 lata okresu wychowawczego.
• W przypadku dzieci urodzonych przed 1992 rokiem przysługuje 2,5 roku okresu wychowawczego.
• Aby nabyć prawo do emerytury, trzeba uzyskać co najmniej 5 lat składkowych (tzw. okresu oczekiwania – „Wartezeit”).

Aby skorzystać z tych uprawnień, konieczne jest złożenie wniosku w niemieckiej instytucji emerytalnej (Deutsche Rentenversicherung, DRV). Proces ten nazywa się „kontrola konta” (Kontenklärung). Nie odbywa się to automatycznie.

Maksymalna emerytura dla rodzica czworga dzieci

Rodzice mogą się podzielić latami wychowawczymi – ten, kto faktycznie zajmował się dzieckiem, może je uwzględnić w swoim okresie składkowym. Nie można jednak pobierać dodatkowych świadczeń emerytalnych za opiekę nad dzieckiem, jeśli rodzic jest np. urzędnikiem państwowym.

Pomimo uznania lat wychowawczych jako okresu składkowego, kwota emerytury jest stosunkowo niska. Osoba, która nie pracowała zawodowo, ale wychowała czworo dzieci, może liczyć maksymalnie na 451 euro miesięcznie (stan na kwiecień 2024).

Podsumowanie

Osoba, która nigdy nie pracowała, co do zasady nie otrzyma emerytury w Niemczech. Może jednak ubiegać się o Grundsicherung, o ile nie posiada znaczącego majątku ani dochodu. Wyjątkiem są rodzice, którzy wychowywali dzieci – mają oni możliwość nabycia prawa do minimalnej emerytury. W każdym przypadku konieczne jest złożenie odpowiednich wniosków do niemieckiej administracji.

źródło: stern.de