Ponad dwa i pół roku po wprowadzeniu w Niemczech płacy minimalnej, Federalny Sąd Pracy wzmocnił pozycję tysięcy pracowników zmianowych. Jego aktualny wyrok w tej sprawie mówi bowiem jasno, iż płaca minimalna obowiązuje również odnośnie dodatków za pracę w nocy, a także podczas świąt.
Płaca minimalna w Niemczech w przypadku pracy w nocy
Sprawa, o której była mowa na wstępie, dotyczy pewnej pracownicy zatrudnionej już od ponad 25 lat w tej samej firmie w regionie Bautzen. Ta otrzymuje za swoją regularną pracę na produkcji płacę minimalną. Niedawno kobieta zażądała, aby dodatek nocny także został wyliczony na podstawie płacy minimalnej. Jej pracodawca wyliczał go bowiem inaczej: 25% zgodnie ze starą saksońską umową taryfową w sprawie wynagrodzeń, która przewidywała wynagrodzenie za godzinę w wysokości 7 euro.
Pracownica ta otrzymuje co prawda w dalszym ciągu wypłatę na bazie starego porozumienia, ale każdego miesiąca dostaje też dodatek, który wyrównuje różnicę do wysokości płacy minimalnej. W tej sprawie należało wyjaśnić jeszcze jedną kwestię: czy dodatek urlopowy w danym miesiącu wlicza się do płacy minimalnej i z tego powodu pracownica go nie otrzyma?
Również w tej kwestii decyzja sądu była na korzyść pracownicy: dodatek pracowniczy wypłacany jest w momencie pójścia na urlop i tym samym nie jest traktowany jako zapłata za wykonaną pracę, ale jako dodatkowe świadczenie. Zgodnie z wyrokiem sądu z 2016 roku, jako wynagrodzenie za pracę można potraktować tzw. „trzynastkę”, czyli trzynastą pensję, zdefiniowaną w umowie o pracę.
Ilu pracowników może dotyczyć aktualna decyzja sądu?
W wymienionym przypadku chodziło o małą kwotę – powódka otrzyma od firmy dodatkowe 29,74 euro. Ale wyjaśnienie sprawy było o tyle ważne, że ta decyzja sądu dotyczy dziesiątek tysięcy innych pracowników – nie tylko w przemyśle istnieje bowiem praca zmianowa. Jak wyjaśnia specjalista od prawa pracy gazety „Focus”, zgodnie z przepisami przysługuje im odpowiedni dodatek za pracę w nocy, który ma na celu wynagrodzenie tego dodatkowego obciążenia. Dodatek ten nie powinien się zawierać w płacy minimalnej. Fundacja Hansa Böcklera podaje, że przed rokiem 2015, ok. 5 milionów pracowników zarabiało mniej niż 8,50 euro za godzinę.
Dlaczego sędziowie nadal zajmuje ustawa w sprawie płacy minimalnej, która została wprowadzona już ponad 2,5 roku temu?
Zanim przypadki sporne dotyczące płacy minimalnej przejdą przez regionalne sądy pracy i trafią do ostatniej instancji, czyli do Federalnego Sądu Pracy (niem. Bundesarbeitsgericht, w skrócie BAG) w Erfurcie, mija trochę czasu. W tym czasie kształtuje się orzecznictwo sądowe. Płaca minimalna wynosiła początkowo 8,50 euro, teraz już 8,84 euro za godzinę – trzy główne uchwały co do płacy minimalnej już obowiązują.
Jaki jest skutek wymienionych decyzji sądowych?
Jedno jest jasne: chodzi o pieniądze. Pierwszy wyrok z maja 2016 miał daleko idące konsekwencje, ponieważ ustalono wtedy, jakie poszczególne dodatki pracownik może sobie doliczyć, aby osiągnąć płacę minimalną. Wliczyć można np. dodatek urlopowy czy dodatek świąteczny, o ile zostały one wypłacone jako wynagrodzenie za świadczenie pracy bez żadnych ograniczeń.
Uproszczony przykład: pracownik pracuje 100 godzin w miesiącu i zarabia 850 euro – za mało jak na aktualną płacę minimalną. Jeśli pracodawca wpadnie na pomysł, aby dodatek świąteczny w wysokości 500 euro wypłacić nie jednorazowo a w 12 ratach, dodatkowo do pensji, wtedy płaca miesięczna wynosi 891 euro i tym samym jest to więcej niż płaca minimalna. Taka sytuacja jest jak najbardziej zgodna z prawem.
Jakie istnieją jeszcze inne decyzje związane z płacą minimalną?
Po dwóch kolejnych wyrokach sądu, pracownicy mogą obstawać przy płacy minimalnej w przypadku choroby i dyżuru w pracy. Tak było w sytuacji pewnego sanitariusza z Nadrenii Północnej-Westfalii – sąd orzekł, że ustawa o płacy minimalnej nie pozwala na rozróżnienie pomiędzy regularnym czasem pracy, a godzinami dyżuru. W związku z tym ustawa obowiązuje także w czasie, gdy pracownik czeka na swoje uczestnictwo w akcji.
W przyszłości może zaistnieć potrzeba wyjaśnienia pewnych kwestii, przykładowo w przypadku praktykantów oraz osób pełniących urzędy honorowe. Wiele partii ma w swoich programach wyborczych propozycje, jak doprecyzować ustawę o płacy minimalnej oraz jak ją ulepszyć, aby poprawić sytuację osób zarabiających najmniej.
