Niemcy: dzieci imigrantów mniej zadowolone z życia niż ich rodzice

Naukowcy mówią o „paradoksie integracji”

Z badań Federalnego Instytutu Badań nad Ludnością (Bundesinstitut für Bevölkerungsforschung – BiB) wynika, że drugie pokolenie imigrantów w Niemczech jest przeciętnie mniej zadowolone z życia niż ich rodzice. Wyniki te dotyczą wyłącznie dorosłej części społeczeństwa.

Młodsze pokolenie imigrantów mniej szczęśliwe

Jak pokazuje najnowszy Monitor Dobrostanu (Monitor Wohlbefinden) opracowany przez BiB, średni poziom zadowolenia wśród dzieci osób, które przybyły do Niemiec, wynosi 6,8 punktu w skali od 0 do 10. Aż 33,7 procent badanych określa się jako osoby mało zadowolone z życia.
Dla porównania – wśród imigrantów pierwszego pokolenia średnia satysfakcji z życia jest wyższa i wynosi 7,1 punktu, a odsetek niezadowolonych to 27,5 procent. To wartości zbliżone do średniej w całej niemieckiej populacji.

Źródła różnic i tzw. „paradoks integracji”

Zdaniem naukowców różnice te wynikają głównie z przyczyn społeczno-ekonomicznych i demograficznych. Jak wyjaśnia Sebastian Will, współautor raportu, osoby z pochodzeniem migracyjnym, nawet w drugim pokoleniu, częściej zajmują gorzej opłacane stanowiska. Wiele z nich dorastało z przekonaniem, że uda im się osiągnąć wyższy status społeczny niż rodzice, co prowadzi do frustracji, gdy oczekiwany awans nie następuje.

„Większy poziom integracji często wiąże się z większą wrażliwością na nierówność i doświadczenia dyskryminacji, co może obniżać ogólne poczucie zadowolenia z życia” – tłumaczy Will. W literaturze socjologicznej zjawisko to określa się mianem paradoksu integracji.

Imigranci z Europy Wschodniej najbardziej zadowoleni

Między imigrantami pierwszego pokolenia a resztą społeczeństwa niemieckiego nie stwierdzono istotnych różnic w poziomie zadowolenia z życia. Co więcej, satysfakcja wzrasta wraz z długością pobytu w Niemczech.
Różnice pojawiają się jednak przy porównaniu poszczególnych grup pochodzeniowych. Najbardziej zadowoleni z życia są imigranci z Europy Wschodniej, podczas gdy osoby przybyłe z Azji i Afryki częściej wykazują niższy poziom satysfakcji. Autorzy raportu wskazują tu na czynniki takie jak większe różnice społeczno-ekonomiczne, bariery kulturowe oraz doświadczenia rasizmu.

Niska satysfakcja wśród uchodźców z Ukrainy

Szczególnie niski poziom zadowolenia z życia odnotowano wśród osób przybyłych z Ukrainy. Ich średni wynik to 6,3 punktu, czyli wyraźnie mniej niż w całej populacji Niemiec. Najbardziej niezadowolone są kobiety oraz osoby żyjące samotnie, bez partnera.
Jednocześnie, jak podkreśla Katharina Spieß, dyrektorka BiB, ogólne samopoczucie ukraińskich uchodźców z czasem uległo poprawie – ich poziom zadowolenia stopniowo rośnie od momentu przyjazdu do Niemiec.

Znaczenie statusu pobytowego

Wśród osób ubiegających się o azyl kluczową rolę odgrywa status pobytowy. Według danych BiB, uchodźcy z uznanym tytułem ochronnym są średnio znacznie bardziej zadowoleni z życia (7,5 punktu) niż ci, którzy posiadają jedynie status tolerowany (5,6 punktu) lub wciąż czekają na decyzję urzędów (5,7 punktu).

Ogólny nastrój w Niemczech ulega poprawie

Na tle całego społeczeństwa badacze odnotowali poprawę nastrojów w Niemczech. Zwiększenie zadowolenia z życia wiązane jest z końcem pandemii COVID-19, ustabilizowaniem sytuacji energetycznej oraz oswojeniem się społeczeństwa z wojną w Ukrainie.

Czym jest Monitor Dobrostanu

Federalny Instytut Badań nad Ludnością prowadzi coroczny Monitor Dobrostanu, analizując poziom zadowolenia dorosłych mieszkańców Niemiec. Badania opierają się na reprezentatywnych danych z różnych paneli, m.in. Familiendemografisches Panel i Sozio-oekonomisches Panel. Uczestnicy ankiet proszeni są o ocenę swojego ogólnego zadowolenia z życia.

W tegorocznej edycji szczególny nacisk położono na sytuację osób z pochodzeniem migracyjnym – pojęciem tym określa się wszystkich, którzy sami przybyli do Niemiec lub których oboje rodziców są imigrantami. BiB podkreśla, że termin ten różni się od wcześniejszego pojęcia „tła migracyjnego”, które obejmowało również osoby mające tylko jednego rodzica cudzoziemca lub posiadające inną narodowość.

źródło: zeit.de