Zazwyczaj małżeństwom mieszkającym w Niemczech opłaca się złożyć wspólne rozliczenie podatkowe. Z tego artykułu dowiecie się, w jakich przypadkach korzystniejszą opcją jest rozliczenie indywidualne i jak wygląda sytuacja w przypadku rozwodu.
Jeśli pozostajecie w związku małżeńskim lub w zarejestrowanym związku partnerskim, możecie wspólnie rozliczyć się z podatku. W większości przypadków wspólne rozliczenie podatkowe (niem. Zusammenveranlagung) jest dla par korzystniejsze. Zwłaszcza wtedy, gdy wysokości zarobków obojga małżonków znacząco się różnią.
Pary mogą się jednak zdecydować także na indywidualne rozliczenie podatkowe (niem. Einzelveranlagung). Wówczas każdy z partnerów składa swoją własną deklarację podatkową, dokładnie tak samo, jak czynił to przed zawarciem związku małżeńskiego. W takiej sytuacji decyzje podatkowe są wydawane dla każdego z partnerów z osobna.
Warto każdorazowo sprawdzić, która forma rozliczenia jest korzystniejsza, aby uniknąć zapłaty podatku lub zmniejszyć jego wysokość.
Konsekwencje wyboru indywidualnego rozliczenia podatkowego
Jeśli zdecydujecie się osobno rozliczać z podatku, będzie to miało następujące konsekwencje:
- Każdemu z partnerów przyznawane będą przez urząd skarbowy takie kwoty wolne od podatku, kwoty ryczałtowe i kwoty maksymalne, które są stosowane w odniesieniu do osób samotnych. Oznacza to, że jeśli jedno z partnerów nie wykorzysta przysługującej mu ulgi podatkowej, drugie nie może z niej skorzystać w celu optymalizacji podatkowej.
- W swoim zeznaniu podatkowym każdy z partnerów wykazuje tylko te dochody, które sam uzyskał. Oznacza to również, że mogą oni odliczyć od podatku tylko te koszty uzyskania przychodu, które sami ponieśli.
- Wspólny dochód, na przykład ze wspólnie wynajmowanej nieruchomości, jest przypisywany każdemu z obojga partnerów w równych częściach – o ile nie został ustalony inny podział.
- Wydatki specjalne, obciążenia nadzwyczajne i ulgi podatkowe z tytułu usług rzemieślniczych lub usług związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego przypisywane są zasadniczo tylko temu, kto je poniósł.
- Wysokość obciążeń nadzwyczajnych, czyli kosztów powstałych na skutek szczególnych okoliczności, które według urzędu skarbowego podatnik jest w stanie udźwignąć, jest obliczana oddzielnie dla każdego z partnerów w zależności od wysokości ich dochodów.
- Każdy z małżonków lub partnerów jest zobowiązany do zapłaty tylko tego podatku dochodowego, który wynika z otrzymanej przez niego decyzji podatkowej. Ewentualny zwrot podatku zostanie przekazany na konto wskazane w jego deklaracji podatkowej.
Istnieje możliwość, aby nawet w przypadku indywidualnego rozliczenia podatkowego poniesione przez jednego z partnerów koszty, np. wydatki specjalne, zostały w połowie przypisane partnerowi. Wystarczy, że wystąpi o to osoba, która zapłaciła rachunki. Również wysokość kwoty ryczałtowej dla osób niepełnosprawnych przyznana jednemu z małżonków może być podzielona na pół (orzeczenie Federalnego Trybunału Finansowego (BFH) III R 2/17).
Zapewne dostrzegacie już zalety i wady składania zeznania podatkowego przez każdego z partnerów z osobna. Postaramy się to jeszcze dokładniej wyjaśnić na podstawie poniższych przykładów.
Czasami indywidualne rozliczenie podatkowe jest bardziej opłacalne
Indywidualne rozliczenie podatkowe może okazać się korzystne w sytuacji, gdy jedno z małżonków pracuje na własny rachunek, a drugie jest zatrudnione lub gdy jedno z partnerów uzyskuje dochody z zagranicy.
Podobnie, jeśli jedno z małżonków poniosło stratę, warto złożyć osobne zeznania podatkowe. Powodem tego jest fakt, że jeśli wykaże się stratę za rok podatkowy, to zostanie ona skompensowana z dochodem uzyskanym przez partnera. Jednakże, jeśli wybierze się indywidualne rozliczenie, czyli Einzelveranlagung, można przenieść tę stratę na kolejny rok podatkowy. Wówczas partner z dochodem będzie mógł normalnie wykazać w swojej deklaracji podatkowej koszty uzyskania przychodu.
Indywidualne rozliczenie podatkowe może mieć sens także w przypadku otrzymania odprawy. Dzieje się tak dlatego, że może być ona opodatkowana według obniżonej stawki. Zwłaszcza partnerzy o bardzo zróżnicowanym poziomie dochodów mogą w takiej sytuacji odnieść korzyści dzięki temu, że osobno rozliczą się z podatku.
Jeśli otrzymujecie świadczenia takie jak zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek chorobowy lub zasiłek wychowawczy, indywidualne rozliczenie podatkowe może być dla Was korzystniejsze. Jest to spowodowane tym, że chociaż tego typu świadczenia są generalnie wolne od podatku, to jednak podwyższają one stawkę podatku od osób fizycznych. Oznacza to, że jeśli partnerzy rozliczają się wspólnie, to z reguły skutkuje to koniecznością zapłaty wyższego podatku.
A co jeśli Wasz partner jest bezwyznaniowy, a Wy jesteście katolikami lub protestantami i płacicie podatek kościelny? Jeśli składacie wspólne zeznanie podatkowe, Wasz wspólny dochód posłuży również jako podstawa do obliczenia podatku kościelnego. A co za tym idzie, będziecie musieli zapłacić większy podatek kościelny niż wtedy, gdy nie byliście jeszcze w związku.
Rozwód a rozliczenie podatkowe
Jeśli zamierzacie się rozwieść i mieszkacie już osobno, możecie zdecydować się na wspólne rozliczenie podatkowe jeszcze tylko w roku separacji – jeśli chcecie. Później będziecie już musieli osobno rozliczać się z podatku. Nie ma przy tym znaczenia to, czy jest się nadal zameldowanym w tym samym miejscu zamieszkania. Oznacza to, że jeśli separacja nastąpiła już w ubiegłym roku, każdy z byłych partnerów musi złożyć deklarację podatkową we własnym zakresie.
Jednak nawet jeśli dopiero planujecie separację i nadal mieszkacie razem ze swoim partnerem, indywidualne rozliczenie podatkowe może mieć sens. A to dlatego, że jak już opisano powyżej, zwrot podatku zawsze zostanie przelany na wskazane konto, a jeśli jest to konto Waszego przyszłego ex-partnera, to nie musi on zwracać Wam tych pieniędzy.
Chcecie rozliczać się indywidualnie? Oto jak to zrobić!
Jeśli zdecydowaliście się na indywidualne rozliczenie podatkowe, a nie wspólnie z małżonkiem, czy partnerem, nie musicie składać osobnego wniosku, aby móc skorzystać z tej możliwości. Wystarczy zaznaczyć pole „Einzelveranlagung” na pierwszej stronie formularza podatkowego. Ale uwaga: jeśli zapomnicie zaznaczyć to pole, zostaniecie automatycznie rozliczeni wspólnie z Waszym partnerem. Wybór sposobu opodatkowania obowiązuje w danym roku i może być zmieniony tylko do momentu uprawomocnienia się decyzji podatkowej.
W drodze wyjątku można jeszcze później zmienić sposób opodatkowania, jeśli decyzja podatkowa została anulowana, zmieniona lub skorygowana. W tym celu należy jednak powiadomić urząd skarbowy o zmianie wyboru sposobu opodatkowania i to w okresie obowiązywania decyzji o zmianie lub korekcie.
Jako małżeństwo, możecie co roku na nowo podejmować decyzję odnośnie tego, jak chcecie być rozliczani z podatku.
