Kieszonkowe nie wystarcza na pokrycie wszystkich Waszych wydatków? Możecie poprawić swoją sytuację finansową podejmując pracę. Ale w jakim wieku jest to możliwe w Niemczech? Czy wystarczy mieć ukończone 13 lat? Jakie przepisy obowiązują, by chronić młodych ludzi? W tym artykule odpowiadamy na wszystkie ważne pytania dotyczące pracy dla uczniów w Niemczech: komu wolno pracować, jakie zawody wchodzą w grę, jak wygląda wynagrodzenie i na co trzeba uważać ubiegając się o pracę…
Od jakiego wieku uczniowie w Niemczech mogą podejmować pracę?
Praca dzieci jest w Niemczech zabroniona, co jest uregulowane w ustawie o ochronie pracy młodzieży (Jugendarbeitsschutzgesetz). Istnieją ograniczenia dla podejmowania pracy przez chłopców i dziewczęta, uzależnione od wieku oraz zakresu zadań. Granice wiekowe dotyczące pracy dla uczniów kształtują się następująco:
Praca dla uczniów w wieku do 13 lat
Tutaj warunki są najbardziej surowe. Praca dzieci w tym wieku nie jest w Niemczech dozwolona. A już na pewno niedopuszczalne są prace dla uczniów (niem. Schülerjobs) w klasycznym rozumieniu tego słowa. A przecież dzieci występują w filmach i programach telewizyjnych. Rzeczywiście, istnieją wyjątki dotyczące sektora mediów i kultury – w tym np. występów muzycznych i tanecznych, audycji radiowych, czy reklamy. Najpierw jednak pracodawca musi złożyć stosowny wniosek i uzyskać jego akceptację we właściwym miejscowo urzędzie sprawującym nadzór nad działalnością gospodarczą (Gewerbeaufsichtsamt). Oto w jakich zawodach jest to możliwe:
- model/modelka
- statysta/statystka w sztuce teatralnej
- pomoc w firmie rodzinnej (pomoc przy zbiorach, karmienie zwierząt, pomoc biurowa)
Praca dla uczniów w wieku 13 – 14 lat
Uczniowie poniżej piętnastego roku życia są uznawani przez niemieckie prawo za dzieci. W przypadku prac dla uczniów w tym wieku wymagana jest zgoda rodziców. Warunkiem jest, aby praca była lekka i odpowiednia dla dzieci. Nie może być niebezpieczna dla zdrowia, ani stwarzać zagrożenia dla sukcesów szkolnych. Dopuszcza się pracę w wymiarze maksymalnie dwóch godzin dziennie, w rolnictwie do trzech godzin. Niedopuszczalne jest wykonywanie prac przez uczniów w godzinach od 18.00 do 8.00 lub podczas zajęć szkolnych. Te prace są dopuszczalne:
- rozwożenie gazet
- opieka nad dziećmi
- korepetycje
- pomoc w zakupach
- opieka nad psem
Praca dla uczniów w wieku 15 – 18 lat
W tym przedziale wiekowym młodzi ludzie mogą pracować do ośmiu godzin dziennie. W końcu w tym wieku wiele osób w Niemczech rozpoczyna kształcenie zawodowe. Jest jednak jedno ograniczenie: praca może odbywać się tylko w godzinach od 6.00 rano do 20.00. Wobec osób powyżej 16. roku życia istnieją wyjątki od tej zasady, na przykład w przypadku zatrudnienia w restauracjach, w których młodzi ludzie mogą pracować do godziny 22.00. Po ukończeniu 16 lat mogą ponadto pracować w piekarni od godziny 5.00 rano, a po ukończeniu 17 lat – nawet od 4.00 rano. Kolejne wyjątki obowiązują w sektorze zdrowia (szpitalach i domach spokojnej starości), w rolnictwie i w sprzedaży. Tygodniowy czas pracy nie może przekroczyć 40 godzin. Praca w weekendy – poza wyjątkami – nie jest dozwolona.
Pracodawca musi jednak zapewnić 12 godzin czasu wolnego pomiędzy dwiema zmianami oraz przyznać dzień wolnego w przypadku pracy w sobotę. A zatem po ukończeniu 16. roku życia możliwe jest podjęcie wielu prac dla uczniów.
Trzeba zapewnić ochronę nieletnich
Ochrona nieletnich ogranicza wachlarz potencjalnych miejsc pracy dla uczniów, nie tylko pod względem godzin pracy, ale także pod względem wykonywanych czynności. Wszystkie prace, które są niebezpieczne – np. z powodu zbyt wysokiej lub niskiej temperatury, potencjalnych wypadków lub kontaktu z niebezpiecznymi substancjami – są zabronione. Naruszenie ustawy o ochronie pracy młodzieży może skutkować surowymi karami pieniężnymi w wysokości do 15.000 euro. Jeśli dzieci są narażone na konkretne niebezpieczeństwo podczas wykonywania pracy, możliwe jest nawet orzeczenie kary pozbawienia wolności do jednego roku.
Jakie są najpopularniejsze prace dla uczniów?
Uczniowie mają wiele możliwości zarabiania pieniędzy w czasie wolnym od zajęć szkolnych. Do szczególnie popularnych zajęć należy udzielanie korepetycji, rozwożenie gazet, praca w gastronomii, układanie towaru na półkach w supermarkecie, czy opieka nad dziećmi.
Ile można zarobić będąc uczniem?
Chociaż w Niemczech istnieje płaca minimalna, nie dotyczy ona uczniów poniżej 18. roku życia, którzy nie ukończyli kształcenia zawodowego. Tak więc wynagrodzenie zależy od zadań, doświadczenia i pracodawcy. Także wiek odgrywa tu pewną rolę. Mając 13 lub 14 lat zarabia się znacznie mniej niż w wieku 16 lub 17 lat.
Czy to ma sens?
Szkoła, a potem praca? Niektórzy rodzice, a nawet sami uczniowie martwią się, czy to się uda. Dobra wiadomość jest taka, że badanie przeprowadzone przez Niemiecki Instytut Badań Gospodarczych (niem. Deutsches Institut für Wirtschaft, DIW) wykazało, że wykonywanie pracy przez ucznia nie ma prawie żadnego wpływu na oceny i wyniki w nauce. Jedynie dzieci poniżej 14. roku życia uzyskiwały nieco niższe oceny, gdy pracowały w czasie wolnym od zajęć szkolnych.
Czy praca wykonywana przez uczniów podlega opodatkowaniu?
W zasadzie prace dla uczniów podlegają opodatkowaniu, ale w praktyce w większości przypadków są one nieopodatkowane. Powód jest prosty: zarobki są tak niskie, że nie przekraczają kwot wolnych od podatku.
Ile można zarobić będąc uczniem w Niemczech?
Nie ma określonej górnej granicy zarobków. Jeśli jednak pensja jest wyższa niż 520 euro i przekracza limity dotyczące pracy na Minijob, wówczas należy odprowadzić podatki i składki na ubezpieczenie społeczne. Teoretycznie uczniowie mogą zarabiać miesięcznie nawet 3.000 euro lub więcej, jeśli znajdą odpowiednio lukratywną pracę. Ważne jest jednak, aby przestrzegane były przepisy dotyczące godzin pracy zawarte w ustawie o ochronie pracy młodzieży.
Gdzie szukać pracy dla uczniów?
Oferty pracy dla uczniów cieszą się dużym zainteresowaniem, ale wcale nie tak łatwo je znaleźć. Od czego zacząć poszukiwania? Największe szanse na ich znalezienie są tutaj:
- portale z ofertami pracy dla uczniów
specjalistyczne portale takie jak schuelerjobs.de, aushilfsjobs.de, aushilfsjobs.info - lokalne ogłoszenia
Ogłoszenia o pracy w lokalnej gazecie codziennej lub bezpłatnych magazynach często zawierają oferty pracy dla uczniów. - ogłoszenia drobne
Portale ogłoszeniowe takie jak eBay oferują nie tylko możliwość dokonywania zakupów. Często można tam znaleźć również oferty pracy. - portale miejskie
Wiele miast posiada swoją stronę internetową, gdzie publikowane są ogłoszenia i aktualności. Często można tam znaleźć także oferty pracy dla uczniów. - kontakty
Czasem łatwo znaleźć pracę dla ucznia dzięki znajomościom, kontaktom z innymi ludźmi. Popytajcie wśród swoich znajomych i miejcie oczy otwarte na pojawiające się okazje. - Bundesagentur für Arbeit (Federalna Agencja Pracy)
Giełda pracy Federalnej Agencji Pracy (Jobbörse der Bundesagentur für Arbeit) zawiera również oferty pracy dla uczniów. Szukajcie zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin i pracy na Minijob.
Ponadto na wielu internetowych giełdach pracy można znaleźć ogłoszenia dotyczące pracy dla uczniów. Zajrzyjcie na przykład na stronę karrieresprung.de i sprawdźcie jakie oferty można tam znaleźć.
Ogłoszenia lokalne
Uczniowie potrzebują pracy, która jest blisko ich miejsca zamieszkania. Tym bardziej ważne jest poszukiwanie odpowiednich ofert pracy w danym regionie. Zamieszczanie ogłoszeń na terenie szkoły lub w lokalnych sklepach czy gazetach jest uważane za przestarzałą metodę rekrutacji pracowników, ale jest to ważna i dobra opcja w przypadku ofert pracy w najbliższej okolicy dla młodych ludzi. Nie musicie wybierać spośród tysięcy ofert pracy w promieniu 50 km. Wystarczy, że znajdziecie w pobliżu dorywczą pracę, która pozwoli Wam dorobić do kieszonkowego.
Ile zarabiają uczniowie w Niemczech?
Niestety, nie ma ogólnych regulacji dotyczących tego, ile mogą zarobić uczniowie. Ustawowa płaca minimalna nie dotyczy młodych ludzi poniżej 18. roku życia, którzy nie ukończyli kształcenia zawodowego. Oznacza to, że koniec końców wszystko zależy od rodzaju wykonywanej pracy i negocjacji z pracodawcą.
Niekiedy uczniowie mogą liczyć jedynie na zarobki rzędu 5-10 euro za godzinę, czyli poniżej płacy minimalnej. Jednak w zależności od wykonywanej pracy, mogą również uzyskać wyższe wynagrodzenie. Ważnym czynnikiem jest też wiek. Osoby mające 14 lub 15 lat otrzymują zazwyczaj niższe wynagrodzenie niż młodzi ludzie w wieku 17 lub 18 lat. Poza tym na wysokość zarobków wpływają te same czynniki, co w innych zawodach:
- Poziom trudności
Czy potrzebne są duże umiejętności, czy też zadania są bardzo proste? Im bardziej coś jest skomplikowane i trudne, tym lepiej będziecie opłacani. - Doświadczenie
Czy jest to Wasza pierwsza praca, czy macie już doświadczenie? W tym drugim przypadku możecie wynegocjować lepsze wynagrodzenie. - Region
Wynagrodzenie różni się w zależności od kraju związkowego. Istnieją również różnice w wysokości płac między większymi miastami a regionami wiejskimi. - Pracodawca
To, czy pracujecie dla prywatnego zleceniodawcy, czy jesteście zatrudnieni przez firmę, także ma duży wpływ na wysokość Waszego wynagrodzenia.
Jakie oferty pracy dla młodych ludzi można znaleźć w Niemczech?
Poniżej przedstawiamy typowe prace dla uczniów oraz te, które są odpowiednie dla nastolatków:
Prace w ogrodzie
Przycinanie żywopłotu czy koszenie trawnika – czasem wystarczy zapytać sąsiada, czy nie potrzebuje kogoś do pomocy. Warto jednak pamiętać, że prace ogrodowe wiążą się z pewnym wysiłkiem fizycznym. Zalety: ruch, świeże powietrze, natura. Wady: możliwość wykonywania prac w ogrodzie jest nadzwyczaj mocno uzależniona od pogody. Jeśli leje jak z cebra, nie można wykonać pracy, a wtedy upragnione wynagrodzenie przepada.
Opieka nad dziećmi
Praca dla osób, które lubią małe dzieci. Jeśli maluch prześpi całą noc, to są to łatwo zarobione pieniądze. Ale: odpowiedzialność jest duża, trzeba być bardzo uważnym! Jeśli ktoś chce w tym czasie tylko siedzieć i malować paznokcie lub oglądać filmy, może narobić sobie kłopotów.
Korepetycje
Może syn sąsiadów potrzebuje pomocy w matematyce lub odrabianiu zadań domowych? Zalety: można nawiązać znajomości, a nawet samemu się czegoś nauczyć. A przy okazji uświadamiacie sobie, jak ciężką pracę wykonują Wasi nauczyciele. Wady: na zlecenia możecie liczyć tylko wtedy, gdy sami macie dobre oceny w szkole.
Wyprowadzanie psa na spacer
Kolejna klasyczna usługa sąsiedzka: spacer z psem za wynagrodzeniem. Ta praca nadaje się tylko dla miłośników zwierząt. I dla osób, które same myślą o przygarnięciu czworonożnego przyjaciela i chcą sprawdzić, czy to coś dla nich. Zalety: ruch na świeżym powietrzu. Wady: nie zawsze sprzyjająca pogoda.
Rozwożenie gazet
Nie wiadomo jak długo jeszcze, ale póki co wydawcy nadal potrzebują doręczycieli gazet, którzy wcześnie rano przejadą się rowerem przez osiedle. Ewentualnie możecie również rozdawać ulotki i foldery reklamowe. Zalety: aktywność fizyczna, świeże powietrze. Wady: bardzo wczesna pobudka.
Rolnictwo
Dawniej zwykła sprawa, dziś raczej wyjątek: dzieci, które pomagają w czasie zbiorów i żniw, z reguły swoim rodzicom. Niemiecka ustawa o ochronie pracy młodzieży mówi, że młodzi ludzie powyżej 16. roku życia nie mogą w czasie żniw/zbiorów pracować dłużej niż 9 godzin dziennie i 85 godzin w ciągu dwóch tygodni.
Usługi dostawcze
Czego przede wszystkim potrzebują osoby zajmujące się rozwożeniem pizzy? Oczywiście prawa jazdy. Jak powszechnie wiadomo, w Niemczech można je zdobyć najwcześniej w wieku 18 lat. Ale: tam, gdzie odległości są niewielkie lub ulice wąskie, często łatwiej jest poruszać się na rowerze lub skuterze. Wypatrujcie więc w pobliżu Waszego miejsca zamieszkania rowerzystów z pizzą i zapytajcie ich, czy jest możliwość zatrudnienia dla osób poniżej 18. roku życia.
Obsługa stron internetowych
Małe firmy nie mają ani możliwości, ani budżetu, aby powierzyć profesjonalnej agencji prowadzenie strony internetowej. Jest to szansa dla młodych interesujących się informatyką. Zalety: możliwość zdobycia referencji i okazja do zdobycia nowych kompetencji, które jak najbardziej mogą przydać się w przyszłej pracy zawodowej.
Wykładanie towaru na półki
Supermarkety i sieci handlowe zawsze potrzebują ludzi do wykładania towaru na półki. Wymagana jest tu szybka, ale sumienna praca: należy przestrzegać terminów ważności produktów spożywczych. Ponadto towar musi być starannie przesunięty do przodu i wyeksponowany. Jeśli dostarczony towar nie może być w całości umieszczony na półce, należy go ułożyć w wyznaczonym miejscu.
Promocje
Młodzi ludzie są też chętnie zatrudniani przy akcjach promocyjnych i reklamowych, np. na targach. Zalety: można poznać nowych ludzi. Wady: trzeba być przygotowanym na to, że wielokrotnie spotkacie się z odmową.
Sprzedaż
Sprzedawanie warzyw, ziół lub sera na targu, na którym raz albo parę razy w tygodniu sprzedaje się świeże produkty spożywcze, również może być dobrym zajęciem dla tych, którzy lubią przebywać wśród ludzi. W ten sposób możecie sprawdzić, czy macie talent do sprzedaży i go rozwinąć. Wadą jest to, że zwykle trzeba wówczas zaakceptować pracę w weekendy. Jest ona też wymagająca pod względem fizycznym.
Zalety i wady pracy dla uczniów
Money, money, money – to przede wszystkim możliwość zarobienia pieniędzy motywuje młodych ludzi do podejmowania pracy. Są im potrzebne na zakup nowego smartfona, sneakersów, czy drogiej kurtki zimowej. Ale wiążą się z tym dodatkowo i inne korzyści …
Zalety
- Uczy, jak obchodzić się z pieniędzmi.
- Wzmacnia odpowiedzialność osobistą i poczucie obowiązku.
- Sprzyja nawiązywaniu nowych kontaktów.
- Pomaga odkryć zainteresowania i znaleźć cele zawodowe.
- Pomaga nawiązać nowe przyjaźnie.
- Nadaje dniom/tygodniom stałą strukturę.
Praca pochłania czas wolny, który równie dobrze można by było spędzić z przyjaciółmi w kinie, poświęcić na swoje hobby, ćwiczenia na siłowni, albo po prostu na naukę. Z punktu widzenia ucznia jest to oczywista wada. Ale nie tylko to przemawia przeciw.
Wady
- Może prowadzić do zaniedbywania obowiązków szkolnych.
- Może stanowić nadmierne obciążenie dla młodego człowieka.
- Niekiedy pracodawcy wykorzystują tanią siłę roboczą.
- Może być wyczerpująca fizycznie i psychicznie dla osób nieprzyzwyczajonych do niekiedy ciężkiej pracy.
- Zwiększa nastawienie na konsumpcję ze względu na fakt, że ma się do dyspozycji więcej pieniędzy.
Co trzeba wziąć pod uwagę chcąc podjąć pracę w młodym wieku?
Decydując się na podjęcie dorywczej pracy, uczniowie powinni zachować ostrożność. Niedoświadczenie i naiwność to dwie cechy, które niestety są chętnie wykorzystywane przez innych. Uczniowie są na to szczególnie narażeni ze względu na swój młody wiek. Dlatego już na wstępie należy zwrócić uwagę na kilka ostrzeżeń:
Podejrzane numery telefonu
Nigdy nie dzwońcie na numer telefonu 0900- lub 0190-, aby uzyskać obiecaną informację o pracy dodatkowej. Centra konsumenckie od lat przed tym przestrzegają. Rozmowa telefoniczna kosztuje, a z pracy zazwyczaj nic nie wychodzi. Można zostać oszukanym! Upewnijcie się, że dostaliście prawdziwy adres w swojej okolicy, najlepiej z numerem stacjonarnym.
Płatność za materiały potrzebne do pracy
Nigdy nie płaćcie z góry za towary, które mają Wam rzekomo posłużyć do pracy. Zdarza się na przykład, że wymaga się od przyszłego pracownika, aby wcześniej sam zakupił produkty, które potem ma spieniężyć. Albo musi wyłożyć pieniądze, aby być uwzględnionym w katalogu modeli/modelek. Czasem wymaga się od przyszłego pracownika zamówienia broszur informacyjnych za sporą kwotę. To niepoważne!
Kilka lat temu centrum konsumenckie w Hamburgu ostrzegało przed agencją reklamową, która szukała w internecie testerów produktów. Obietnica: za testowanie produktu otrzymywało się wynagrodzenie, a nawet można było zatrzymać produkt. Haczyk: zainteresowani musieli wcześniej wykupić dwuletnią prenumeratę czasopisma. Dlatego powtarzamy: nie przyjmujcie oferty, w której żąda się od Was zapłaty z góry w jakiejkolwiek formie!
Wielkie obietnice
Nie dajcie się nabrać na obietnice zarobienia w krótkim czasie wielkich pieniędzy. Jeśli ktoś przekonuje Was, że możecie zarobić 2.500 euro miesięcznie poświęcając na pracę zaledwie dwie godziny, powinniście podejść do tego z dużym sceptycyzmem. Nie tak łatwo zarobić pieniądze bez wysiłku, zwłaszcza gdy jest się dopiero nastolatkiem.
Praca dla uczniów: co z podatkami i składkami na ubezpieczenie społeczne?
Pod pojęciem „Schülerjobs” może się kryć wiele różnych rodzajów zatrudnienia. Niektóre klasyczne i popularne prace dla uczniów, takie jak koszenie trawnika, czy opieka nad dziećmi, są zwykle klasyfikowane jako pomoc sąsiedzka. Nie są one oficjalnie rejestrowane i nie są uważane za oficjalne miejsca pracy.
W przypadku podjęcia pracy na Minijob, jeśli zarobki nie przekraczają 520 euro miesięcznie, nie trzeba płacić składek. Pracodawca musi jednak zgłosić fakt zatrudnienia do Minijobzentrale. Ponieważ po szkole zwykle nie ma zbyt wiele czasu na pracę lub godziny pracy są regulowane przez niemiecką ustawę o ochronie pracy młodzieży, limit zarobków często nie jest osiągany.
Jeśli jednak wynagrodzenie jest wyższe, należy zapłacić podatek i składki na ubezpieczenie społeczne. W przypadku Midijob są one zazwyczaj niższe, a ich wysokość jest uzależniona od wynagrodzenia.
