Niemcy: Zmiana zasad wsparcia dla uchodźców z Ukrainy nie przyniesie realnych oszczędności

Nowe przepisy – od Bürgergeld do świadczeń dla azylantów

Rząd federalny planuje zmianę zasad udzielania pomocy finansowej uchodźcom z Ukrainy. Zgodnie z projektem przygotowanym w Ministerstwie Pracy i Spraw Socjalnych, osoby przybyłe do Niemiec od 1 kwietnia 2025 roku nie będą już otrzymywać Bürgergeld (świadczenia obywatelskiego), lecz niższe wsparcie w ramach ustawy o świadczeniach dla osób ubiegających się o azyl (Asylbewerberleistungsgesetz).

Dla nowo przybyłych oznacza to mniejsze comiesięczne kwoty – samotne osoby otrzymałyby 441 euro miesięcznie zamiast dotychczasowych 563 euro. Zakres świadczeń zdrowotnych byłby dodatkowo ograniczony.

Projekt ujawnia: niemal brak oszczędności

Jak wynika z pierwszego referatu minister Bärbel Bas (SPD), do którego dotarły agencje dpa i Reuters, planowana zmiana przyniesie jedynie symboliczne oszczędności.

Na rok 2026 resort szacuje co prawda spadek wydatków o około 1,32 mld euro w zakresie Bürgergeld, podstawowego zabezpieczenia socjalnego i pomocy na utrzymanie, ponoszonych przez rząd federalny, kraje związkowe i gminy. Jednak równocześnie koszty świadczeń z ustawy o pomocy dla azylantów mają wzrosnąć do 1,375 mld euro – co w praktyce oznacza niemal pełne zniwelowanie spodziewanych oszczędności.

Tło zmian – specjalny status uchodźców z Ukrainy

Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku osoby uciekające przed wojną korzystały w Niemczech z tzw. dyrektywy masowego napływu (Massenstromrichtlinie), która pozwalała im natychmiast podjąć pracę i – w przypadku braku dochodów – otrzymywać Bürgergeld bez konieczności składania wniosku o azyl.

Planowana zmiana nie wprowadza obowiązku ubiegania się o azyl, a uchodźcy z Ukrainy nadal będą mogli od razu podejmować zatrudnienie.

Spór polityczny o zakres zmian

Pomysł ograniczenia Bürgergeld wywołał gorącą debatę w koalicji rządowej. Szef CSU Markus Söder w lipcowym wywiadzie dla ZDF postulował całkowite odebranie tego świadczenia wszystkim uchodźcom z Ukrainy, a nie tylko nowo przybyłym, powołując się na trudną sytuację budżetową państwa.

Minister Bärbel Bas sprzeciwiła się tej propozycji, podkreślając, że nawet obecnie planowana reforma nie przyniesie istotnych oszczędności dla całego budżetu. – Te wydatki znikną z mojego resortu, ale będą musiały być pokryte w inny sposób – mówiła w połowie lipca w programie ZDF.

Procedura legislacyjna i grupa objęta zmianą

Projekt trafi teraz do uzgodnień międzyresortowych, następnie do gabinetu rządowego, a później do Bundestagu. Plan zakłada uchwalenie ustawy do końca 2025 roku.

Zmiana obejmie wyłącznie osoby, które przyjechały do Niemiec po 1 kwietnia 2025 roku. Dla ponad 1,2 mln uchodźców zarejestrowanych w Centralnym Rejestrze Cudzoziemców przed tym terminem warunki pomocy pozostaną bez zmian.

Równolegle rząd federalny i kraje związkowe mają uzgodnić ryczałtową rekompensatę kosztów dla landów, które poniosą większe wydatki w związku z reformą.

Aktualne dane o uchodźcach z Ukrainy

Według Federalnej Agencji Pracy na świadczenie Bürgergeld ma obecnie prawo około 700 tys. uchodźców z Ukrainy, w tym 200 tys. dzieci. W maju 2025 roku w zatrudnieniu pozostawało 332 tys. z nich. W całym 2024 roku na wsparcie dla uchodźców z Ukrainy wydano 6,3 mld euro – wynika z odpowiedzi Ministerstwa Pracy na interpelację poselską frakcji AfD.

Od 1 kwietnia 2025 roku do Niemiec przybyło około 21 tys. osób z Ukrainy, które będą objęte nowymi zasadami.

źródło: tageschau.de