Jakie warunki trzeba spełnić, aby w Niemczech zostać zwolnionym z dopłat w przypadku choroby?
W Niemczech są w tym wypadku uwzględniane tylko ustawowo przewidziane dopłaty za zalecane przez lekarzy zabiegi i środki medyczne. Pacjenci życzący sobie lepszej opieki niż państwowa, muszą za nią zapłacić dodatkowo. Z dopłat dodatkowych za lepszą opiekę, nie można zostać zwolnionym. Dotyczy to zarówno prywatnych dopłat w przypadku sztucznego zęba jak i indywidualnych świadczeń zdrowotnych (niem. individuelle Gesundheitsleistungen, w skrócie IGeL). Przy czym warto wiedzieć, iż koszty ponoszone w ramach IGeL można odpisać od podatku jako „obciążenie nadzwyczajne” (niem. außergewöhnliche Belastungen).
W Niemczech funkcjonuje pojęcie osobistej granicy obciążenia na dopłaty (niem. persönliche Belastungsgrenze). Ma ona zapewnić, aby pacjenci nie musieli wydawać więcej, niż pozwalają na to ich środki finansowe. Granica ta wynosi 2% rocznych dochodów brutto przeznaczonych na koszty utrzymania i w przypadku małżeństw dotyczy całego gospodarstwa domowego – niezależnie od tego, czy mają zawarte ubezpieczenie rodzinne, czy też dana osoba jest ubezpieczona indywidualnie. W wyliczeniu uwzględniane są też wpływy dzieci ubezpieczonych wspólnie, tzn. rodzinnie. Pary nie będące małżeństwem liczone są osobno. Osobista granica obciążenia wyliczana jest co roku na nowo. Dla osób przewlekle chorych obowiązuje 1% dochodów brutto.
W praktyce oznacza to, iż w zależności od sytuacji, będziecie musieli pokryć samodzielnie dopłaty na leki i zabiegi w wysokości 2% lub 1% dochodów brutto.
Osoby przewlekle chore
Osoba przewlekle chora to taka, która przez rok lub dłużej przynajmniej raz na kwartał jest poddawana badaniom lub opiece lekarskiej. Przykładowo osoby chore na cukrzycę przynajmniej raz na kwartał muszą mierzyć sobie poziom cukru. Ponadto osoba taka musi spełniać przynajmniej jedno z następujących wymagań:
- pacjent wymaga opieki na poziomie 2 lub 3 (niem. Pflegestufe 2 lub 3). Przejście z „Pflegestufe” na nowe poziomy opieki (Pflegegrad) nie zostało jeszcze uwzględnione przez wytyczne G-BA (niem. Gemeinsamer Bundesausschuss – gremium zajmujące się sprawami dotyczącymi zdrowia) dotyczące przewlekle chorych
- z powodu choroby występuje stopień upośledzenia min. 60% lub obniżenie zdolności do pracy w przynajmniej 60%
- konieczne jest kontynuowanie opieki lekarskiej (np. terapia lekami czy zaopatrywanie chorego w jakieś środki lecznicze) i bez takiej terapii stan pacjenta by się pogorszył.
Aby zostać zakwalifikowanym jako osoba przewlekle chora, osoba ubezpieczona musi przedłożyć w kasie chorych odpowiednie zaświadczenie lekarskie, w którym lekarz podaje nazwę choroby i potwierdza terapię, na jaką pacjent powinien uczęszczać.
Jedynie przewlekle chore dzieci i młodzież poniżej 18 lat, wymagające opieki stopnia 2 lub 3 oraz osoby z min. 60%-owym upośledzeniem lub obniżeniem zdolności do pracy, nie muszą przedstawiać takiego zaświadczenia. Nie muszą oni też udowadniać konieczności uczestnictwa w danej terapii.
Jeśli w przypadku późnego przewlekłego zachorowania chcielibyście skorzystać ze zredukowanej granicy obciążenia (z 2% na 1%), musicie się zgłosić do lekarza, który odbędzie z Wami rozmowę na temat wad i zalet badań wcześnie wykrywających raka piersi, wątroby i szyjki macicy. Ta regulacja dotyczy wszystkich kobiet urodzonych po 1 kwietnia 1987 i mężczyzn urodzonych po 1 kwietnia 1962. Kobiety i mężczyźni po osiągnięciu pewnego wieku muszą się udać w przeciągu dwóch lat na takie konsultacje lekarskie. Przy konsultacjach dotyczących wczesnego wykryciu raka szyjki macicy wiek ten wynosi 20 lat, a przy raku wątroby i piersi jest to 50 lat.
Osoby ubezpieczone, które cierpią na ciężkie psychiczne choroby albo są ciężko psychicznie upośledzone nie potrzebują tych konsultacji lekarskich. Dotyczy to też osób, które cierpią już na jedną z wymienionych chorób.
Wyliczenie osobistej granicy obciążenia
Granica obciążenia wyliczana jest dla wszystkich osób żyjących we wspólnym gospodarstwie domowym. Można też wyegzekwować kwotę wolną od podatku. „Głową rodziny” jest zazwyczaj małżonek, a pozostali członkowie mogą być włączeni przez osoby pracujące z rodziny. Ponadto bierze się też pod uwagę dzieci – aż do ukończenia 19. roku życia jest to niezależne od ich statusu ubezpieczeniowego. Po 19. urodzinach muszą posiać ubezpieczenie rodzinne.
W roku 2023 obowiązują następujące kwoty, które są uwzględniane przy obliczaniu granicy obciążenia:
- 6 111 euro na małżonka
- 8 952 euro na każde dziecko
Przykład obliczenia granicy obciążenia:
Roczne dochody brutto męża: 30 000 euro
Roczne dochody brutto żony: 25 000 euro
Łączne roczne dochody brutto: 55 000 euro
Kwota wolna od podatku małżonka: 6 111 euro
Kwota wolna od podatku za dwójkę dzieci: 170 904 euro (8 952 euro/1 dziecko)
Kwota wolna od podatku łącznie: 20.337 euro
Roczne dochody brutto minus kwoty wolne od podatku=dochody wyjściowe rodziny
= 55 000 euro – 24 015 euro = 30 985 euro
2%-owa granica obciążenia: w tym wypadku należy samodzielnie uiścić dopłaty do kwoty: 619,70 euro
1%-owa granica obciążenia: w przypadku przewlekle chorych dopłaty do kwoty w wysokości: 309,85 euro
Granica obciążenia dla odbiorców pomocy społecznej, zasiłku dla bezrobotnych (Bürgergeld) i środków zapewniających podstawowe utrzymanie (niem. Grundsicherung)
Jeśli pobieracie któreś z wyżej wymienionych świadczeń ze względu na wiek lub ograniczone możliwości zarobkowania, wtedy jako podstawę obliczeniową dla całej wspólnoty rodzinnej przyjmuje się podstawową stawkę świadczeń socjalnych tego członka rodziny, który otrzymuje największe finansowe wsparcie. Wyżej wymienione kwoty wolne od podatku nie mają tutaj zastosowania.
Obliczenie granicy obciążenia dla odbiorców pomocy społecznej, zasiłku dla bezrobotnych i świadczeń podstawowych
Podstawowa stawka świadczeń socjalnych głowy gospodarstwa domowego: 502 euro miesięcznie (6 024 euro rocznie)
2%-owa granica obciążenia: dopłaty do kwoty w wysokości 120,48 euro
1%-owa granica obciążenia: w przypadku osób przewlekle chorych dopłaty do kwoty w wysokości 60,24 euro
Jeśli wiecie już przed początkiem kolejnego roku kalendarzowego, że przekroczycie granicę obciążenia, możecie z góry zrobić przelew do kasy chorych. W ten sposób unikniecie sytuacji, że za dużo zapłacicie w trakcie roku i dopiero później skorzystacie ze zwolnienia z dopłat. Jednak musicie to dobrze przemyśleć i przeliczyć, bo raczej się nie zdarza, żeby odzyskać wpłaconą zbyt dużą zaliczkę lub nawet jej część.
Wniosek o zwolnienie z dopłat
Jeśli w trakcie roku kalendarzowego osiągniecie z Waszymi dopłatami granicę obciążenia osobistego, możecie złożyć w kasie chorych wniosek o zwolnienie z dalszych dopłat. Miejcie na uwadze, że kasa chorych Was nie powiadomi, jeśli osiągnięcie Waszą indywidualną granicę obciążenia. Dlatego ważne jest, aby samemu pilnować dopłat i przechowywać wszystkie rachunki.
Razem z wnioskiem musicie złożyć w kasie chorych wszystkie oryginalne rachunki odnośnie dopłat i kopie zaświadczeń o dochodach. Liczą się wszystkie prawnie ustanowione dopłaty wszystkich członków rodziny, których również się uwzględnia przy wyliczaniu granicy obciążenia. Jeśli wniosek o zwolnienie z dalszych dopłat zostanie zaakceptowany, wtedy otrzymacie decyzję i do końca roku nie musicie już wnosić dopłat. Nadwyżki dopłat zostaną Wam zwrócone.
Inaczej wygląda sytuacja w przypadku ubezpieczonych, u których lekarz potwierdzi chorobę przewlekłą i gdzie nie ma szans na poprawę stanu zdrowia (np. osoba wymagająca stałej opieki). Takie osoby dostarczają zaświadczenie o długotrwałej terapii w kasie chorych, w celu zwolnienia z dopłat.
