W gospodarstwach domowych zużyty sprzęt elektroniczny gromadzi się szybciej, niż można przypuszczać — od starych pilotów, przez niedziałające telefony, aż po zepsute tostery. Jednak nie wszystkie elektroodpady można wrzucać do kosza na śmieci. Odpowiednia ich utylizacja nie tylko chroni środowisko, ale też jest obowiązkiem prawnym. Wyjaśniamy, czym dokładnie są elektroodpady, dlaczego nie można wyrzucać ich do odpadów zmieszanych i jak prawidłowo je utylizować — łatwo, bezpiecznie i zgodnie z przepisami.
Czym są elektroodpady?
Pod pojęciem elektroodpadów kryją się zużyte lub niesprawne urządzenia elektryczne i elektroniczne. Zalicza się do nich powszechnie używane sprzęty codziennego użytku, takie jak:
- telewizory,
- komputery,
- sprzęt AGD,
- konsole do gier,
- przewody i kable.
Warto jednak pamiętać, że nie wszystko, co wygląda na sprzęt elektroniczny, kwalifikuje się jako elektroodpad. Na przykład baterie są klasyfikowane osobno i należy je wyrzucać do specjalnych pojemników dostępnych w supermarketach. W przypadku urządzeń z akumulatorem (np. lampki, szczoteczki elektryczne) należy – o ile jest to możliwe i bezpieczne – przed oddaniem sprzętu wyjąć akumulator i zutylizować go oddzielnie.
Gdzie można oddać elektroodpady?
W natłoku codziennych obowiązków łatwo odłożyć na później pozbycie się niepotrzebnych sprzętów. Na szczęście istnieje kilka sprawdzonych i bezpłatnych możliwości oddania elektroodpadów:
- Sklepy RTV i AGD – to jedno z głównych miejsc, gdzie można oddać zużyty sprzęt.
- Większe supermarkety, dyskonty i drogerie – zazwyczaj przyjmują tylko drobne urządzenia (do 25 cm długości), takie jak: telefony, golarki, piloty czy tostery.
Uwaga: Sklepy zobowiązane są do przyjęcia elektroodpadów tylko wtedy, gdy ich powierzchnia sprzedażowa dla sprzętu elektrycznego wynosi co najmniej 400 m².
Zasady i ograniczenia dotyczące oddawania sprzętu
Sposób utylizacji elektroodpadów zależy od miejsca, do którego je oddajemy:
- Punkty recyklingu i tzw. Wertstoffhöfe prowadzone przez gminy przyjmują wszystkie urządzenia – bez względu na ich rozmiar czy typ.
- Sklepy i dyskonty przyjmują wyłącznie małe urządzenia (do 25 cm długości) i tylko wtedy, gdy spełniają wymagania powierzchniowe.
- Supermarkety i sklepy spożywcze muszą przyjmować elektroodpady, jeśli posiadają co najmniej 800 m² powierzchni całkowitej i mają w ofercie sprzęt elektroniczny.
- Sprzedawcy internetowi również są prawnie zobowiązani do przyjmowania zużytych urządzeń – przy dostawie nowego sprzętu muszą zapewnić możliwość bezpłatnego zwrotu starego, porównywalnego typu (np. stary telewizor przy zakupie nowego).
Dlaczego elektroodpady nie mogą trafić do śmieci zmieszanych?
Urządzenia elektroniczne zawierają cenne i często rzadkie surowce, takie jak:
- miedź,
- aluminium,
- złoto.
Ich odzysk w procesie recyklingu pozwala na oszczędność zasobów naturalnych i zmniejszenie emisji CO₂.
Jednocześnie wiele urządzeń zawiera substancje niebezpieczne – na przykład rtęć w świetlówkach. Niewłaściwa utylizacja może doprowadzić do skażenia środowiska i stanowi zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Dlatego wrzucanie elektroodpadów do zwykłego kosza na śmieci, pojemników na metale lub do odpadów wielkogabarytowych jest surowo zabronione i podlega karze.
Co się dzieje z elektroodpadami po ich oddaniu?
W Niemczech zużyty sprzęt elektroniczny trafia do jednego z około 340 certyfikowanych zakładów wstępnej obróbki. Tam urządzenia są w pierwszej kolejności sprawdzane pod kątem możliwości naprawy i ponownego wprowadzenia do obrotu.
Sprzęty, których nie da się już wykorzystać, są:
- dokładnie opróżniane z płynów i substancji szkodliwych,
- rozbierane na części,
- rozdrabniane i sortowane na poszczególne materiały.
Odzyskane surowce trafiają do odpowiednich zakładów przetwórczych – hut stali, zakładów przetwórstwa miedzi czy specjalistycznych firm recyklingowych. Dzięki temu stare urządzenia zyskują drugie życie, a surowce są ponownie wykorzystywane w przemyśle.
Co zrobić w przypadku nielegalnego wyrzucenia elektrośmieci?
Jeśli zauważysz nielegalnie porzucony sprzęt elektroniczny, możesz zgłosić to do miejskiego urzędu porządkowego (Ordnungsamt) za pośrednictwem odpowiednich punktów kontaktowych. Odpady zostaną wtedy usunięte przez odpowiednie służby na koszt osoby, która dopuściła się wykroczenia.
Podsumowanie:
Odpowiednia utylizacja elektroodpadów to nie tylko obowiązek prawny, ale i wyraz dbałości o środowisko. W Niemczech istnieje wiele dogodnych sposobów, by bezpiecznie i bezpłatnie pozbyć się starych urządzeń. Warto z nich korzystać, by chronić planetę i wspierać gospodarkę cyrkularną.
źródło: bild.de
