Deportacja przeprowadzona nocą — przebieg akcji
Wczesnym rankiem w czwartek funkcjonariusze niemieckiej policji przeprowadzili deportację członków rodziny Suraba Changoschwilego do Gruzji. Jak informowały wcześniej tagesschau.de i Deutsche Welle, anonimowe źródło z otoczenia rodziny potwierdziło tygodnikowi Die Zeit, że na liście pasażerów znalazły się również osoby nieletnie. Według komunikatu Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, z lotniska BER wystartował czarterowy samolot z 48 osobami, które zostały przetransportowane do Tbilisi. Ministerstwo nie ujawniło dalszych szczegółów operacji.
Świadectwa przekazane mediom wskazują, że policjanci rano siłą otworzyli drzwi mieszkania Suraba Changoschwilego w Brandenburgii, zabezpieczyli telefony członków rodziny i przewieźli ich na lotnisko. Rodzina wiedziała od miesięcy, że grozi jej deportacja — jesienią 2024 roku administracyjny sąd w Poczdamie odrzucił bez podania dodatkowych uzasadnień wnioski o wstrzymanie wydalenia, a od tamtej pory decyzja o deportacji mogła być wykonana w każdej chwili.
Status prawny i dotychczasowe odwołania
Surab Changoschwili, podobnie jak jego zamordowany przed laty brat, nie otrzymał w Niemczech statusu azylanta. Próby uzyskania ochrony prawnej przed wydaleniem zakończyły się niepowodzeniem; sąd administracyjny nie przychylił się do środków odwoławczych wniesionych przez rodzinę. W efekcie urzędowe decyzje wykonano drogą deportacji zbiorowej, z użyciem lotu czarterowego.
Obawy o bezpieczeństwo w Gruzji
Rodzina Changoschwili obawia się o swoje życie po odesłaniu do Gruzji. W Tbilisi i w innych rejonach kraju członkowie mniejszości czeczeńskiej od lat spotykają się z represjami. Według relacji medialnych już w 2015 roku doszło w stolicy do zamachu na Salimchana (Selimchana) Changoschwilego — wtedy napad nie został wyjaśniony, a sprawcy nie zostali ujęci. W przeszłości także osoby z dalszych linii rodu były w Gruzji prześladowane. Dodatkowo lokalne doniesienia wskazują na zaostrzone działania policji wobec przedstawicieli mniejszości czeczeńskiej, podczas gdy obywatele Federacji Rosyjskiej mogą relatywnie łatwo przekraczać granicę bez wiz.
W tych okolicznościach krytycy deportacji ostrzegają, że odesłanie członków rodziny osoby, która padła ofiarą zleconego mordu, naraża ich na realne zagrożenie.
Reakcje polityczne — krytyka i obawy o sygnał międzynarodowy
Przeciw deportacji wystąpili politycy opozycyjni i obrońcy praw człowieka. Robin Wagener, odpowiedzialny za politykę wschodnią w klubie poselskim Zielonych, określił decyzję jako „zimną i cyniczną”. W jego ocenie rząd federalny wysyła w ten sposób fatalny sygnał wobec przeciwników prezydenta Rosji Władimira Putina — sugerując, że Niemcy nie zapewnią im wsparcia w sytuacji zagrożenia.
Równocześnie rząd koalicyjny zapowiedział zwiększenie liczby deportacji jako cel polityczny; przeciwnicy tej polityki wskazują jednak na konieczność indywidualnej oceny ryzyka bezpieczeństwa osób kierowanych poza granice kraju.
Kontekst sprawy: morderstwo w Tiergarten i los sprawcy
Przypomnijmy, że sześć lat temu w centrum Berlina — na terenie Tiergarten — Selimchan (Salimchan) Changoschwili, pochodzący z Czeczenii obywatel Gruzji, został zastrzelony przez płatnego zabójcę. Sprawcą był Wadim Krassikow, określany w mediach jako rosyjski zlecony zabójca. Krassikow został w Niemczech skazany za to zabójstwo, jednak — jak przypomina tekst — rok temu w wyniku wymiany więziennej został zwolniony. Ten fakt oraz dotychczasowy brak rozliczenia wszystkich okoliczności zbrodni dodatkowo zaostrza obawy dotyczące bezpieczeństwa rodziny deportowanych.
Perspektywy i pytania bez odpowiedzi
Sprawa rodzi istotne pytania prawne i humanitarne: czy przy wydalaniu przeprowadzono pełną ocenę ryzyka związanego z powrotem rodzin ofiar do kraju, gdzie miały już miejsce ataki wobec członków rodu; czy procedury odwoławcze były wystarczająco przejrzyste; oraz jakie informacje o sytuacji bezpieczeństwa uwzględniono przy podejmowaniu decyzji o zbiorowej deportacji. Krytycy domagają się jawności i dokładnego wyjaśnienia przesłanek, które skłoniły władze do wykonania deportacji mimo trwających obaw.
źródło: zeit.de
